Sual: (Bazen soz kufur olsa da, soyleyeni kÂfir yapmaz. Elfaz-ı kufru, kufrunden değil, cehaletinden soylemiş olabilir; cunku kalben imanı terk etmemişse, sırf bu sozden dolayı imanı gitmiş olmaz) diyorlar. Cahillikten dolayı soylemek kufur olmuyor mu? Burada, kufre girmemek icin, herkesin cahil olması mı isteniyor?
CEVAP
Kufur sozleri bilmemekte, cahillik ozur olmaz. Bir kÂfir, bir kelime-i tevhid soylemekle mumin olduğu gibi, bir mumin de, bir soz soylemekle kÂfir olur. Bir hadis-i şerif meali:
(Oyle bir zaman gelir ki, kişinin imanı gider de haberi olmaz.) [Deylemi]

Bir Musluman, Âlimlerin sozbirliğiyle kufre sebep olacağını bildirdikleri bir sozun veya işin kufre sebep olduğunu bilerek, istekle veya başkalarını guldurmek icin soyler, yaparsa, manasını duşunmese de, imanı gider. Buna kufr-i inadi denir. Eğer, cahillikle, yani bunun kufre sebep olduğunu bilmeyip, isteyerek soyler, yaparsa, yine kufur olur. Buna kufr-i cehli denir. Her Muslumanın, bilmesi gereken şeyleri oğrenmesi farzdır. Cahilliği ozur değildir. Kufre sebep olan sozu, ancak yanılarak, tevilli olarak veya tehdit edilerek soylerse, kÂfir olmaz. (Berika, Hadika, Mecma-ul-enhur)

Kufur soz soyleyen
Sual: Kufru gerektiren bir sozu soyleyen Muslumana, kÂfir gozuyle bakılabilir mi?
CEVAP
Muslumana husnu zan edilir. (Belki yanılarak soylemiştir, belki tevili olan bir sozdur, belki de tevbe etmiştir) diye husnu zan etmelidir. O tevbe etmemişse de, biz husnu zan ettiğimiz icin gunaha girmeyiz.

İmam-ı Rabbani hazretleri buyuruyor ki:
Bir Muslumanın, bir sozunden veya bir işinden yuz şey anlaşılsa, bunlardan doksan dokuzu kufre sebep olsa, biri Musluman olduğunu gosterse, o bir şeyi anlamak ve ona kÂfir dememek gerekir. (3/38)

Bu husus, bir sozun veya bir işin, yuz manası olduğu durum icindir. Yoksa, yuz sozden veya yuz işten biri imanı gosterse, 99’u kufru bildirse, bu kimseye Musluman denilmez; cunku bir kimsenin yalnız bir sozu veya bir işi bile, acık olarak kufru gosterse, yani imanı gosterecek hicbir manası olmasa, o kimsenin kÂfir olduğu anlaşılır. Başka sozlerinin ve işlerinin imanı gostermeleri, imanlı olduğunu bildirmeleri, o kimseyi kufurden kurtarmaz, Musluman olduğuna hukmedilmez. (Kıyamet ve Ahiret)

Murtede husnuzan
Sual: S. Ebediyye’de, (İslam dinine inanmayanlar oldukten sonra, bunlar icin, “Belki tevbe etmiştir” demek boştur. Bunların zulum yapan ÂzÂlarının iyilik etmesi, diliyle dua etmesi ve mazlumları hoşnut edecek vasiyette bulunmaları gerekir. Boyle tevbe etmeyen murtedlerin olulerine husnuzan edilmez) deniyor. KÂfirin, murtedin iyiliğinin ve dua etmesinin ne faydası olacak ki?
CEVAP
Elbette kÂfirin ve murtedin iyiliklerine sevab verilmez; fakat bazı kimseler, bir kÂfir veya bir murted olunce, (Belki olmeden once tevbe edip Musluman olmuştur. Husnuzan etmek gerekir) diyorlar. Burada, boyle soyleyenlere cevap veriliyor; yani (Dinimizde hukum zahire, gorunuşe gore verilir. Tevbe ettiğini, pişman olduğunu gosteren bir alamet yoksa husnuzan edilmez, Musluman kabul edilmez. Bu alametler de, zulmunun aksini gosteren hareketlerdir) denmek isteniyor. Tevbe ettiği biliniyorsa, o zaman husnuzan ediliyor. Tevbe ettiği bilinmiyorsa, tevbe etmiştir diye husnuzan edilmez. Tevbe etmiş bile olsa, biz bilmediğimiz icin, husnuzan etmeyişimizin vebali olmaz; cunku acıktan işlenen gunahların tevbesi acık olur.

Bir sozle olur
Sual: Dinden habersiz biri, (Bir sozle insan kÂfir olmaz, bir sozle kadın boş olmaz. Bu işte bir yanlışlık var) dedi. Gercekten bir yanlışlık var mı?
CEVAP
Hicbir yanlışlık yoktur. Her şey bir soze bağlıdır. Birkac ornek verelim:
1- Bir kelime-i şehadet getirmekle kÂfir Musluman olur.

2- (Allah yok) veya (Cennet, Cehennem yok) diyen Musluman, kÂfir olur.

3- Elin kızı bir sozle başkasının hanımı olduğu gibi, yine bir sozle de, mesela (Boş ol) demekle de, kendi hanımı yabancı kadın olur.

Bir sozle cok şey olur. İnsan bir sozle vezir olur, bir sozle rezil olur. Oldur denir, olur.

Yunus Emre bunu cok guzel anlatır:

Bir soz
Yanlışını sil de soyle!
Sozlerini bil de soyle!
Surat asma, gul de soyle!
Yuzunu ak ede bir soz.

Soz ola, kese savaşı,
Soz ola, kestire başı,
Soz ola, zehirli aşı,
Balla kaymak ede bir soz.

Sozlerini pişir de sat!
Yaramazı kenara at!
Yanlışlığa verme fırsat!
Canına tak ede bir soz.

Anlatılmaz soz donemi,
Buyuktur sozun onemi,
Azap dolu Cehennemi,
Sekiz ucmak ede bir soz.

Yunus, soylersin hazırdan,
İmdat beklersin Hızır’dan,
Cok dikkat et, o huzurdan,
Seni ırak ede bir soz.
__________________