Doping kullanimi, ozellikle uluslararasi duzeyde modern yarisma sporlarinin gittikce acimasiz hale gelmesi, zafer coskusu ve sportif basarilarin getirdigi sosyal ve ekonomik oduller her gecen gun sporcularin mumkun olan herhangi bir yolla performanslarini arattirmaya zorlayip ozendirmektedir. Fakat bunlarin adeta madalyonun ters tarafi olan asagida belirttigimiz zararli yonleri, zafer sarhoslugu ve alinan dereceler neticesinde hic gorulmemekte ve daha sonra aci gerceklerle karsilasilmaktadir. Doping kullaniminin moral ve fiziki sonuclari: Moral olarak : * Sporculuk prensiplerine ve centilmenlige aykiridir. * Kendini ve baskasini aldatmadir. * Diger yarismacilara bir hakarettir. * Ailesi, arkadaslari, kulubu ve milli spor federasyonlari tarafindan kendisine gosterilen guveni kotuye kullanmadir. * Ilgili herkes icin ayiptir. * Bir milletin yasalarini zorlamadir ve ilac kullanimi suclu muamelesi gorur. * Sporcu bu ayibi ve zararli etkileri bilip kullandigi icin bunu gizli yapar ve daima sucluluk hissi duyar. Fiziki olarak: * Bireyin sagligini riske sokar. * Bazilari bilinen, bazilari bilinmeyen hemen veya uzun surede gorulen yan etkilere neden olur. (Bu tehlikeli etkilerin sonucu seneler sonra dahi cikabilir.) * Sporcunun biyolojik hazirligini bozar. * Fiziksel bozukluklar yaratir, bunlar bazen olume bile neden olur. * Aliskanlik yaratir. Sagligi tehdit eden en onemli zararlarina genel bakis: * Karaciger ve bobrek bozukluklarina yol acar. Cunku bu ilaclar vucutta karacigerde elimine olup, bobrekler vasitasiyla atildigindan, bu organlarda buyuk tahribatlar yapmaktadir. Sarilik bulgularina veya iflasina hatta olume yol acmaktadir. * Vucudun normal kapasitesi uzerine cikildigindan, kas ve eklem sakatliklarina neden olur. * Cinsel performansta denge bozulmakta, erkekler kisirlasmaya kadinlar ise erkeklesmeye baslamaktadir. * Kanser tehlikesi yaratmaktadir. Bu tur ilaclar hucre bolunmesini hizlandirmak suretiyle protein metabolizmasina etki eder. kanserde bir hucre oldugundan bu hucrelerinde bolunmesi hizlanir ve kanserin ortaya cikmasina veya ilerlemesine etken olur. * Prostat buyumesi ve tahribatina neden olur. * Cogu zararli etkiler zamanla ortaya cikacagindan ilerde bircok rahatsizliga uygun bir ortam hazirlar. Ayrica bunca zarara karsi, sporculari bekledikleri performans acisindan bir sure etkilese de yarismaya yakin kesilecegi icin bu etki musabaka sirasinda % 10'luk bir avantajdan ileriye gitmez. Son yapilan arastirmalar bunu kanitlamistir. * Vucutta su tuttugu icin yarismaci icin dezavantaj teskil eder. * Kan basincini arttirir ve kalp hastaligina neden olur. * Butun bu sayilan yan etki ve zararlari ile birlikte, bunlari ortadan kaldirmak icin daha baska ilaclar kullanilmasini gerektirerek metabolizmanin yorulmasina neden olur. Butun bu olumsuzluklara ragmen, kacinilmaz sekilde doping tutkusunu yenemeyenler ve en fazla doping yanlisi olanlar bile: * En az 4-5 sene calismadan (bu sure icinde vucut ancak ust seviyelere gelecek ve disaridan ilac alimina gerek gostermeyecektir.) * En az 20 yas sinirini gecmeden * Her kurden sonra 2-3 ay ara verip doktorlara karaciger, kan, hormon ve diger saglik testi yaptirmadan asla kullanmamalidirlar. Doping ilaclarinin etki ve zararlari kisiden kisiye degistigi gibi, yasla da ilgili olarak degismemektedir. Bircok besin maddesinde de hormonal katkilar sonucu birikimler olustugundan, yedigimiz besinlerle dahi bunlari alabilecegimiz acisindan da konuya ciddiyetle yaklasmak gerekmektedir. STEROIDLERIN YAN ETKILERI: Gerek her ilacin ozelliklerini aciklamaya calisirken ve gerekse dopingin zararlarini sik sik tekrarladigimdan burada konu basligi altinda ozetleyecegim. Steroidler, kullanilan ilaclarin cinsine gore sporcuya cesitli acilardan etki yapar. Guc, kuvvet dayaniklilik, kas gelismesi, guven duygusu, yag yakmasi v.s. gibi sporcunun arzuladigi etkiler saglarken, diger taraftan fiziksel ve moralmen olarak da ters yonde etkiler. Anabolik, androjenik steroidler toksik oldugundan karacigerde birikerek, karacigerin dokusunu bozarak, muhtelif karaciger hastaliklari ve sonucta kanser ve olume kadar gotururler. Ozellikle 17-alpha alkylated cinsi oral haplar, karacigere cok zararlidir. Bunlarin zarari bazen seneler sonra da cikabildigi gibi, tedavileri de seneler surebilir. Uzun sureli kulanimlarda karaciger testleri kotu cikar. Bu ilaclarin zararli yan etkileri yas, kadin veya erkek, cocuk, buyuk, yasli, vucut yapilari, metabolizmaya gore de kisiden kisiye degisir. Hormonal isleyisleri bozar. Hipofizi etkiler. Hipofiz kanaliyla da erkek yumurtaliklarim etkileyip erkekligin kaybina yol acar. teslisleri buyutmesine ragmen, spermler azalir. Vucutta su ve tuz tutar: Steroidlerin hemen hemen tamama yakini vucutta degisik olculerde su tutar. Bu da vucudun elektroliz dengesini bozar. Vucutta su ve tuz seviyesi arttikca odemler baslar. El ve ayaklar siser, yuzde, yanaklarda ve goz altinda kilo almis gorunumu veren odemler olusur. Buna doping argosunda "steroidli ay yuz" denmektedir. Vucudun su tutmasi sonucu, bircok organlar zarar gordugu gibi tansiyon da artar. Bunu onlemek icin mecburen su atici haplar alinir ki, bu da vucuda ayri bir yuk getirir ve ani su atislari da baska acilardan problemler yaratir. Kadinsi ozellikler olusturur: Erkek sporcularda, gogus uclari sivrilerek buyur. Buna gynecomastia (Jinekomasti) denmektedir. Bunu onlemek icin Nolvadex, Proviron ve Fludestrin gibi ilaclarin kullanilmasini gerekir. Su toplayip kilo arttikca, kaslar kadinimsi yumusak gorunum kazanir. Erkekte, kadin ostrojen hormonu seviyesini yukseltir. Bu da daha bircok degisik acilardan vucutta kadinsi ozellik belirtilerini arttirir. Bunlar Steroid cesitleri ve her vucudun etkilenmesine gore degisir. Derideki degisiklikler: Derideki en onemli etki sivilceler (Akne) dir. Her ilacin etkisine, dozaja ve kullanim suresine ve vucudun kabullenme nisbetine gore degisik gorunumde ve buyuklukte deride sivilceler olusur. Sporcunun teni yarali bereli cok cirkin bir gorunum kazanir. Bu ozellikle depot etkili testosteronlar ile birlikte, karacigeri cok etkileyen Anadrol ve Dianabol gibi haplarin agir kurler halinde kullanilmasinda olusur. Bu sivilceler, erkek sporcularin sirt, omuz gogus ve yuzlerinde meydna gelir. Kadinlarin ise; yuz, sirt, omuzlarinda ortaya cikar. Hafif yuz sivilcelerinde, benzoyl peroxide surulur ve antibiyotikle, B vitamini takviyesi yapilir. Daha fazla alana yayilmis sivilceler icin, bunlara ilave olarak, Tetracycline (antibiyotik) veya Accutane alinir. Ayrica deri alinan steroidlerle su toplayip atarak, elastikiyetini kaybeder. Derinin rengi sari-yesilimsi ve cansiz bir gorunum kazanir. Derinin uzerine temas eden su, yayilmayip damla damla kalir. Bu belirtiler sporcunun steroid kullandiginin on gostergesidir. Tecrubeli hocalar, sporcusunu iyi takip ederek, bu belirtilerle, steroid kullanip kullanmadigini anlayarak gerekli ikazlarda bulunurlar. Psikolojik ve ruhsal degisimler: Gerek erkek ve gerekse kadin sporcular, yuksek dozda ve uzun sureli steroid kullanirlarsa, agresif davranis bozukluklari (sinirli, kavgaci, saldirgan) gosterirler. Baslarda bu ruh hali sporcuya etkili bir calisma hirsi kazandirsa da sonra bu davranis bozukluguna donusur. Her zaman kavgaya hazir sinirli bir sporcu yaratilisi kazanir, ilaclari kullanirken gosterecegi yuksek form buyuk bir egoizm ve ustunluk duygusu yaratirken, biraktiklari zaman meydana gelecek dusus de moral bozucu ters etki yapar. Mide ve sindirim sistemi problemleri: Ozellikle oral alinan 17-alpha alkylated turu steroidler; epigastrik. ishal, karin agrisi v.s. problemler yaratir. Igne olanlari ise midede sikinti hissi olusturur. Sac dokulmesi ve kellik: Steroidler, biraz da genetik yapiyla ilgili olarak sac dokulmesine ve hatta kellige sebep olmaktadir. Sporcularda ve ozellikle kadinlarda, vucuttaki killar artarken, sac dokulmeleri baslar veya dokulmeyi hizlandirir. Bazi sporcularda genc yasta gorulen sac dokulmesinin bir sebebi de kullandiklari steroid ilaclardir. Kardiovaskuler etkilenmeler: Steroidlerin kalp ve damar sistemiyle ilgili olarak da zararlari vardir. Kandaki kolestrol ve trigliserit seviyesini yukseltir. Iyi kolestrolu dusururken, zararli kolestrolu arttirir. Bu da damarlarda tikanmalara ve kalp krizlerine sebep olur. Tansiyonu arttirmasi da bu sisteme zararli etkisidir. Ayrica, Steroidlerin etkisiyle artan kuvvetle yapilan agir yuklenmeler, onu tasiyamayacak yapiya sahip olan sistemde kanamalara dahi yol acmaktadir. Kadinlarda erkeklik belirtileri: Anabolik ve androjenik steroidler kadinlarda erkeklik belirtilerini arttirmaktadir. Kandaki hormonal isleyisi bozarak erkeksi gelismelere yol acar. Sivilce, vucutta erkeksi killanma, sac dokulmesi, vucuttaki kaslarin erkeksi gorunumu, ses kalinlasmasi ve boguklugu, klitoris buyumesi ve daha bircok erkeksi belirtiler olusur. Kadin vucudu erkeginkine gore bu ilaclardan daha cok etki ve tepki gormektedir. Kadinlarin libido artisi sinir ve agresifliligi arttirir. Hamilelige yakin zamanlardaki kullanim ise, dogacak cocukta genetik bozukluklara yol acar. Buyume problemi: Henuz gelismesi tamamlanmamis genc sporcular kullanirsa, kemik buyumelerine ve oransiz gelismelere yol acar. Ozellikle, kemiklerin uc kismindaki yumusak dokularda buyume olur. Yuz hatlari sivrilesir. Boyu uzamayanlar icin gelistirilen bircok steroid ilaci, bu defa anormal boy uzamalarina sebep olur. Prostat buyumesi ve kanseri: Steroidler, alinan doza, sureye ve kisilerin etkilenme nisbetine gore, erkeklerde prostat buyumesine ve sonucta prostat kanserine sebep olur. Yuksek tansiyon: Bircok steroid ozellikle vucutta tuz ve su tuttugundan yuksek tansiyona yol acar. Bu genetik tansiyon sorunu olanlarda, artisi daha da korukler. Kalp buyumesi: Steroidler gene kullanim ve kisisel faktorlere gore kalp buyumelerine yol acar. Ayrica bircok sporcu, steroidlerin etkisiyle kendi vucut kapasitelerinin ustunde kilo kaldirip efor harcarlar. Bu da 5 tonluk kamyona 10 ton ve hatta cok daha fazlasi yuk koymak gibi, esas sistemleri bozar ve organlari etkiler. Bobreklere zararli etkisi: Bobrekler steroid kullanimlarinda buyuk yuk altina girmektedir. Bunun en onemli sebebi vucutta ve karacigerde biriken toksit artiklarin bobrekler kanaliyla atilmasidir. Ayrica yuksek tansiyon, vucutta su ve tuz birikmesi veya su kaybi bobreklere zararli etki yaparak harap ederler. Su atici ilaclar ise, bobreklerdeki havuzcuklarin kuruyarak yapismasina ve bobrek harabiyetine sebep olur. Bobrek tumorlerinin olusmasini veya artmasini korukler. Idrar koyu ve bulanik renk alir. Ozellikle Parabolan, bobreklere daha zararli etki yapar. Diger zararli yan etkileri: Steroidlerin diger yan etkileri ise ozetle; bas agrisi, bulanti, birakinca ani kuvvet kayiplari, vucudun tasiyabilecegi yukten fazlasini kaldirmak suretiyle cesitli adele ve tendon sakatliklari, genetik yapi bozukluklari ve igneler yapilirken olusacak problemler olarak siraliyabiliriz. __________________