Proteinler, vucudun en kucuk yapı taşı olan hucrelerin ana maddesidir. Hucrelerdeki butun biyolojik faaliyetlerde gorev alırlar.Hucrelerin yapı taşı olan proteinler, aminoasitlerin bir araya gelmesinden oluşmuşlardır. Bilinen 22 aminoasidin 8 tanesi vucutta yapılamadığından, elzem aminoasit olarak adlandırılır.Proteinler kemikten saca, kandan beyine tum dokularda bulunurlar; dokuların yenilenmesinde ve onarımında kullanılırlar. Ceşitli enzimler, hormonlar ve salgılar protein yapısındadır.Kimyasal maddelerle işlenmemiş olan gıda maddelerinde protein bulunur. Or*neğin, portakal ve pirincte %8, patateste %10, bezelyede %26 oranında protein bulunmaktadır. Buğdaylı ve yulaflı gıdalarda yuzde %16 oranında protein vardır. Protein tuketiminin onemini ve yaşamımızda ne kadar hayati derecede katkısı olduğunu sadece bu iki ozelliğinden anlamamız mumkun olsa da; sinirsel iletilerin sağlanması, hormonların yapısını oluşturması, vucudun hastalıklara karşı direncini artırması, kanın pıhtılaşmasında rol oynaması, buyume ve ergenlik doneminde yeni dokuların yapılması, yıpranan dokuların onarılması, hucre ici ve hucre dışı sıvı dengesinin korunması, vucuda karbonhidrat ve yağların yeterli alınamadığı durumlarda enerji kaynağı olarak kullanılması onemli ozellikleri arasında yer almaktadır. Protein Eksikliği olan kişilerde cabuk yorulma, durgunluk gibi belirtiler gorulmeye başlar. Daha ileriki donemlerde ise kansızlık, hastalıklara karşı direncin azalması, kan basıncının duşmesi, diş eti hastalıkları, goz bozuklukları ve siroz gibi belirtiler gorulebilir. Bununla birlikte, fazla protein almak da vucut, ozellikle de karaciğer, icin zararlıdır. Proteinlerin Gorevi; *Hucre gecişine katılır ve madde gecişinde onemli rol oynar. *Hormonların coğunun yapısını oluşturur. *Taşımada gorev yapar. *Enzimlerin yapısına katılarak yıkım ve yapıma yardımcı olur. *Vucudu yabancı maddelere ve mikroplara karşı koruyan antikorlar proteinlerden oluşur. *Fibrojen adı verilen protein pıhtılaşmada rol oynayarak kan kaybı olan durumlarda kan kaybını onler. *Kas proteinlerden olan aktin ve miyozin kaslarının kasılıp gevşemesine yardımcı olur. *Deri,tırnak,damar,eklem ve dişlerde bulunan bu proteinler yapıların dayanıklılığını arttırır. *Kanın osmotik basıncını ayarlar. Protein iceren besinler: Peynir: Peynir turleri icinde en yuksek proteine sahip peynir, tuzsuz parmesan peyniridir. 100 gramında yaklaşık 41 gram protein olan bu peyniri ulkemizde bulmak, bulsak da duzenli tuketmek, dolgun butceleri bile zorlayabilir. Ancak diğer peynir turleri de protein acısından zengindir. Peynir turunu secerken olabildiğince az yağ iceren cinsleri veya tamamen yağsız olanları tercih ederseniz, protein ihtiyacınızı karşılamaya calışırken kilo alma riskini de azaltmış olursunuz. İri fasulye turleri: Fasulye protein acısından zengin bir bakliyattır. Fasulye ne kadar irileşir ve olgunlaşırsa, icindeki protein oranı da o denli artacaktır. Fasulye cinsleri icinde en yuksek protein oranı, fırınlanmış soya fasulyesindedir. İyice olgunlaşmış ve fırınlanmış soya fasulyesinin 100 gramında 40 grama kadar protein olabilir. Onun hemen ardında 100 gramında 15,5 gram protein iceren, acı bakla gelmektedir. Dana eti: Yağsız et de iyi bir protein kaynağıdır. Etin icindeki yağ miktarı, etin kalitesine, hayvanın beslenme şatlarına ve etin elde edildiği bolgeye gore değişecektir. İyi kalite ve yağsız dana etinin 100 gramında 36 gram kadar protein bulunabilir. Fırınlanmış kabak ve karpuz cekirdeği: Kavrulmuş ya da fırınlanmış kabak cekirdeğinin 100 gramında 33 gram kadar; karpuz cekirdeğinin 100 gramında ise 28 gram kadar protein vardır. Tavuk, hindi ve kuzu eti: Yine olabildiğince yağsız olmak kaydıyla hindi, tavuk ve kuzu etinde de yuksek oranda protein vardır. Etin kalitesine ve bir takım başka şartlara bağlı olmakla beraber, bu etlerin 100 gramında 30 gram civarında protein vardır. Somon ve ton balığı: Balık, yalnızca protein acısından değil; fosfor ve omega yağ asitleri acısından da zengindir. Sağlıklı ve besleyici bir protein kaynağı olan ton balığının 100 gramında yaklaşık 30 gram somon balığınınsa 100 gram civarında protein vardır. Mercimek yer fıstığı ve baklagiller: Baklagiller, bitkisel besinler arasında en yuksek protein oranlarına sahip olanlardandır. Bu sayede, protein eksikliği yuzunden sıkca sorun yaşayan vejeteryen beslenmeyi benimseyenler icin de faydalı olabilir. Kuru hÂlde 100 gram gelen mercimek, 26 gram civarında protein icerir. Yer fıstığının 100 gramında da yaklaşık 24 gram protein vardır. Yumurta: Yumurta da kolay bulunabilen bir protein kaynağıdır ve protein iceriği oldukca zengindir. Sarısı ayıklanarak yendiğinde kalorisi duşer; protein iceriğinin buyuk kısmı yumurtanın beyazında olduğundan, protein miktarında fazla bir duşuş de gorulmez. Yumurtanın boyutlarına ve kalitesine gore değişmekle birlikte bir yumurtada6-8 gram kadar protein vardır. FAZLA PROTEİN TUKETİMİNDE ise DİKKATLİ OLMAK GEREKİR! İhtiyactan fazla alınan protein yağa donuşturulerek vucutta depolanır. Vucut ihtiyac duyduğunda bu yağ rezervlerini kullanır. Ancak surekli aşırı beslenme, vucutta yağların fazla depolanmasına neden olarak şişmanlık, kalp hastalıkları ve dolaşım bozuklukları gibi rahatsızlıkların ortaya cıkmasına sebep olabilmektedir. FAZLA PROTEİN YAĞA DONUŞUR Uzun sureli yetersiz protein alınmasıyla vucudun kendi dokularındaki proteini kullanmak zorunda kaldığını soyleyen Uzman Diyetisyen Eriş, "Bunun sonucunda buyume yavaşlar ve durur, vucut ağırlığı azalır, halsizlik, anemi ve odem (şişlik) oluşur. Antikor yapımı azaldığı icin hastalıklara karşı direnc azalır, iyileşme gec olur. Demir, kalsiyum ve A vitamini gibi besin oğelerinin kullanımı azalır" dedi. Proteinin fazla tuketilmesi durumunda da vucutta protein deposu olmadığı icin yağa donuşerek depo edildiğini belirten Eriş, "Hayvansal kaynaklı proteinler doymuş yağ ve kolesterol icerirler. Bu nedenle kalp ve damar sağlığı icin risk faktoru oluştururlar. Ayrıca proteinlerin parcalanması sonucu oluşan artık oğeler bobrekler ve idrar yoluyla atılmaktadır. Bu nedenle, bobreklere aşırı yuklenme ve doku kaybı, bobreğin erken yaşlanmasına, işlevinin bozulmasına neden olabilir. Fazla protein tuketimi idrarla kalsiyum atımını da artırarak bobreklerde taş oluşum riskini artırabilir. Bobrek ve karaciğere fazla yuk bindirir ve eklemlerde gut hastalığına neden olabilir. Kas gelişimi ve gucu icin aşırı protein tuketimi sağlık acısından kesinlikle onerilmez" ifadelerini kullandı. DERLEMEDİR. __________________