.

Dinimizde yardımlaşmanın yeri ve onemi hakkında bilgi verir misiniz? Prof. Dr. Hayrettin Karaman
En tartışılmaz insan hakkı yaşama hakkıdır; yaşama hakkından maksat yarı ac yarı tok surunmek değildir, tabiî ihtiyaclarını gidererek yaşamaktır. Milyarlarca insanın yarı ac ve ihtiyac icinde yaşamaya mahkûm olmaları, namus ve ozgurluklerinden feragat etmek mecburiyetinde kalmaları bir insanlık sucudur.

Fidye ne demektir? Prof. Dr. Mustafa Cağrıcı
Orucun şifasız bir hastalık veya yaşlılık gibi bir nedenle kaza olarak dahi tutulamayacağı durumlarda verilen sadakadır.


Kimler fidye vermek zorundadır? Prof. Dr. Mustafa Cağrıcı
Şifası olmayan bir hastalık veya yaşlılık gibi bir nedenle oruc tutamayan kişiler fidye vermelidir.


Ramazan'da tutulamayan oruclar icin fidye nasıl hesaplanır? Prof. Dr. Mustafa Cağrıcı
Orucun şifasız bir hastalık veya yaşlılık gibi bir nedenle kaza olarak dahi tutulamayacağı duşunuluyorsa fidye vermek gerekir. Fidyenin olcusu fitre olcusuyle aynıdır. Fidye, zekÂt verilebilecek kişilere verilir. Aynı zamanda hayır kurumları da fidye alabilirler.


Zekat nedir? Toplumsal hayatımızdaki yeri nedir? Diyanet İşleri Başkanlığı
Zekat, dinen zengin sayılan erginlik cağına gelmiş akıl sahibi Muslumanların, mallarının belli bir miktarını ki genellikle % 2,5 diğer bir ifade ile kırkta birini seneden seneye fakir muslumanlara vermesidir. Zekat, Allah'ın rızasını kazandıran, kişinin anlayışında, malın, arac olmaktan cıkarak amac haline gelmesini onleyen, insanda başkalarını duşunme, merhamet ve iyilik gibi guzel duyguları geliştiren ve toplumsal barışı sağlayan bir ibadettir.


Zekat kimlere verilir, bu konudaki olcu nedir? Prof. Dr. Mustafa Cağrıcı
Genel olarak, zekÂt verebilecek kadar imkÂna sahip olmayan herkese zekÂt verilebilir. Bunlar icerisinde fakirler, koleler, borclular ve yolcular sayılabilmektedir. Ayrıca, ailesinin yaşıyor olup olmadığına bakmaksızın butun oğrencilere yani ilim tahsil eden butun insanlara zekÂt verilebilir. Bizim toplumumuzda cok guzel bir gelenek var. Bircok varlıklı insan, ya doğrudan doğruya ya da kurumlar aracılığıyla ozellikle yoksul oğrencilere burs vermektedirler. ZekÂtlar burs olarak verilebilir.

ZekÂt, hem ayni hem de nakdi olarak verilebilir. Orneğin, zekÂt vermek icin bir yardım kuruluşunu tercih etmişseniz, zekÂtınızı para olarak verebileceğiniz gibi, o kişinin veya o kurumun, -fakirlere zekÂt dağıtıyorsa- elbise, yiyecek, giyecek gibi ihtiyaclarını karşılamakla da verebilirsiniz.


Yardım kuruluşları aracılığıyla zekÂt ve fitre verilebilir mi? Bu konudaki hukum nedir?
ZekÂt, doğrudan ihtiyac sahibine verilebileceği gibi, zekÂtın amacı doğrultusunda yoksullukla mucadele icin kurulmuş cemiyet, dernek, vakıf vb. kurum ve kuruluşlara da verilebilir. Bu kuruluşlar zekÂtı, fitreyi ve diğer yardımları hem kurumların gerekli giderleri hem de yoksullar icin harcayabilirler.


Fitre nedir?
Ramazan ayının sonunda gucu yeten Muslumanın odemekle yukumlu olduğu sadakadır.


Fitre neye gore hesaplanır? Herkes aynı miktarda mı vermek zorundadır? Prof. Dr. Mustafa Cağrıcı
Diyanet İşleri Başkanlığı her sene o yılın fitresiyle ilgili bir cizelge yayınlıyor. Bu cizelge insanların ekonomik durumlarına gore kademelendirilmiş oluyor. 2006 yılı icin fitre miktarı 4,5 YTL olarak acıklanmıştır. Diyanet İşleri Başkanlığı'nın acıklamaları asgari olculer olduğu icin, kişi fitresini daha yuksek bir oranda verebilir. Bu hesabı da yıllık ortalama masrafını goz onunde bulundurarak hesaplar. Fitre de zekÂt verilen kişilere, her sene Ramazan ayında, bayram namazı kılınmadan once verilir.


Fitre ne zaman verilmelidir?
Fitre, bayram namazı oncesinde verilmiş, ihtiyac sahibine ulaştırılmış olmalıdır.


Yardım kuruluşları aracılığıyla zekat ve fitre verilebilir mi? Prof. Dr. Mustafa Cağrıcı
Tabii. ZekÂtın verilebileceği her yere fitre de verilebilir. ZekÂtın doğrudan doğruya fakire verilmesi guzel bir davranıştır ama cağımızda insanların telakkileri de giderek değişmektedir. Kur'an-ı Kerim'de "Yardım etmek uzere iffetinden dolayı yoksulluğunu belli etmeyen insanları arayın ve yardımlarınızı onlara verin" diyor.

Zaten hicbir insan başkasının elinden yardım almaktan hoşlanmaz. Onun icin boyle insanlara doğrudan doğruya zekÂt verilmesi onları incitebilir. Fakat kurumlar aracılığıyla yardımlarımızı yaparsak, yoksul kimseler icin daha iyi olacaktır. Modern dunyada yardımlaşma bu şekilde gercekleşmektedir. Bireysel yardımlardan ziyade, yardım organizasyonlarını kurumsallaştırmak onemlidir.

Kurumlar aracılığıyla bu yardımları yaparsak hem bireylerin onurunu korumuş oluruz, hem de yardımları organize hale getirilmesiyle daha verimli, daha bereketli bir şekilde gercek ihtiyac sahiplerine ulaştırmış oluruz.


Ramazan kurbanı var mıdır? Bilgi verebilir misiniz? Prof. Dr. Mustafa Cağrıcı
Hayır, Ramazan kurbanı diye bir şey yoktur. Fıkıh kitaplarında Ramazan kurbanı diye bir kavram hic olmamıştır. Ama son zamanlarda insanlar, Ramazan ayında kurban kesip cevresine ikram ediyor ve fakirlere dağıtıyorlar. Elbette ki bunun bir sakıncası yoktur. Cunku ibadet maksadıyla yapılan, İslam dininde de yeri olan her turlu hayır faaliyetleri gecerli ve makbuldur.


Oruc nedir? Prof. Dr. Hayrettin Karaman
Oruc bir irade terbiyesidir. İnsan, aklı ve iradesiyle insandır. Ondaki guduler, heyecanlar, duygular, arzular aklı perdeler veya aklın hukmunun işlemesini engeller. Aklın, dinin, ahlakın doğrularını, guzelliklerini hayata gecirebilmek icin guclu bir iradeye ihtiyac vardır. Guclu irade eğitimle elde edilir, oruc da cok uygun bir "irade terbiyesi aracı"dır. Oruc; toplum icindeki yoksulların, ac ve acıkta olanların haliyle hallenmeyi, onları anlamayı, acımayı ve yardım elini uzatmayı sağlar.


Fitre ve zekÂtlarımızı verebileceğimiz kurumların ne gibi ozellikler taşıması gerekiyor?
Prof. Dr. Mustafa Cağrıcı
ZekÂt, fitre, fidye ve kurbanlar, Kur'an-ı Kerim'deki ifadesiyle fakirlerin hakkıdır. Dolayısıyla zekÂt ve fitreler bu kişilere harcanmalıdır. Gıda, giyim, barınma gibi ihtiyaclar karşılanabilir. Bu ihtiyacları karşılayan her turlu sivil toplum kuruluşu zekÂt, fitre, fidye ve kurban bağışı yapılmaya layıktır. Ama tabi burada guven cok onemlidir. Bu nedenle, fitre ve zekÂt bağışı yapılacak kurumların resmi takibi yapılan bir huviyete sahip olması gerekir.


Adak ne demektir? Prof. Dr. Faruk Beşer
Kişinin dinen yukumlu olmadığı halde, farz veya vacip turunden bir ibadet yapacağına dair Allah'a soz vermesidir.


Adak bağışlanabilir mi? Prof. Dr.Faruk Beşer
Adak kurban elbette bağışlanabilir. Kişi adak kurbanını keser ve etini olduğu gibi bir Şahsa, Şahıslara, ya da kurumlara bağışlayabilir. Kendisi adına adak, akika, şukur kurbanı kesilmek uzere kurbanının parasını da bağışlayabilir, yani birisini vekil kılabilir.


Hayır kurumlarına vekalet vererek adak, akika, şukur kurbanı kesilebilir mi?
Doc. Dr. Faruk Beşer
Elbette guvendiği ve bu gorevi hakkıyla yerine getirdiğinden emin olduğu kurumlara kurbanını verebilir, onları vekil ederek kesilmesini onlardan isteyebilir.


Borc para ile kurban kesilir mi? Prof. Dr. Faruk Beşer
Borc para ile başka şeyler almak caiz olduğuna gore kurban almak da caizdir. Hatta hac gibi, kurban gibi şeyleri borc para ile almak bazen daha da guzel ve garantili olabilir. Cunku borc alınan bir para asla haram değildir. Boylece kurbanını haram olmayan bir para ile kesmiş olur.


Bayramda adak kesilir mi? Prof. Dr. Faruk Beşer
Bayramda adak kesilir. Hatta bazılarına gore "kurban" denen Şey, kurban bayramında kesilen hayvan olduğu icin, "Ben bir kurban keseceğim" diye adak adayan insan, sanki kurban bayramında bir kurban keseceğim demiş olacağından, adaklar da ancak kurban bayramında kesilir. Fakat bizim dilimizde "kurban" dendiği zaman bu anlaŞılmadığı icin, adaklar, ozellikle kurban bayramında denmiŞ olmadıkca, her zaman kesilebilir.

.
__________________