Efendimiz’e dikkat ettiğimiz zaman; Efendimiz’in fÂrik vasıfları neler? Bende ne kadar var?..

Bir defa ibadette rûhÂniyet:
Kalp ve beden Âhengi. Namazlar cemaatle kılınacak. Efendimiz tek tek gelip bakardı cemaate: Kim var kim yok? Gelmeyeni sorardı; “Hasta mı?” derdi, “Seyahatte mi?” derdi.

MuÂmelÂtta zarÂfet Efendimiz’de:
DÂim incelik, kibarlık, nezÂket Efendimiz’de. Kotu bir şey, Efendimiz’i cok rahatsız ederdi.
Bir gun geldi, kıblede bir tukuruk gordu. Birden bire rengi, hÂli değişiverdi. AshÂb-ı kirÂm kapattı, ondan sonra gectiler. SîmÂsı eski yerine geldi. (Bkz. Muslim, MesÂcid, 53)
VelhÂsıl bir mu’min de ince olacak, zarif olacak, hassas olacak. Ciceklerden daha oteye bir guzellik, bir ferahlık verecek onun inceliği, zarÂfeti.
Hep buyuklerde gorurduk; bir sadaka verirken dahî, bir zekÂt verirken, infak ederken, karşındakini incitmemek, ona iltifat etmek… “Kıymetli Mehmed Efendi, kabul ettiğiniz icin teşekkur ederiz.” diye yazarlardı zarflarına. Niye; kime veriyor? AllÂh’ın ihsÂn ettiğini veriyor. Kime veriyor? “يَأْخُذُ الصَّدَقَاتِ” (“…Sadakaları (Allah) alır…” [et-Tevbe, 104]) Allah alıyor onu. Bir mu’mindeki bir yurek bu. Bir mu’min yureği…

AhlÂktaki nezÂket:
Merhamet olacak, şefkat olacak, mu’min kerem ehli olacak, ikram ehli olacak. AllÂh’ın kendine olan ikramlarını duşunecek. O da AllÂh’ın kullarına, AllÂh’ın butun mahlûkÂtına oyle ikram edecek.
CenÂb-ı Hak:
اِنَّ اَكْرَمَكُمْ عِنْدَ اللّٰهِ اَتْقٰیكُمْ buyuruyor.
“…Allah indinde en keremliniz, takv sahibi olanınızdır…” (el-HucurÂt, 13) buyuruyor.
Efendimiz buyuruyor:
“VallÂhi diyor, bir hınzıra bile haksız yere ez etmeniz helÂl değildir diyor. O zaman bir muslumana, bir musluman nasıl ez verebilir?!” (Bkz. Zehebî, Siyeru AʻlÂmi’n-NubelÂ, VII, 396)
Yılan, akrep gibi, oldurmek zarûrî olan bir hayvanı bile fazla ıztırap cekmeden, azap etmeden oldurun buyuruyor. Yani zararlı hayvanın oldurulmesinde bile Rasûlullah Efendimiz, bir merhamet tavsiye ediyor. (Bkz. Muslim, SelÂm, 139-141, 147; Ebû DÂvûd, Edeb 162-163/5263; Tirmizî, Sayd, 14/1482, Ahmed, I, 420)

Bedir Harbi başlamadan bir gun evvel, muşrikler geldi. Efendimiz’in orada kuyu vardı. Oradan su istedi. SahÂbe vermek istemedi. Efendimiz “verin” dedi. Daha savaş başlamadı. Bir gun sonra olacaktı.
Efendimiz, o Bedir’de aldığı esirleri Medîne-i Munevvere’ye gotururken, zaman zaman o deveden kendileri indi, onları develere bindirdiler. Yani kul, mahlûkÂta dÂim HÂlık’ın (şefkat) nazarıyla bakacak. “Beni yaratan Allah, o butun mahlûkÂtı yaratan Allah, aynı Allah. Demek ki butun mahlûkat bana zimmetli…”

Kul, kalbî inkişaf neticesinde boyle bir hÂle gelecek. Yani gonulde letÂfet olacak. Butun mahlûkat onun gonlunde olacak, bir mu’minin gonlunde olacak.
Bir de efendim, koylerde goruyoruz; tarlaları yakıyorlar. Duşunmuyorlar mı; yarın o karıncalar, tosbağalar, bocekler, yarın kıyÂmet gunu kalkacak, dÂv edecek kendisine!.. Boyle kalbî hantallık olmaz!
Karıncayı yaratan Allah. Onu duşunecek. Onu senin oldurmeye, yakmaya ne hakkın var?! Bir de malım bereketli olsun istiyor. Bir de ibadetimde huzur olsun istiyor. Olur mu?! Sen cinÂyet işle!..
Zamanımızda meşhur olan kurtaj!.. Yarın o kurtaj yaptığın cocuk, belki anaya-babaya baston olacak. Seni koruyacak. Kaderi biliyor musun sen? AllÂh’ın verdiği cana kıymaya ne hakkın var? İşte bugun kasaplar calışıyor, kurtaj kasapları. Neyi kestiğini, neyi parcaladığını biliyor mu?
CÂhiliye devrinde ne varsa bugun de aynı. Aynı cÂhiliye yaşanıyor.

Deve uzerinde sohbet edenleri Efendimiz gordu;
“‒Yere inin dedi, hayvanlara eziyet etmeyin.” buyurdu. (Bkz. Ahmed, III, 439)
Yavrusunu emziren bir kelp gordu:
“‒Obur taraftan gecin.” buyurdu. (Bkz. VÂkıdî, II, 804)
VelhÂsıl mu’minde hassÂsiyet olacak. Gonul insanı olacak. Kalbi bir dergÂh hÂline gelecek. Butun mahlûkat o dergÂhın icinde olacak. Kalbinde bir mahşer kaynayacak.

Diğer bir husus Efendimiz’de:
SîmÂsındaki nûr-i melÂhat:
Bir mu’minin de sîreti sûretine aksedecek.
“مِنْ اَثَرِ السُّجُودِ” CenÂb-ı Hak buyuruyor. “…Sen onlarda secde alÂmeti gorursun.” (Bkz. el-Fetih, 29) buyuruyor.

Yahudi Âlimlerinden Abdullah bin SelÂm, Medîne’de Efendimiz’i hicrette şoyle bir gordu baktı:

“‒Bu insan yalan soylemez.” dedi. (Bkz. Tirmizî, KıyÂmet, 42/2485; İbn-i MÂce, Et’ime 1, İkÂmet 174)

Senin karşındaki insan, senin rûhunu okuyacak. Kalkışınla, oturuşunla, konuşmanla, her şeyinle seni okuyacak. Onun icin bir mu’min kendini hÂliyle tescil ettirecek.
LisÂnı oyle olacak. Lisandaki -Efendimiz’in- selÂset:
CenÂb-ı Hak:
قَوْلًا كَرِيمًا (el-İsrÂ, 23)
قَوْلًا مَعْرُوفًا (el-AhzÂb, 32)
قَوْلًا لَيِّنًا (TÂhÂ, 44)
قَوْلًا مَيْسُورًا (el-İsrÂ, 28)

İnsan konuşmasını da bilecek ki muhataplarına nasıl hitap edecek…
Ebû KursÂfe diyor ki:
“Annem ve teyzemle Allah Rasûlu’nun huzûruna gittik diyor. Donuşte, annem, teyzem dedi ki diyor:
«Sanki hic biz boyle bir insan gormedik; ağzından konuşurken nur akıyordu.»” (Bkz. Heysemî, VIII, 279-280)

CenÂb-ı Hak Firavun’a gonderirken Mûs -aleyhisselÂm-’ı:
قَوْلًا لَيِّنًا buyurdu. (Bkz. TÂhÂ, 44) Suyun akışı gibi, huzur verici bir (uslûpla) konuş dedi Firavun’la, buyurdu.
Duygularda incelik:
Efendimiz’de, yetimler vardı, garipler vardı, kimsesizler vardı, yalnızlar vardı, onların hÂmîsi olmak vardı. Demek ki bir mu’min, kendisine zimmetli olarak addedecek.
Efendimiz yemezdi, yedirirdi onları. CÂresizlerin cÂresini hÂlletmenin gayreti icinde olurdu. Bir muslumanın ihtiyacını giderebilmenin zevkiyle yaşayan bir mu’min olacak. Dertli bir gonul gorduğunde, onu selÂmete cıkaramadan rahat etmeyecek. İtmi’nÂna ermiş nefs, kalb-i selîm…

Nazarlarda derinlik olacak:
Gorduğu şeyde hikmeti arayacak. “Aman y Rabbi!” diyecek. SîmÂdan tanıyacak karşısına geleni. “…SîmÂlarından tanırsın…” (el-Bakara, 273) buyuruyor CenÂb-ı Hak. Nazarlarda derinlik, bu hikmet…
CenÂb-ı Hak:
قَدْ اَفْلَحَ مَنْ زَكّٰیهَا
(“Nefsini arındıran kurtuluşa ermiştir.” [eş-Şems, 9])
قَدْ اَفْلَحَ مَنْ تَزَكّٰى
(“(Nefsini kotuluklerden) arındıran kurtuluşa ermiştir.” [el-A‘lÂ, 14]) buyuruyor. Kul temizlenecek.
Peygamberler, وَيُزَكِّيهِمْ (“…Onları (kotuluklerden) arındıran…” [Âl-i İmrÂn, 164]) ic Âlemlerini -îman edenlerin- temizliyor.
İşte ashÂb-ı kirÂm… CÂhiliye insanı, hakkı, merhameti, şefkati, insanlığı bilmeyen insanlar, nasıl bir, zirve bir medeniyet kurdular. Bir insanlık medeniyeti, fazîletler medeniyeti…

Demek ki:
TÂzim li-emrillÂh: AllÂh’ın butun emirlerine cok buyuk bir hassÂsiyet gosterecek.

Şefkat al halkıllÂh: AllÂh’ın butun mahlûkÂtına muşfik olunacak.
Namaz, 99 yerde geciyor, namaz cok muhim.

ZekÂt, sadaka, infak, 125 yerde geciyor.

İhsÂn, ihsÂn etme, comert olma, ilÂhî kameraların altında olduğunun idrÂki icinde olma, 194 yerde geciyor.

İhlÂs, 31 yerde geciyor. Kalpten enÂniyet gidecek. “Ben” demeyecek, “YÂ Rabbi, Sen!” diyecek.

Haksızlık!.. Titreyecek kul hakkı uzerinde.

Gıybet, dedikodu vs. bunları unutacak. Gıybet olan yerde, “ben gıybet etmiyorum” (demeyecek) orayı terk edecek, gidecek oradan. Oradan bir menfî esinti gelmeyecek.

Kibir, asl ve aslÂ! Koku Cehennem’de. Koku Cehennem’de olan bir şeyle nasıl Cennet’e girilir?! Bir ciceğin altına bir kezzap doksen o cicekten bir netice bekleyebilir misin?

VelhÂsıl o gonulde bir îmÂnın lezzeti olacak. Merhamet, şefkat, hizmet olacak, tevÂzu olacak, el-emîn, es-sÂdık olacak, bir karakter vaz edecek. İkram sahibi olacak, infak sahibi/comert olacak. NezÂket, zarÂfet, affedicilik, vakar, tevazu, incelik, sabır, edep, hayÂ, ummetin derdiyle dertlenme olacak.

Bu şekilde bir kÂmil insan modeli… Bu da Efendimiz’de…

Bu takv ile huşû artacak. İbadet kolaylaşacak, duyuşlar derinleşecek. Şukur artacak, kalpte ilÂhî tecellîler olacak. Huşû ve Âhiret endişesi artacak. Buyuklerin bu hususta hikmetli sozlerine baktığımız zaman, yani, bir kemÂle ermiş insanın durumu nasıl olacak? Merhamet insanının durumu nasıldır hÂlet-i rûhiyesi?

Hazret-i Ebû Bekir -radıyallÂhu anh- buyuruyor ki:
“Dort kimse AllÂh’ın sÂlih kullarındandır.
Tevbe eden kişiyi gorduğu zaman sevinen.
(Bir kardeşim tevbe ediyor, -inşÃ‚allah- Allah onu affeder de kurtulur.)

GunahkÂrların affı icin Rabbine yalvaran.
اَللّٰهُمَّ اصْلِحْ اُمَّتَ مُحَمَّد
اَللّٰهُمَّ فَرِّجْ عَنْ اُمَّتِ مُحَمَّد
اَللّٰهُمَّ ارْحَمْ اُمَّتَ مُحَمَّد رَحْمَةً عَامَّةً
DÂvud-i TÂî Hazretleri diyor ki:
“Efendimiz, ummeti cok sever diyor. Hic yoksa diyor, bir musluman da gunde on sefer boyle du etmeli:
اَللّٰهُمَّ اصْلِحْ اُمَّتَ مُحَمَّد
اَللّٰهُمَّ فَرِّجْ عَنْ اُمَّتِ مُحَمَّد
اَللّٰهُمَّ ارْحَمْ اُمَّتَ مُحَمَّد رَحْمَةً عَامَّةً

Din kardeşine gıyÂbında du eden kimse.
اَللّٰهُمَّ اغْفِرْ لِاُمَّتِ مُحَمَّد
اَللّٰهُمَّ ارْحَمْ اُمَّتَ مُحَمَّد
اَللّٰهُمَّ احْفَظْ اُمَّتَ مُحَمَّد
Bilhassa bugun Arakan’da, Sûriye’de vs.’de zulum altındaki kardeşlerimiz icin du etmek…

Kendinden muhtac kişiye yardım ve hizmette bulunmak.
(O benden daha muhtactır. Muhtac bile olsan, kendinden daha muhtacını arayacaksın, ona hizmet edeceksin.)
Bu insan , sÂlih kimsedir bu dort vasfı varsa.” diyor.

Yine Hazret-i Omer -radıyallÂhu anh-:
“TakvÂsı azalan kimsenin hayÂsı azalır.” buyuruyor.

Hazret-i Osman -radıyallÂhu anh- buyuruyor:
“Gercek mu’min, altı ceşit korku icindedir.
(Gercek mu’min, hakîkî mu’min, AllÂh’a yaklaşmaya calışan mu’min, altı tane korku icindedir.)

Birincisi:
ÎmÂnının Allah tarafından alınması korkusu.
(Son nefes mechul. Peygamberler ve peygamberlerin işaret ettiği kişilerin dışında herkesin son nefesi mechul. Madden, mÂnen ne mevkîde olursan ol. KÂrun, bir zirvedeydi, kahroldu gitti. Bel’am bin Baûr zirvedeydi mÂnen, kahroldu gitti. Onun icin Âl-i İmrÂn’da Âyet:
“Rabbimiz, bizleri hidÂyete erdirdikten sonra kalplerimizi eğriltme…” (Âl-i İmrÂn, 8)
Onun icin insan, dÂim kalbinin endişesi… Nasıl bir insan mayın tarlasından gecerken cok dikkat eder, burada ben infilÂk etmeyeyim diye. Demek ki kalbin de infilÂk etmemesi icin cok gayret edecek. Haramlardan, kerahatlerden o kadar uzaklaşacak.)

İkincisi:
KıyÂmet gunu kendisini rusv edecek şeylerin melekler tarafından yazılması korkusu.
(Her şey yazılıyor.
يَوْمَئِذٍ تُحَدِّثُ اَخْبَارَهَا. بِاَنَّ رَبَّكَ اَوْحٰى لَهَا
(“İşte o gun, yer, kendi haberlerini anlatır. Cunku Rabbin ona (oyle) vahyetmiştir.” [ez-ZilzÂl, 4-5])
Kurtuluş yok. Her Ânın, ilÂhî kameraya geciyor. O da kıyÂmet gunu; “Kitabını oku! Nefsin sana kÂfîdir…” (el-İsrÂ, 14) denilecek.)

Ucuncusu:
Amellerinin şeytan -aleyhillÂne- tarafından boşa cıkarılması.
(Ne yapacak şeytan? Gunahları suslu gosterecek. “Onları mutlak azdıracağım.” diyor. (Bkz. el-Hicr, 39; SÂd, 82)
Demek ki kendimizi ibadetlerde riyÂdan koruyacağız. Bir mahviyet icinde olacağız.)

Dorduncusu:
Olum meleği AzrÂil’e gaflet icindeyken ansızın yakalanma korkusu.
(Yanlış bir manzaraya bakarken, ters bir haberi okurken, ters bir haberi dinlerken, o zaman da olebilirsin.
“Sana yakîn gelinceye kadar (yani olum gelinceye kadar) Rabbine ibadet et.” (el-Hicr, 99) buyruluyor.
Yine Efendimiz buyuruyor:
“Kişi (yaşadığı hÂl uzere olur) olduğu hÂl uzere haşrolur.” [Bkz. MunÂvî, Feyzu’l-Kadîr, V, 663, Muslim, Cennet, 83])

Beşincisi:
Dunyaya mağrur olup Âhiretten gÂfil kalma korkusu.
(“عَامِلَةٌ نَاصِبَةٌ” CenÂb-ı Hak: “Calışmıştır, boşuna!” (el-ĞÂşiye, 3) diyor. Boşuna! Bir de calıştıklarının hesabıyla gidecek obur tarafa. CenÂb-ı Hak yine Âl-i İmrÂn Sûresi’nin 185:
“…Bu dunya hayatı aldatma metÂından başka bir şey değildir.” buyuruyor. Kalbin varsa aldanmazsın. Kalp bir mîyar.)

Altıncısı:
Coluk-cocuğuyla fazla meşguliyete dalıp Allah TeÂlÂ’nın zikriyle, kulluğuyla yeterince meşgul olamama durumu.”
“Aman bunlar bitsin, sonra yaparım, bunlar olsun, bunları yaparım…”

CenÂb-ı Hak:
“Biliniz ki mallarınız ve cocuklarınız birer imtihan sebebidir. Buyuk mukÂfat Allah katındadır.” (el-EnfÂl, 28)

Hazret-i Ali -radıyallÂhu anh-:
“Amellerin en guc olanı dort haslettir.” buyuruyor.

Birincisi:
“Ofkeli anda affetmek.”
(CenÂb-ı Hak Âyette:
“…Gayzlarını yutarlar…” (Âl-i İmrÂn, 134) buyuruyor. Ofkelerini yutarlar buyuruyor.

İkincisi:
“Muhtacken de comert davranmak.”
(Comertlik sırf parada değil. Bir kardeşini tesellî etme, bir kardeşinin yukunu taşıma.)

Ucuncusu:
“Kapalı ve tenh yerlerde nefsin şerrinden korunmak.”
(Cunku şeytan hulûl eder kapalı yerlerde, kimse olmayan yerlerde, kandırır.)
“Korktuğu veya menfaat umduğu kimseye karşı doğru soylemek.”

Efendimiz buyuruyor ki:
“–Ben diyor, kardeşlerimi ozledim.” diyor.
SahÂbî diyor ki:
“–YÂ RasûlÂllah! Sen’in kardeşlerin biz değil miyiz?”
“–Yok diyor. Ben diyor, o kardeşlerimi gormeyeceğim diyor. Ben onları Havz kenarında bekleyeceğim.” diyor.
“–YÂ RasûlÂllah! Nasıl tanıyacaksınız Siz onları?”
“–Nasıl diyor Efendimiz, siyah bir at surusunde ayakları alnı beyaz at hemen tanınır, ben de onları oyle tanıyacağım. Onları Havz kenarında bekleyeceğim diyor. Fakat diyor, Sunnet-i Seniyye’den uzak olanlar, onlar da gelecek, onlara gidin diyeceğim, uzaklaşın diyeceğim.” buyuruyor. (Bkz. Muslim, TahÂret 39, FedÂil 26)

Tabi bugun zor zamanlar. Televizyonun menfî propaganları, internetin yanlış sokakları, cıkmaz sokakları, modalar, reklÂmlar… Bunlar alıyor insanın kalbî hayatını dunyevîleştiriyor, Âhiretten uzaklaştırıyor.
Bugun ise kendini bu şerlerden muhÂfaza edene, CenÂb-ı Hak kıyÂmet gunu:
لَا خَوْفٌ عَلَيْهِمْ وَلَا هُمْ يَحْزَنُونَ
“…Onlar korkmayacaklardır, uzulmeyeceklerdir.” (Yûnus, 62) buyuruyor. Mahzun olmayacaklardır buyuruyor.

Yine CenÂb-ı Hak boyle şerlerin… Sekuler bir dunya… Kalplerin olumune sebep olan boyle bir vasatta da CenÂb-ı Hakk’a kulluğunu, hizmetini artıranlar icin CenÂb-ı Hak bol mukÂfat vereceğini, “قَرْضًا حَسَنًا” (guzel borc) buyuruyor. (Bkz. el-Bakara, 245; el-Hadîd, 11; el-MÂide, 12…)

CenÂb-ı Hak -inşÃ‚allah- cumlemizi:
اَلْمَرْءُ مَعَ مَنْ اَحَبَّ
(“Kişi sevdiğiyle beraberdir.” [BuhÂrî, Edeb, 96])
-SallÂllÂhu aleyhi ve sellem- Efendimiz’in hÂliyle hÂllenebilmeyi, O’na benzeyebilmeyi nasîb eylesin. Âkıbetimizi hayreylesin…


Osman Nûri Topbaş

__________________