Omuz anatomik olarak cok geniş hareket acıklığı, zayıf eklem teması, bu zayıf teması desteklemek ve hareket acıklığını sağlamak icin yer alan kıkırdak ve tendon destekleriyle vucudun en karmaşık eklemidir. Bu eklem ileri yuklenmelere maruz kalır. 40 yaş uzerinde omuz ağrısı nedenlerinin en onemli nedenlerinden biri rotator cuff yırtıklarıdır. Rotator cuff, humerus (ust kol kemiği)kemiğinin ust ucundaki omuz eklemini yapan baş kısmını cepecevre saran adele-tendon bir yapıdır. Omuz eklemini yerinde tutar ve omuzun ice-dışa donuş hareketlerini yaptırır. Rotator manşet yırtığı genclerde ve sporcularda ani bir harekette oluşan yaralanma ile oluşabileceği gibi, zaman icinde tekrarlayıcı kolun baş seviyesinin uzerindeki hareketlerde zamanla gelişebilir. Belirti ve bulgular Başustu hareketlerde daha fazla olmak uzere tekrarlayıcı, devamlı omuz ağrısı. Gece ağrısı. Bu ağrı ağrıyan taraf uzerine yatmayı engeller. Adele gucsuzluğu. Ozellikle kolu kaldırmaya calışırken hissedilir. Omuz hareketleri sırasında tıkırtılar , klik sesleri gelmesi. Omuz hareketlerinde kısıtlılık. Genellikle hastanın ağırlıklı kullandığı kolunda olur. Hastalar rahatsızlığın başlamasına neden olduğunu duşundukleri bir olay tanımlarlar. Risk faktorleri Tekrarlayıcı başuzeri hareketler. Fırlatma sporları, tavan boyama gibi Aşırı guc, duşme gibi Yaşlanmaya bağlı dejenerasyon. Rotator maşetin bulunduğu aralıkta daralma. (bkz: Omuz Anatomisi) Rotator manşetin akromion denilen (bkz: Omuz Anatomisi) cıkıntının altındaki yuzey tarafından zedelenmesi Yırtığın tesbiti Yukarıdaki bulgulardan herhangi biri mevcutsa zaman gecirmeden doktora başvurun. Şikayetleriniz, hastalığın gelişme oykusu ve dikkatli bir muayene ile onemli olcude fikir sahibi olunabilir. Rontgen incelemesi kemik kaynaklı bulguların tesbitinde yararlıdır. Ancak rotator manşetin direkt izlenebildiği MR ve ultrasonografi gibi tetkikler genellikle kesin tanı ve tedavinin planlanması icin gereklidir. Rotator manşet yırtıkları parsiyel (tam olmayan) veya tam yırtık biciminde olabilir. Tendonun butun kalınlığınca olmayan parsiyel yırtıklar cerrahi olmayan tedaviye iyi yanıt verirler. Cerrahi olamayan tedaviye yanıt vermeyen parsiyel yırtıklar ve tam yırtıklarda cerrahi tedavi gerekir. Tedavi secenekleri Doktorunuz yırtık tam değilse (parsiyel yırtık) aşağıdaki cerrahi olmayan tedavi seceneklerini onerebilir; Dinlenme; yırtık tam değil ve aşırı kullanma nedeniyle gelişmişse yardımcı olabilir. İlac; (ağrı ve odem giderici ilaclar) ağrının kontrolunde yardımcıdır. Kuvvetlendirme ve germe ekzersizleri; fizyoterapinin ana parcalarından biridir ve yapılması onerilir. Kortikosteroid enjeksiyonu; ağrının giderilmesinde yardımcıdır. Fakat cok sık tekarlanması tendonu zayıflatıp tam yırtığa neden olabilir. Ultrason; lokal ilac uygulaması ve derin ısı verme ozellikleri nedeniyle iyileşme surecine yararlıdır. Yukarıdaki yontemlere cevap alınamayan parsiyel yırtıklar veya tam yırtıklar icin ceşitli cerrahi tedavi secenekleri vardır. Aşağıda tanımlanan yontemler modern omuz cerrahisi teknikleridir. Burada hangi tekniğin secileceğine rotator manşetteki yaralanmanın buyukluğu, yeri, nedenine bağlı olarak karar verilir. Artroskobik mudahale sırasında omuzdaki tesbit edilen diğer patolojilerinde duzeltilmesi şansı vardır. Artroskopi; yaklaşık 1 cm lik kesilerden omuz eklemi ve cevre dokulara ait goruntulerin bir kamera aracılığıyla monitore aktarılması ve yine mini aletlerle goruntu kullanılarak hastalığın ameliyatının yapılması prensibine dayanır. Omuzda kemik cıkıntılarının kaldırılması adele ve tendondaki kucuk yırtıkların tedavisinde tek başına yeterli olabilir. Mini-acık tamir; artroskobi ile birlikte kullanılarak bir kac santimetrelik kucuk kesilerden tam yırtıkların tedavisine olanak verir. Acık tamir; yaralanmanın cok ciddi olduğu vakalarda uygulanır. Burada doku transferi, tendon grefti uygulamaları yapılabilir. Rehabilitasyon (fizyoterapi) Tum omuz hastalıklarında olduğu gibi rotator manşet yaralanmaları ardından normal fonksiyonlara donuş zaman alır. Cerrahi tedaviler sonrası bu zaman 6 ay veya daha uzun olabilir. Temel prensip eklem hareketlerini arttırıcı ve adele gucunu geliştirici hareketlerin yapılmasıdır. Doktorunuzun vereceği programı uygulamak nihai sonucta operasyon kalitesikadar belirleyicidir. İyi ellerde yapılan cerrahi ve iyi bir fizyoterapi programı sonrası % 90 civarında tatmin edici sonuclar alınabilmektedir Derlemedir. __________________