Kendinizi egzersize başlamak icin ikna olmuş, heyecanlı ve hevesli mi hissediyorsunuz? Bircoğumuz egzersizin iyi bir şey olduğunu biliyoruz. Sebze tuketmenin de sağlık acısından yararlı olduğunu biliyoruz. Peki egzersiz gercekten nasıl etki ediyor? Dolaşım sistemi uzerine yapılan yeni bir araştırma kapsamında genetik olarak kalp hastalıklarına yakalanma riski yuksek ve duşuk olan kişiler uzerinde incelemeler yapıldı. Buna gore orta duzeyde egzersiz yapmak kalp krizi riskini yuzde 50 oranda, atrial fibrilasyon riskini yuzde 60 oranında azaltıyor. Kardiyovaskuler hastalıkların olum nedenleri arasında ilk sırada geldiği duşunulurse, egzersizin yararının ne kadar buyuk olduğu daha cok ortaya cıkıyor. Egzersiz bedende tam olarak ne işe yarıyor? Beden ve oğrenme Ancak buna rağmen bircok insan yine de “Egzersiz başka ne işe yarıyor? Neden egzersiz gibi sevmediğim bir şeyi yaparak yaşam suremi uzatmalıyım” diye sorguluyor. Aslında bu sorunun yanıtı, bedenle ilgili gerceklerin yanlış yorumlanmasında gizli. Beden, yavaş yavaş ve kacınılmaz bir şekilde işlevini yitiren bir makine değil. Bedeni aslında yaşayan, guncellenen ve her gun yeni bir tarafı oğrenilen bir bilgi organizması olarak gormek daha doğru. Bu bakış acısı, egzersizin beden acısından neden bu kadar onemli olduğunu algılamamıza yardımcı oluyor. Egzersiz bedene gercekleri oğretir ve bedenin de her zaman yeni şeyler oğrenmeye ihtiyacı vardır. Buyuk kaslar Egzersizle ilgili konuşmalar başladığında herkes kaslardan bahseden. Bircok kişi egzersiz dendiğinde “kaslı olmayı” aklına getirir ve boyle bir vucuda sahip olmak istemez. Egzersiz dendiğinde akla gelen ikinci şey ise eklemlerdir. Egzersizin “eklemleri incitebileceğinden” bahsedilir. Sonra zihinsel zincirde bağ dokular, ve ciltle ilgili endişeler belirir. Oysa egzersiz sistemli bir aktivite şeklidir. Yani egzersiz kaslardan veya eklemlerden cok daha farklıdır. Egzersiz bedenin tumunu, ozellikle de beyni değiştirir. Orta duzeyde egzersiz yapan kişilerde bile ozellikle beynin hafızayla ilgili bolgelerinde yeni hucreler gelişir. Egzersiz bedenin tamamı icin bir bilgi etkinliğidir. Beyin egzersizden bir şeyler oğrenir ve bu artan bilgiyi depolar, yeni bağlantılar oluşturur ve bunu gercekleştirmesi icin hafızaya alır. Biyo-informatik Beden, kendisini guncelleyen ve oğrenen bir bilgi sistemidir. Cevre değiştikce bizler de değişiriz. Bu değişim sadece icinde egzersiz yaptığımız dış cevreyi değil aynı zamanda bakteriler, virusler, mantarlarla oluşan ekosistemin yer aldığı icsel cevreyi ifade eder. Orneğin basit bir yuruyuş bile bedenimiz acısından pek cok şeyi değiştirir. Gelin bunlara biraz daha yakından bakalım: Beyin: Uc boyutlu bir alanda hareket etmek başlı başına karmaşık bir maceradır. Yaşlıların soylentilerinden kacarak, yayaları potansiyel engel gibi goren suruculerden kurtularak sokaklarda yurumeye calışmak bile başlı başına bilişsel bir mucadele. Vucuttaki tum organlar bu mucadeleye girmek zorunda. Ustelik bu mucadeleden oğrendikleri şeyler guncellenerek beyne gonderiliyor ve orada koordine ediliyor, dağıtılıyor, bir sonraki oğrenme surecleri icin depolanıyor. Bağışıklık: Spor salonundaki egzersiz bisikletinin tepesinde vakit gecirerek salonda olup bitenleri takip edebilirsiniz ancak boyle bir ortamda temas edebileceğiniz virus ve bakterileri, spor ekipmanlarının uzerine yerleşen varlıkları, havalandırma sistemindeki tozları da hesaba katmak lazım. Bağışıklık sisteminin bu şekilde zorlanması aslında pek de fena bir şey değil. Sabahları acık havada yapacağınız bir yuruyuş ise soğuk algınlığı riskini yarıya indirebilir ve bağışıklık sistemini kolayca yayılan tumorlere karşı daha dayanıklı hale getirebilir. Kalp: Yuruyuş yapmak, merdiven inip cıkmak, otobuse koşmak bile kalp sağlığı acısından oldukca etkili. Egzersiz sayesinde daha “temiz” kalp damarlarına sahip olmak mumkun. Egzersiz; daha guclu ve etkin bir kalp sağlığı ortaya koymakla kalmıyor, kalp sağlığını daha uzun sure korumaya da imkan tanıyor. Karaciğer: Egzersizin karaciğer uzerindeki pozitif etkileri genellikle goz ardı edilir ancak karaciğer, egzersiz sırasında yoğun bir şekilde aktive olan organlardan biridir. Egzersiz sırasında karaciğer daha fazla protein, metabolit, glukoz ve sağlıklı yağ molekulleri uretir. Karaciğer aynı zamanda egzersiz sayesinde hucreler ve dokular arasında lenf sıvısı kanalları oluşturarak yeni bir organ gibi calışmaya başlar. Bu da ozellikle kanserli hucre metastazı acısından kritik bir oneme sahip. Egzersiz bedende tam olarak ne işe yarıyor? Kaslar ve eklemler: Kaslar ve eklemler de egzersiz yaptıkca yeni şeyler oğrenir. Eklem iltihabından şikayetci kişiler “hareket losyondur” der cunku egzersiz eklemlerdeki kırılmaların onune gecer, eklemlerin duzgun gelişmesine yardımcı olur. Boylelikle beden eskimek yerine yenilenmiş olur. Egzersiz yeni hucre gelişimini, yeni hucre iş birliğini, hucreler arası bağları geliştirir. Bu da kasların daha iyi calışmasına yardımcı olur. Bircoğumuz gunluk hayatın koşuşturmacasına kapılıp egzersize yeterinde onem vermiyoruz. Egzersizi goz ardı etmemizin en onemli nedenlerinden biri de egzersizin bedende nasıl işlediğine dair yanlış yorumlar. Aslında bedenlerimiz biyolojik olarak son derece zeki yaratılmış organizmalar. Her birimiz yaşayan biyo-bilgi bankaları gibiyiz. Bu yuzden sağlıklı olmak icin oğrenmek, sistemden mumkun olduğunca fazla biyolojik bilgi cekmek gerekiyor. Egzersiz de bunu yapmanın en kolay ve en etkin yolu. Kaynak

__________________