Dorduncu Soz
BismillÂhirrahmÂnirrahîm
1 اَلصَّلاٰةُ عِمَادُ الدِّينِ
NAMAZ ne kadar kıymetli ve muhim, hem ne kadar ucuz ve az bir masrafla kazanılır; hem namazsız adam ne kadar divane ve zararlı olduğunu iki kere iki dort eder derecesinde kesin anlamak istersen, şu temsîlî hikÂyeciğe bak, gor:
Bir zaman, buyuk bir idareci, iki hizmetkÂrını, her birisine yirmi dort altın verip, iki ay uzaklıkta ozel ve guzel bir ciftliğine ikamet etmek icin gonderiyor. Ve onlara emreder ki: “Şu para ile yol ve bilet masrafı yapınız. Hem oradaki meskeninize lÂzım bazı şeyleri satın alınız. Bir gunluk mesafede bir istasyon vardır. Hem araba, hem gemi, hem tren, hem ucak bulunur. Sermayeye gore binilir.”
İki hizmetkÂr, ders aldıktan sonra giderler. Birisi bahtiyar idi ki, istasyona kadar bir parca para masraf eder. Fakat o masraf icinde, efendisinin hoşuna gidecek oyle guzel bir ticaret elde eder ki, sermayesi birden bine cıkar. Oteki hizmetkÂr bedbaht, serseri olduğundan, istasyona kadar yirmi uc altınını sarf eder. Kumara mumara verip zayi eder. Bir tek altını kalır. Arkadaşı ona der:
“Yahu, şu liranı bir bilete ver, ki bu uzun yolda yayan ve ac kalmayasın. Hem bizim efendimiz ikram sahibi, comerttir; belki merhamet eder, ettiğin kusuru affeder. Seni de ucağa bindirirler; bir gunde kalınacak yerimize gideriz. Yoksa, iki aylık bir colde ac, yayan, yalnız gitmeye mecbur olursun.”
Acaba şu adam inat edip, o tek lirasını bir define anahtarı hukmunde olan bir bilete vermeyip gecici bir lezzet icin yasak zevklere duşkunluk ederek, beyinsizce davranarak, budalalıkla, zevk ve eğlenceyle, nefsin doyması icin —ki asla doymaz—luzumsuzca, sonunu duşunmeden, akılsızca harcarsa, akılsızlığı yuzunden aşırı bir zarara uğrayan bedbaht bir insan olduğunu en akılsız adam bile anlamaz mı?
İşte ey namazsız adam! Ve ey namazdan hoşlanmayan nefsim!
O idareci ise, her bir varlığa yaratılış gayelerine ulaşmaları icin muhtac olduğu şeyleri veren, onları terbiye edip idaresi ve egemenliği altında bulunduran ve her şeyi yoktan yaratan Allahımızdır. O iki hizmetkÂr yolcudan : Biri dindar, namazını cok istek ve arzuyla, coşkuyla kılanlardandı; diğeri gafil, namazsız insanlardan. O yirmi dort altın ise, yirmi dort saat her gundeki omurdur. O has ciftlik ise Cennettir. O istasyon ise kabirdir. O seyahat ise kabre, kıyametten sonra Allah'ın huzurunda toplanmaya, sonsuzluğa gidecek insan yolculuğudur. Davranışlara gore, Allah'ın emir ve yasaklarına titizlikle riayet etme kuvvetine gore, o uzun yolu farklı derecede bitirirler. Bir kısım takva sahipleri şimşek gibi, bin senelik yolu bir gunde keser. Bir kısmı da hayal gibi, elli bin senelik bir mesafeyi bir gunde bitirir. Şanı yuce Kur'Ân şu hakikate iki Âyetiyle işaret eder. 2 O bilet ise namazdır. Bir tek saat, beş vakit namaza abdestle yeterli gelir. Acaba yirmi uc saatini şu kısacık dunya hayatına harcayan ve o sonsuz Âhiret hayatına bir tek saatini harcamayan ne kadar zarar eder, ne kadar kendine haksız yere kotuluk eder, ne kadar akla aykırı hareket eder! Zira, bin adamın katıldığı bir piyango kumarına akıllılık sayarak yarı malını verip —halbuki kazanc ihtimali binde birdir—sonra yirmi dortte bir malını, yuzde doksan dokuz ihtimalle kazancı doğrulanan bir sonsuz hazineye vermemekle ne kadar akla ve ilme aykırı hareket edildiğini, ne kadar akıldan uzak duşulduğunu, kendini akıllı zanneden adam anlamaz mı?
Halbuki namazda ruhun, kalbin, aklın buyuk bir rahatı vardır. Hem cisme de o kadar ağır bir iş değildir. Hem namaz kılanın diğer sevap veya gunah olmayan dunyevî işleri, guzel bir niyetle ibadet hukmunu alır. Bu surette butun omur sermayesini Âhirete mal edebilir; fani omrunu bir sebepte devamlı ve kalıcı hale getirir.
　
Dipnot-1
“Namaz dinin direğidir.” (Tirmizi, İmÂn: 8; İbni MÂce, Fiten: 12; Musned, 5:231, 237; el-HÂkim, el-Mustedrek, 2:76.)
Dipnot-2
“Gokten yere kadar her işi duzenleyip yonetir. Sonra butun bu işler, sizin hesabınıza gore bin yıl tutan bir gunde O'na yukselir.” Secde Sûresi, 32:5. “Melekler ve Rûh, O'nun Arş’ına; miktarı elli bin sene olan bir gunde yukselirler.” MeÂric Sûresi, 70:4.
__________________