“Bu kandil, Allah’ın yukseltilmesine ve iclerinden adının anılmasına izin verdiği evlerdedir. Oralarda, sabah-akşam O’nun şanını yucelterek tenzih eden oyle yiğitler vardır ki, ne ticaretler, ne de alışverişler onları Allah’ı zikretmekten, namazı hakkıyla eda etmekten, zekÂtı vermekten alıkoymaz. Onlar, kalplerin ve gozlerin dehşetten halden hale doneceği, altust olacağı bir gunden korkarlar. Allah, onları -yaptıklarına karşılık olarak- en guzel şekilde mukÂfatlandıracak ve kendi lutfundan onlara cok fazlasıyla verecektir. Allah, dilediği kimseyi hesapsız rızıklandırır” (Nur, 24/36-38).

Mufessirler, ayette gecen “evler” den maksadın mescitler ve muminlerin evleri olduğunu soyler. (bk. Maverdî, ŞevkÂnî; İbn Aşur, ilgili ayetin tefsiri). Ebu Hayyan’a gore, ayetteki “evler” sozcuğu icinde namaz kılınan ve ilmî sohbetler yapılan butun evler icin gecerlidir. (bk. Ebu Hayan, Alusî, ilgili ayetin tefsiri). İkrime’ye gore de bu evler, icinde iman meşalesi yanan butun mescit ve evlerdir. Lambaların ışığında geceleri namaz kılınan ve ilmî sohbetler yapılan her yer buna dahildir. (bk. İbn Atiye, ilgili ayetin tefsiri). Bir yandan evleri nurlandıran elektrik ışığı, bir yandan da kalpleri nurlandıran iman ışığı...

Diğer taraftan, Ayette “mescid” yerine “ev” sozcuğunun kullanılmış olması dikkat cekicidir. Bundan,

“Biz de Musa’ya ve kardeşine ‘Kavminiz icin Mısır’da evler edinin’ diye vahyettik. Evlerinizi mescid haline getirin. Namazlarınızı dosdoğru kılın. Mujdele o muminleri.” (Yunus, 10/87)

ayetindeki emrin gosterdiği hedefe uygun şekilde, muminlerin evlerinin iclerinde Allah’ın anıldığı ve sabah akşam Onu tesbih eden adamların bulunduğu birer mescide benzemesi gerektiği sonucunu cıkarmak daha uygundur. Bu da, ideal bir Musluman aileye yakışan şeyin, sabah ve akşam vakitlerini Allah’ı anarak, Onu tesbih ederek, Onun kitabını okuyarak ve Onun rızasına ulaştıracak bilgileri kazanmaya calışarak değerlendirmek olduğunu ve bunda başlıca sorumluluğun evin reisine duştuğunu gosterir.

Yine dikkat cekicidir ki, Âyet hayatın dışında bir model onermemekte, ticaret ve alışverişi devre dışı bırakmamaktadır. İbni Abbas’ın da dediği gibi,

“Allah’ın nurunu kendilerine misal olarak verdiği bu kimseler, halk icinde en cok ticaretle uğraşan, en fazla alışveriş yapanlar da olabilir; ancak bu meşgaleler, Allah’ı anmaktan onları alıkoymaz.” (Mustedrek, 2:432, no. 3506.)

Bu Âyetlerle ilgili olarak yine İbni Abbas’tan şu sozu rivayet edilmiştir:

“Mescidler Allah’ın yeryuzundeki evleridir; yeryuzu ahalisi icin gokte parlayan yıldızlar gibi, onlar da gokyuzu ahalisi icin ışık sacarlar.”(bk. Razi, Tefsir, ilgili ayetler)

Mescid ise, sınırsız, acık veya kapalı her yeri, diğer deyişle yeryuzunun her tarafını gosterir. Nitekim hadiste;

"... Bana yeryuzu mescid ve temiz kılındı."

buyurulmuş olması da bunun boyle olduğunun en guzel delilidir. (BuhÂrî, Teyemmum, 1; SalÂt, 56; Muslim, MesÂcid, 3, 4, 5)

“Evlerinizde namaz kılmayı ihmal etmeyin; bilmelisiniz ki, kişinin farz namazların dışındaki namazlarını evinde kılması daha faziletlidir” ve

"Evlerinizi kabristana cevirmeyiniz. Şuphesiz şeytan, icinde Bakara sûresi okunan evden kacar." (bk. Muslim, Salatu'l-Musafirin, 212-213; Tirmizi, Fedail, 2)

mealindeki hadis-i şerifler, evlerin de bir mescit haline getirilmesinin, Allah’ın aziz şanının orada da yuceltilmesinin onemine işaret edilmiştir.

Ozellikle, fitne-fesadın coğaldığı, nefs-i emarenin hÂkim olduğu, heva ve heveslerin kol gezdiği bu asırda, Allah’ın noksansız sıfatları, ahiret akidesi, Hz. Muhammed (a.s.m) peygamberliği, Kur’an’ın semavî kimliği, İslam’ın tavsiye ettiği guzel ahlakın soz konusu edildiği evlerin nurdan birer huzme, ışık sacan birer kandil hukmunde olacağına şuphe etmemek gerektir.

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet
______________
__________________