Pek cok kimse "cihad" denildiğinde savaşı hatırlar. Halbuki, cihad ve savaş kelimeleri, eş anlamlı değillerdir. Cihad, savaştan daha kapsamlıdır. Allah yolunda yapılan savaş da bir cihad olmakla beraber, her cihad savaş değildir. Kur'an-ı Kerîmde "iki grup arasında meydana gelen silahlı catışma" anlamında, "harp" ve "kıtal" kelimeleri ve bunlardan tureyen kelimeler kullanılmıştır. (1)
Cihad-savaş farklılğına şu noktalardan bakabiliriz:

a- "Kafirler ve munafıklarla cihad et !" (Tevbe suresi, 73; Tahrîm suresi, 9) ayetinin ilk muhatabı olan Hz. Peygamber (asm), kafirlere karşı kılıcla savaşırken, munafıklara kılıc cekmemiştir. Resulullah'ın onlara karşı cihadı, "had cezalarını uygulamak, nasihat etmek, onları ikna ve ilzama calışmak..." şeklinde olmuştur. (2)

b- "Kafirlere itaat etme ve "onunla" buyuk bir cihad yap!" (Furkan, 52) ayetinde de cihad-savaş farkını gormek mumkundur. Zira "onunla" ifadesiyle kasdedilen, pekcok tefsirde ifade edildiği uzere Kur'an'dır. (3) Kur'an'la yapılan cihadın, bir savaş değil, ikna veya ilzama yonelik bir mucadele olduğu aşikardır. (4)

c- Savaşın emredilmediği İslam'ın Mekke doneminde, cihaddan bahseden ayetler bulunmaktadır. Mesela:
"Uğrumuzda cihad edenlere, elbette yollarımızı gosteririz..." (Ankebut suresi, 69)
"Rabbin, eziyete maruz kaldıktan sonra hicret eden, cihad yapan ve sabredenlerledir. Rabbin, bu eziyetten sonra onlara Gafur'dur, Rahîmdir" (Nahl suresi, 110). Bu ayetlerin gectiği Ankebut ve Nahl sureleri, Mekkî surelerdendir. (5)

d- Peygamberlerden pek coğunun fiilen savaşmamış olması da, cihad-savaş farkını gosterir. (6) Şuphesiz her peygamber cihad yapmıştır. Ama, her peygamber savaşmamıştır.

Kaynaklar
1-Ozel, T.D.V. İslam Ans. "cihad" md. VII, 528; Peters, s., 28; Abdurabbih, s.28- 29; Ali Rıza Nakvî, Laws of War in Islam, Islamic Studies, XIII/1, 25; M.Saîd Ramazan Bûtî, El-Cihadu fi'l-İslam, Daru'l-Fikri'l-Muasır, Beyrut, 1995, s. 19-20; Suleyman Ateş, Kur'an-ı Kerîm Tefsîri, Milliyet Yay., İst., 1995, III, 1168, Kadiri, 1, 65; Sabunî, Kabes min Nuri'l-Kur'an'il-Kerîm, Daru'l-Kalem, Dımeşk, 1986, IV, 64
2-Razi, XVI, 135; Beydavî, 1, 412; İbnu Kesîr, Tefsîru'l-Kur'ani'l-Azîm, Kahraman Yay. İst., 1985, IV, 119; Yazır, IV, 2591; Abdurabbih, s. 29-30
3-Beydavî, II, 144; Sabunî Saffetu't-Tefasir, Ensar Yay. İst. 1987, II, 366, Yazır, V,3601, Butî, s., 21
4-Şibay, III, 164
5-Celaleddin Suyûtî, Itkan fî Ulûmi'l-Kur'an, Daru İbni Kesîr, Beyrut, 1993, I, 28; Butî, s., 21; Abdurabbih, s., 29-30
6-Topaloğlu, VII, 531


__________________