On Capraz Bağ (ACL) Yaralanmaları Hakkında Her Şey “On capraz bağ, diz ekleminde yan ve capraz bağlar olarak bilinen dort ana stabilize edici yapıdan biridir. On capraz bağ yaralanması spor yaralanmaları icinde en sık rastlanan travmalardır ve coğunlukla da temassız travmalarla oluşur. Nedenler arasında bilincsiz egzersiz yapma, yanlış hareket veya yanlış ekipman kullanımı gibi hatalar başı cekiyor. Antrenman veya spor yaparken goz ardı ettiğiniz bircok faktor, sizi haftalarca sahalardan uzak tutabiliyor. Dahası, diz ekleminde gecirdiğiniz ufak bir yaralanma ameliyat masasına oturtabiliyor. Aktif sporla uğraşan ve ACL yaralanması geciren kişilerin diz eklemlerinde, tekrarlayan donme, efuzyon ve ağrı atakları baş gosterebiliyor. Bunlar diz eklemi stabilitesi-nin bozulduğunu gosterir ve eklem kıkırdağı, mikro travmalar ile eklem hasarına acık hale gelir. Eklemde erken donem dejenerasyon ve kireclenme riskiniz yukselir. Bu, on capraz bağ rekonstruksiyonu ameliyatı olmanız gerektiği anlamına gelir.” Ne İşe Yanyor? ‘Diz ekleminde on ve arka olmak uzere iki capraz bağ demeti bulunur. Bu bağlar kombine hareketle eklemin one arkaya kaymasına engel olur. Sağlam ve tam fonksiyonel bir on capraz bağı, diz eklemi flek-siyona geldiğinde kaval kemiğinin one kaymasını engelleyebilir. Bu bağlamda, on capraz bağın tek başına sağlam olması, onun yeterince işlev gorduğu anlamına geliyor. Bağın boyunun ve gerginliğinin uygun aralıkta olmaması, kaval kemiğinin uyluk kemiği altında one kaymasına ve ice doğru istenmeyen donme hareketi yapmasına neden olur." Yaralanma Anında Tedavi “Spora ara verin ve bacağınızı uzatıp dinlendirin. Elastik bandaj ve soğuk kompres, diz eklemindeki kanama ve odemi azaltacaktır. Ağrı kesici ilac almak, şişlik ve odem gecene kadar diz eklemini yukten kurtarmak icin koltuk değneği kullanmak, bu donemi rahat gecirmenizi sağlayabilir. Diz eklemi şiştiğinde hareketler kısıtlanacağı icin quadriceps kasındaki guc kaybını minimuma indirmek adına kası guclendirmeye yonelik egzersizler yapın." Nasıl Yaralanıyor? "Yırtıklar coğunlukla doğrudan gercekleşmeyen travmalarla oluşuyor. Ani depar atma, durma, donme, zıplama ve yere duşme gibi hızlı değişken hareketler, dizde direkt travma yaratmaksızın on capraz bağ yaralanmasına sebep olabiliyor. Spor yaparken dizinizin ani bir donme hareketi ile boşa geldiğini ve diz ekleminin icinde bir şeylerin koptuğunu hissetmek ve şiddetli bir ağrı duymak, on capraz bağ yaralanmasının en temel belirtisidir. Dizde kısa surede şişlik ve ısı artışı da oluşur. Ayağa kalktığınızda oyuna devam edemeyecek durumda olursunuz." Ameliyat Sonrası Surec ‘Ameliyatın ardından aynı gun ayaklanabiliyorsunuz. Uygulanan tekniğe ve genel kondisyonunuza gore, ameliyat sonrasından dizlik veya koltuk değneği gibi yardımcı aparatlar kullanabilirsiniz. Fizik tedavi ve rehabilitasyon, en az ameliyat kadar onemli olan bir donemdir. Bu donemde doktorunuzun yakın takibinde olmalı ve rehabilitasyon programını harfiyen uygulamalısınız. Aksi halde spora beklenen zamanda donmeniz son derece zor olabilir." __________________