TEHECCUD NAMAZI



Geceleyin uyanıp kılınan namaz.

Teheccud sozlukte, uyumak ve uyanmak manasında olup, zıt anlamlı kelimelerdendir. Daha sonra gece uyanıp namaz kılan kimseye, bu kokten turetilmiş "hecûd" denilmiş ve boylece teheccud, terim olarak namaz ve Allah'ı zikir icin gece uyanmak manasında kullanılmıştır. Genellikle yatsı namazından sonra, daha uyumadan veya bir miktar uyuduktan sonra kılınan namaza gece namazı (salatu'l-leyl) denir. Gece uykusu bolunerek kalkıp kılınan namazlara ise teheccud namazı denir.

Tabiinin buyuklerinden Esved ile Alkame: "Teheccud uykudan sonradır" demişlerdir. Hatta hic uyumaksızın butun geceyi ibadetle gecirmeyi adet edinmek mekruh sayılmıştır (Tecrid-i Sarih Tercumesi, IV, 13). BuhÂrî'nin Amr b. el-As (r.a)'dan rivÂyetine gore bir kere Resulullah (s.a.s) Abdullah b. Amr'e "Ey Abdullah! Senin her gun oruc tuttuğun ve her gece baştan başa namaz kıldığın haberi bana ulaşmadı mı sanırsın " buyurmuşlardır. Abdullah da, "Evet oyledir, ya Resulullah! Butun gece namaz kılarım" demiştir. Rasûl-i Ekrem, "Sakın oyle yapma. KÂh oruc tut, kÂh iftar et, gecenin bir kısmında namaz kıl, bir kısmında uyu" buyurmuştur (Tecrid-i Sarih Tercumesi, IV, 13).

Kur'an-ı Kerim'de Peygamber Efendimize hitaben: "Gecenin bir kısmında sadece sana mahsus, fazla (bir ibadet) olmak uzere namaz kıl. Muhakkak Rabbin seni oğulmuş bir makama erdirecektir" (el-İsra, 17/79) buyurulmuştur. Ayet-i kerimenin tefsirinde teheccud namazının Hz. Peygamber icin farz veya fazilet olduğu ummeti icin nafile olduğu belirtilmiştir. Peygamber Efendimiz teheccud namazını kılmağa devam eder, bu namaz icin kalktığında da şoyle dua ederdi: "Ya Rab! Her hamd Senin icindir. Sen, goklerin ve her yerin ve bunlardaki her şeyin daimi mudebbirisin. Yine her hamd senin icindir. Sen, goklerin ve her yerin ve bunlardaki her şeyin nurusun, (bunları aydınlatırsın). Yine her hamd senin icindir. Sen goklerin ve her yerin ve bunlarda bulunan her şeyin sahibisin. Yine her hamd senin icindir. Sen haksın, senin vaadin de haktır. (Ahirette) seni gormek de haktır. Sozun haktır. Cennetin de haktır, Cehennemin de haktır. Peygamberinde haktır, Muhammed (s.a.s) de haktır. Kıyamet gunu de haktır. Ya RÂb! Ancak sana itaat ettim. Sana inandım, sana guvendim, sana yoneldim, yalnız senin (burhanlarına) dayanarak (duşmanlarla) mucadele ettim. Aramızda yalnız seni hakem kıldım. Ya RÂb! Once işlediğim ve sonra işlerim sandığım, gizli yaptığım ve aşikÂra işlediğim (butun) gunahlarımı bağışla! (Ahiret hayatımda beni) takdim eden, (dunya tarihinde nubuvvetimi) tehir eden ancak sensin. (Allahım!) ibadete layık ilah yoktur, yalnız sen varsın, yahut, senden başka ibadete layık ilah yoktur. HakîmÂne tasarruf da, tam kuvvet de Allah ile kaimdir" (Tecrid-i Sarih Tercemesi, IV, 12).

Teheccud namazı menduptur. İki il oniki rekat arasında kılınabilir. En azı iki rekat, en coğu oniki, ortası ise sekiz rekattır. Her iki rekatta selam verilmesi daha faziletlidir.

Teheccudun en faziletli vakti:

Peygamber Efendimiz (s.a.s), Sahih-i Muslim'de Ebû Hureyre (r.a)'dan rivÂyet edilen bir hadis-i şerifte teheccud namazının en faziletli vaktini şoyle belirtmiştir: "Farz namazdan sonra en faziletli namaz gece namazıdır. Geceyi iki kısma bolersen son kısmı namaz icin en faziletli vakittir. Eğer geceyi uce bolersen ortası en faziletli vakittir" (Tecrid-i Sarih Terc. IV, 16).

Teheccud namazı cok faziletli bir namazdır. Kur'an-ı Kerim ve hadis-i şeriflerde teheccud namazı kılmaya teşvik edilmiş ve bu namazı kılanlar ovulmuştur. Yuce Rabbimiz geceleyin kalkıp teheccud namazı kılanlar hakkında şoyle buyurur: "Onların yanları yataklarından uzaklaşır (teheccud namazı kılmak icin yataklarından kalkarlar), korkarak ve umarak Rablerine dua ederler ve kendilerine verdiğimiz rızıktan (hayır icin) harcarlar. Yaptıklarına karşılık olarak onlar icin gozlerini aydınlatıcı ne guzel (nimetlerin) saklandığını hic kimse bilmez" (es-Secde, 32/16-17).

Ebû Hureyre (r.a)'dan rivÂyet edilen bir hadis-i şerifte Peygamber Efendimiz (s.a.s) şoyle buyurmuştur: "Geceleyin kalkıp namaz kılan ve karısını uyandırarak ona da kıldıran, şayet kalkmak istemezse yuzune su serpen erkeğe Allah rahmet eder, (gunahlarını bağışlar). Yine geceleyin kalkıp namaz kılan ve kocasını uyandıran, kalkmak istemezse yuzune su serpen kadına da Allah rahmet eder (gunahını bağışlar)" (Ebû Davûd, SalÂtu'tTatavvu', 18).

Hadis-i şerif insanı teheccud namazı kılmaya teşvik ettiği gibi, aile fertlerini kaldırıp onlara da bu faziletli namazı kıldırmaya teşvik etmektedir.

Yine Ebû Hureyre ve Ebû Saîd el-Hudrî (r.a) Peygamber Efendimiz (s.a.s)'in şoyle buyurduğunu rivÂyet etmişlerdir: "Kim geceleyin uyanır ve karısını da uyandırarak beraberce iki rekat namaz kılarlarsa, Allah'ı cok zikreden erkek ve kadınlardan yazılırlar" (Ebû Davûd, Vitr, 13). Allah'ı cok zikreden erkek ve kadınlar ise Allah'ın mağfiret ve mukÂfatına nail olacaklardır. Kur'an-ı Kerimde onlar hakkında "Allah'ı cok zikreden erkekler ve zikreden kadınlar, işte Allah bunlar icin bağış ve buyuk mukÂfat hazırlamıştır" (el-Ahzab, 33/35) buyurulmuştur.

Bir kimse itiyat haline getirdiği teheccud namazını ozursuz yere terketmemelidir. Hz. Âişe validemizin şoyle dediği rivÂyet edilmiştir: "Gece namazını terketme. Cunku Resulullah (s.a.s) onu terketmezdi. Hasta ve yorgun olduğun zaman oturarak kılardı" (Ebû Davûd, Salatu't-Tatavvu', 18) Yine Hz. Âişe validemiz, "Resulullah (s.a.s)'e namazın en sevimlisi az da olsa devam edileni idi. Resulullah (s.a.s) bir namazı kılmaya başladığı zaman ona devam ederdi" demiştir (Buhar, Savm, 52).
__________________