Tembellikten Kurtulma

Talat Ordu

Gerekli işleri yapmak icin bir turlu harekete gecemememizin sebebini kendimize hic sorduk mu? Motivasyonumuzun neden eksik olduğunu merak ettik mi? Aslında bu soruların cevabını gunumuz insanı merak etmekte ve tembelliğin sebeplerini araştırmaktadır? Hatt bircok insan bu problemin cozumu adına birtakım seminerlere katılmakta, ozel kurslar almaktadır. Bizden once yaşayanların da bu tur problemleri vardı. Mesel Birinci Dunya Savaşı oncesinde Doğu Anadolu'da halkla sohbetleri esnasında Bediuzzaman Hazretlerine şoyle bir soru sorulur: "Tembellik zindanına duşmemizin sebebi nedir?"

Bu soruya verdiği cevapta Bediuzzaman Hazretleri, insanı tembelliğe sevk eden ruh pozisyonlarını birer birer tespit ederek, bunlara Kur'Ân ve hadîslerden yaptığı iktibaslarla ilÂclar sunmuştur. Bu cevaplar Munazarat adlı eserinde yer almış ve sonraları onemine binaen İhlÂs Risalesi'nin sonuna da eklenmiştir.

Soz konusu bolumde Bediuzzaman Hazretleri, daha kolay anlaşılması icin mucerret olanı muşahhaslaştırarak insanın motivasyonunu kıran, gayretini engellemek icin uğraşan sekiz tane tavır ve duyguya şahsiyet elbisesi giydirir. Onları, insanın himmetini engellemek icin uğraşan duşmanlar olarak vasıf-landırır. Bir savaş meydanı tasviri yapıp, o meydanda bir savaş manzarası cizer. Bu manzarada insanın himmeti, şevk atına binmiş bir savaşcıdır. Sekiz adet duşman da himmete hucum etmek icin hazırdır.

Ona gore, "Hayat bir faaliyet ve harekettir. şevk ise,
matiyesidir.(bineği, taşıtı). Bundan sonra metin şu şekilde gelişerek devam eder: İşte himmetiniz şevke binip hayat meydanına cıktığı vakit:

l- En evvel şiddetli duşman olan yeis gelir. Kuvve-i maneviyeyi kırmaya calışır. O duşmana karşı; 'LÂ taknatu: Umidinizi kesmeyin, kılıcı kullanılmalıdır.
'
2- Daha sonra onde gorunme hırsının baskısı saldırıya gecer. Himmetin başına vurup, atından duşurmek icin uğraşır. Onde gorunme isteği, aslında birbirine hic sıkıntı vermeden calışılan Hakk'a hizmet hissinin yerini almış bir duygudur. O duşmana karşı bir ok veya mızrak gibi; 'Kunu lillah: Allah icin olun' hakikati gonderilmelidir.

3- Sonra zincirleme sebep-sonuc bağı ile kurulu sistemi atlamakla işi karıştıran acelecilik gelir. Himmetin ayağını kaydırır. Bu duşmana karşı; 'İsbirû ve sÂbirû ve rÂbitû: İbadette, musibette ve gunahtan kacınmakta sabırlı olun; sabır yarışında duşmanlarınızı geride bırakın; her an cihada hazırlıklı bulunun.' (Âl-i İmran, 200) Âyeti siper edilmelidir, bu Âyetle korunulmalıdır.

4- İnsan tabiatı icabı sosyal bir varlık olduğundan, yapısı gereği haklarını korumakla, diğer insanlar icinde hakkını aramakla mukelleftir. Fakat bazen hakkını ararken kendi işlerini de dağıtan ferdiyetcilik ve ben merkezcilik ayağa kalkar. Bu duşmanla baş edebilmek icin savaş meydanına himmeti Âli bir savaşcı olan; 'HayrunnÂsi enfeuhum linnÂs: İnsanların en hayırlısı onlara faydalı olandır.' hadis-i şerifi cıkarılmalıdır.

5- Beşinci olarak başkasının uşenmesine, tembelliğine ozenerek hucum edip himmetin belini kırar. Bu duşmana karşı muhkem kale hukmunde olan; 'Ve alallahi la gayrihi fe'l yetevekkelul mutevekkilin: Tevekkul etmek isteyenler Allah'a guvensinler (başkalarına değil).' (İbrahim, 12) diyerek himmete sığınak yapılmalıdır. Başkalarının işte gevşeklik gostermesinden muteessir olmamak icin, işin başından itibaren Allah'a tevekkul etmek gerekmektedir.

6- Sonra da acz ve nefsin itimatsızlığı yuzunden ortaya cıkan ve işi birbirine bırakmak mÂnÂsına gelen gaddar duşman gelir. Himmetin elini tutup oturtmaya calışır. Bu duşmanın ustune; 'LÂ yazurrûkum men dalle izÂhtedeytum: Siz doğru yolda oldukca, sapıtmış olanlar size zarar veremez.' (Maide, 105) yuksek hakikati cıkarılmalı ki; eli himmetin eline yetişemesin.

7- Sonra Allah'ın işine mu-dahale etmek mÂnÂsındaki dinsiz duşman gelir. Himmetin yuzunu tokatlar, gozunu kor eder. Onun haddini bildirmek icin de; 'Vestakim kem umirt: Emrolunduğun gibi dosdoğru ol (Şura, 15), vel tete'mmer Âl seyyid: Efendine efendi olmaya calışma.' hakikati ona gonderilmelidir.

8- Sonra butun zorlukların anası ve butun rezaletin yuvası olan rahata duşkunluk gelir. Himmeti esir alır ve sefalet zindanına atar. Buna karşı yuksek ahlÂklı mucahit olan ve 'En leyse lil insane illa m sa'a: İnsan icin ancak calıştığının karşılığı vardır.' (Necm, 39) silÂhını o sihirbaz cellÂda gonderiniz. İnsanın fıtratı hareket uzere olduğundan, insanoğlu icin meşakkatte buyuk rahatlık vardır
__________________