CEVAP
Allahu teÂlÂ, butun kitaplarda, kibri kotulemiş ve yasak etmiştir. Kur'an-ı kerimde de, (Allah, kibirli olanları elbette sevmez!) buyurmuştur. (Nahl 23)
Aklı olan, kendini ve Rabbini tanıyan, hic kibredebilir mi? İnsan aşağılığını, acizliğini, Rabbine karşı her an izhar etmek mecburiyetindedir. Bunun icin her an her yerde aczini gostermesi, tevazu uzere bulunması gerekir. Hadis-i şerifte de buyuruldu ki:
(Allah rızası icin tevazu edeni, [kendini, Muslumanlardan ustun gormeyeni] Allahu teÂl yukseltir.) [Bezzar]
Tevazu sahibi olabilmek icin dunyaya nicin geldiğini, nereye gideceğini bilmek gerekir. İnsan, hic yok idi. Once bir şey yapamayan, hareket edemeyen bebek oldu. Şimdi de, her an hasta olmak, olmek korkusundadır. Nihayet olecek, curuyecek ve toprak olacaktır. Dunya zindanında, her an, ne zaman azaba goturuleceğini beklemektedir. Olecek, leş olacak, boceklere yem olacak, kabir azabı cekecek, sonra diriltilip kıyamet sıkıntılarını cekecektir. Cehennemde sonsuz yanmak korkusu icinde yaşayan kimseye tekebbur mu yakışır, tevazu mu?
Kibir ne kadar kotu ise, tevazu da o kadar iyidir. Hadis-i şeriflerde buyuruldu ki:
(Allah icin affedenin şerefi artar, tevazu eden de yucelir.) [Muslim]
(Kişi kibirlenince, iki melek, "Ya Rabbi bunu alcalt!" derler. Tevazu ederse, "Ya Rabbi bunu yukselt!" derler.) [Beyheki]
(Zillete duşmeyecek şekilde tevazu gosterene mujdeler olsun!) [Taberani]
(Allahu teÂlÂ, tevazu edeni yuceltir.) [Bezzar]
(Şeref tevazudadır.) [İ. Ebiddunya]
(Kişi tevazu edince, Allahu teÂlÂ, onu yedi kat goklere kadar yukseltir.) [Beyheki]
(Tevazu edin ki, Allahu teÂl size rahmet etsin!) [İsfehani]
(Mutevazı olana tevazu goster, kibirliye de kibirli gorun.) [İ. Gazali]
(Allahu teÂlÂ, tevazu uzere olmamı emretti. Hic kimse buyuklenmesin!) [Ebu Davud]
(Tevazu eden, helal kazanan, huyu guzel olan, herkese karşı yumuşak olan ve kimseye kotuluk etmeyen, insanların iyisidir.) [Berika]
(İmanın kemalini isteyen, tevazu gostersin.) [Berika]
Bir menkıbe: Âbid’in biri, ibadet etmek uzere dağa cıkar. Bir gece ruyasında "Falan ayakkabıcıya git! Senin icin dua etsin" denir. Âbid dağdan iner, adamı bulur, ne iş yaptığını sorar. Adam, gunduzleri oruc tutup, ayakkabı işlerinde calıştığını, kazandığı para ile ailesini gecindirdikten sonra fazlasını sadaka verdiğini soyler. Âbid, adamın guzel bir iş yaptığını anlar, fakat kendisinin dağda sırf ibadetle meşgul olmasını daha iyi bulur ve tekrar ibadetine doner. Yine gece ruyasında, (Ayakkabıcıya git ve ona, "Bu yuzundeki sararmanın sebebi ne?" diye sor) denir. Âbid, gidip sorar. Ayakkabıcı, "Kimi gorursem, bu kurtulacak da, ben helak olacağım der ve kendimden korkarım. Yuzumun sararması bundandır" der. İşte o zaman Âbid, ayakkabıcının bu korku ve tevazu ile ustunluk kazandığını anlar.
Tevazu hakkında buyuklerin sozleri
Tevazu, cahilden veya cocuktan da olsa, hakkı işitince boyun bukup hemen kabul etmektir.
Tevazu, karşılaştığı her Muslumanı kendinden aşağı bilmemektir.
Her nimet sahibi haset edilir. Haset edilmeyen tek nimet, tevazudur.
Ehl-i sunnet olan şerefli insan, ibadet edip yukseldikce tevazu gosterir. Bid’at ehli olan Âdi kimse ise, ibadet ettikce buyuklenir, herkese tepeden bakar.
Tevazu gostermek de kibirdendir. Cunku kendinde bir varlık hisseden tevazu gostermeye calışır. Halbuki mutevazı kimse, kendinde bir varlık gormez ki tevazu gostersin.
Alcak gonullu olan kurtulur, kibirli olan yanar.
Tanıdık salih kimseleri ziyaret etmemek kibir, fakirleri ziyaret, tevazu alametidir.
Hastalarla birlikte oturmamak, doğru sozu kabul etmeyip, munakaşa etmek, kusurunu bildirenlere teşekkur etmemek, fakirin davetine gitmemek kibir alametidir. Kibirli olan, salih insan olamaz.
Kibir her iyiliğe engeldir, tevazu, her iyiliğin anahtarıdır. Kibirli değilim diyen, kibirlidir.
Tevazu guzeldir, zenginde tevazu daha guzeldir. Kibir cirkindir, fakirde kibir daha cirkindir.
Mahsul, ovadaki sulu ve yumuşak toprakta yetişir, dağda, sert toprakta yetişmez. Hikmet de, mutevazı olanın kalbinde gelişir, kibirlinin gonlunde gelişmez. Bir kimse, başını yukseğe kaldırırsa, tavana değer ve yaralanır, eğerse tavan ona golgelik eder ve kendini korur. En buyuğunuz, en kucuktur. En kucuğunuz de, en buyuktur. [Yani, kendini buyuk goren kucuktur. Kendini kucuk goren buyuktur.]
Tevazu orneği
Sual: S. Ebediyye’de, Abdulhakîm-i ArvÂsî hazretlerinin bir mektubunun sonunda, (Merkez-i dÂire-i iflÂs ve bî nevÂî, Ser şÃ‚r-ı sahbÂy-ı hodgÂmî ve n ºinÂî. Es-Seyyid Abdulhakîm ArvÂsî
deniyor. Bu ne demektir?CEVAP
(İflas dairesinin merkezi ve bir şeyi olmayan, egoistlikle dopdolu ve bir şey bilmeyen) demektir. Buyuk zatlar, kendilerinde hicbir varlık gormedikleri, butun iyilikleri, nimetleri Allahu teÂlÂdan bildikleri icin boyle soyluyorlar.
__________________