Nefse ve ona 'bir duzen icinde bicim verene', Sonra ona fucurunu (sınır tanımaz gunah ve kotuluğunu) ve ondan sakınmayı ilham edene (andolsun). Onu arındırıp-temizleyen gercekten felah bulmuştur. Ve onu (isyanla, gunahla, bozulmalarla) ortup-saran da elbette yıkıma uğramıştır. (Şems Suresi, 7-10)

Allah Kuran'da insanların nefislerinde iki ayrı ozellik bulunduğunu bildirmektedir. Bunlardan biri kotuluklerden sakındıran ve iyiliği emreden "vicdan", diğeri ise kotuluğu emreden "fucur"dur. "Fucur" kelimesi; "gunaha ve isyana girişmek, fasık olmak, yalan soylemek, baş kaldırmak, haktan yuz cevirmek, nizamı bozmak, ahlaki cokuntu, takvanın zıddı" anlamlarına gelir. Yani fucur olarak isimlendirilen kavram, insan nefsinin olumsuz ozelliklerinin tumunu kapsamaktadır. Allah Kuran'da, nefse fucuru, aynı zamanda ondan sakınmayı, yani vicdanı ilham ettiğini bildirmektedir.

Nefsin fucurunun Kuran'da dikkat cekilen onemli ozelliklerinden ikisi "tutku" ve "hırs"tır. Ahireti duşunmeyip dunya hayatına yonelen kimse, dunya hayatına ve onda elde edeceği gecici nimetlere razı olur sahip olduğu herşeye "hırs" ve "tutku"yla bağlanır.. Sanki olum ve ahiret cok uzakmış gibi yaşamaya başlar. Nitekim Kuran ahlakından uzak bir yaşam suren toplumlarda, insanların bu tur bir hırsa sahip olmaları ovulen hatta aranılan bir ozelliktir. Bir kimse hayata ne kadar cok bağlıysa ve dunyadan menfaat elde edebilmek icin ne kadar cok caba harcıyorsa, aynı carpık anlayışa sahip insanlar tarafından o kadar takdir gorur. Oysa bu duşunce yanlıştır. Elbette insan guzel bir hayat yaşamak icin caba harcamalı ve her zaman, her işinde elinden gelenin en iyisini yapmaya calışmalıdır. Ama bu azim ve kararlılık, 'Allah'ın beğendiği hayatı' yaşayabilmek icin olmalıdır. Yoksa bazı insanların, sahip oldukları herşeyi kendilerine verenin Rabbimiz olduğunu unutarak dunya hırsına kapılmaları ve Kuran ahlakından uzak yaşamaları buyuk bir hatadır.

Kuran'ın "Malı 'bir yığma tutkusu ve hırsıyla' seviyorsunuz." (Fecr Suresi, 20) ayetiyle, inkar edenlerin dunya malına olan tutkulu sevgilerine dikkat cekilmiştir. Bir başka ayette ise "... Dunyanın metaı azdır, ahiret, ise muttakiler icin daha hayırlıdır..." (Nisa Suresi, 77) sozleriyle Allah, insanların tutkuyla bağlandıkları nimetlerin hepsinin "dunya hayatının metaı" olduğunu hatırlatmıştır. "Meta" kelimesinin sozluk anlamı "az ve değersiz, sonunda yok olucu şey, eşya"dır. Dolayısıyla insanların hırsla elde etmeye calıştıkları dunya nimetleri ahirettekilerle kıyaslandığında değersiz ve sahtedir.

Dunya Hayatının Hırslarına Kapılanlar Surekli Sıkıntıdadırlar

İnsanların yaşamları boyunca karşılaştıkları ve nefislerinin hoşuna giden hırsla bağlandıkları herşey ancak Allah'ın yaratmasıyla mevcut olan, gecici varlıklardır. Bunların gerceği, cok daha guzeli ve surekli olanları Allah Katında'dır.

"Kadınlara, oğullara, kantar kantar yığılmış altın ve gumuşe, salma guzel atlara, hayvanlara ve ekinlere duyulan tutkulu şehvet insanlara 'suslu ve cekici' kılındı. Bunlar, dunya hayatının metaıdır. Asıl varılacak guzel yer Allah Katında olandır." (Al-i İmran Suresi, 14)

Kainattaki tum varlıkların Allah'ın kontrolunde olduğunu, Allah'ın kendisi icin daima en guzel ve en hayırlı olanı takdir edeceğini bilen kişiler, tevekkullu ve teslimiyetli bir tavır icerisinde olurlar. Allah'ın herşeyi belirli bir kader doğrultusunda hayır ve hikmet uzerine yarattığını bilir, her işlerinde bunun verdiği huzurla ve hicbir zaman hırsa kapılmadan hareket ederler. Bir ayette Allah şu şekilde buyurmaktadır:

"… Olur ki hoşunuza gitmeyen bir şey, sizin icin hayırlıdır ve olur ki, sevdiğiniz şey de sizin icin bir şerdir. Allah bilir de siz bilmezsiniz." (Bakara Suresi,216)

İnsan her durumda Allah'ın kendisine verdiği nimetlere şukredici olmalı ve imtihanın bir gereği olarak nimetin kısıtlandığı donemde dahi şukrunu azaltmamalıdır. Hicbir zaman elinde olmayanları elde etmek icin hırsa kapılmamalı, sahip olduklarına da bir tutku ile bağlanmayıp şukredici olmalı ve hayırlarda kullanmalıdır.

Bu gercekleri kavrayamayanlar ise, dunyanın gecici metalarına aldanarak kendilerine zulmederler. Olayların Allah'tan bağımsız olarak gercekleştiği yanılgısına kapıldıkları icin bunlara mudahale edebilmenin yollarını ararlar. Ellerinden cıkanları yeniden elde edebilmek icin her seferinde yeniden buyuk bir hırsla mucadeleye girişirler.

Bu kişilerin istedikleri şeylere ulaşamamaları kendileri icin icinden cıkılmaz bir uzuntu ve huzursuzluk kaynağıdır. Bundan dolayı surekli stres icindedirler; bedensel ve ruhsal olarak zarar gorurler. İclerindeki bu sıkıntılardan kurtulabilmek icin sonucsuz cabalara girerler. Oysa bu yaptıklarının kalplerine gercek huzur ve mutluluğu vermesi hicbir şekilde mumkun değildir. Cunku Allah'ın bir ayette "Bunlar, iman edenler ve kalpleri Allah'ın zikriyle mutmain olanlardır. Haberiniz olsun; kalpler yalnızca Allah'ın zikriyle mutmain olur." (Ra'd Suresi, 28) sozleriyle bildirdiği gibi, insan ancak Allah'a yonelmekle, Rabbimiz'e teslim olup O'nun istediği ahlakı yaşamakla huzur bulabilir.

Allah, insanlara dunya hayatının sıkıntılarından kurtulmanın ve gercek mutluluğu yaşamanın yolunu gosterdiği halde, bile bile bundan yuz cevirenler yalnızca "kendi kendilerine zulmetmiş" olurlar. Allah bu insanların durumunu bir ayette şoyle bildirir:

"Şuphesiz Allah, insanlara hicbir şeyle zulmetmez. Ancak insanlar, kendi nefislerine zulmediyorlar." (Yunus Suresi, 44)

Ancak insan bilerek veya bilmeyerek boyle bir hayatı benimsemiş hayatını boş bir caba icinde gecirmiş olabilir. Bu icinden cıkılamaz, geri donulmez bir durum değildir. Onemli olan, her an gelmesi muhtemel olan olumle karşılaşmadan once yanlış yolda olduğunu kavraması, tevbe etmesi ve Rabbimiz'in bildirdiği guzel ahlakı yaşamaya calışmasıdır. Unutulmamalıdır ki, Allah tevbeleri kabul eden ve esirgeyendir:

"Ancak kim işlediği zulumden sonra tevbe eder ve (davranışlarını) duzeltirse, şuphesiz Allah onun tevbesini kabul eder. Muhakkak Allah, bağışlayandır, esirgeyendir." (Maide Suresi, 39)
__________________