Beş kıtayı temsilen ilk kez 1920 Olimpiyatlarında kullanılan Olimpiyat Bayrağı: Mavi daire Avrupa'yı, Sarısı Asya'yı, Siyahı Afrika'yı, Kırmızı Amerika'yı, Yeşil ise Avustralya'yı temsil eder. Bu beş kıtanın uzerinde bir tek guneş parlar. Guneş ışınlarından yararlanılarak bir buyutecle yakılan olimpiyat meşalesi de oyunlar devam ettiği surece sondurulmez.
Olimpiyat Meşalesi
Meşale'nin ateşi nasıl hep yanıyor? Meşale, butan ve propylene gazlarından oluşan bir karışım sayesinde yanıyor. Ortaya cıkan turuncu renkteki alev 20 dakika yanıyor. Her meşale taşıyıcısı ateşi meşaleden meşaleye gecirerek canlı tutuyorlar. Yunanistan ve dunya genelinde 10 bin kişi meşale taşıyarak bu ateşin yayılmasına katkıda bulundu. Yunanlı tasarımcı Andreas Varotsos'un tasarladığı meşalenin yapım aşamasında ağırlıklı olarak barışın simgesi olan zeytin dalından esinlenildi. Ağırlığı 700 gr olan meşalenin uzunluğu 68 cm. Olimpiyat Oyunları'nın tarihcesi Dunyanın en onemli spor olayı olarak kabul edilen Yaz Olimpiyat Oyunları, dort yılda bir tum dunyanın gozunu spor olgusuna cevirmesi, barış ve kardeşlik duygularını aşılaması, ulke tanıtımına ve gelirlerine yaptığı katkılarla ulkeler icin duzenlenmesi oldukca cazip bir organizasyon olarak varlığını surduruyor. Bircok ilginc olayın gercekleştiği Olimpiyat Oyunları'nın tarihi, eski Yunan uygarlığına dek dayanıyor. Olimpiyat Oyunları'nın kurucusu, efsanelere gore Herakles'tir. Ama oyunlar, tarihte ilk kez yapıldığı İ.O.776 yılından itibaren anılmaya başlandı. Bu donemde oyunlar, beş yılda bir yapılır ve tapınağı elinde bulunduran Yunan site devleti tarafından duzenlenirdi. İlk Olimpiyat Şampiyonu Coroebus İ.O.776 yılında yapılan ve Birinci Olimpiyatlar diye adlandırılan bu oyunların programında, 192 metrelik sahanın boyuna eşit ''stadion'' diye adlandırılan tek bir yarışma vardır ve bu yarışmanın galibi olan Coroebus da ilk Olimpiyat Şampiyonu olarak kabul edilir. Geleneklere gore her Olimpiyat Oyunu, bu yarışı kazanan atletin adıyla anılmaktadır. Zamanla yarışma sayısı arttırıldı ve program da bir gunden beş gune dek cıkarıldı. 12 yuzyıl bu bicimde suren oyunlarda, daha sonraları genc erkekler icin bazı yarışmalar da programa alındı. Klasik Olimpiyatlar'da bayanlara yer yoktur. Bayanlar, seyirci olarak dahi stada alınmazken zamanla, Olimpiyatlar sırasında ama saha dışında olmak uzere Tanrıca Hera adına bayanlar icin de program duzenlendi. Daha sonraki yıllarda Romalılar ile Yunanlılar arasında bir cekişme konusu olan oyunlara o donemde en buyuk darbeyi, oyunların yapılmasını yasaklayan Roma İmparatoru İkinci Theodosius vurdu. İkinci Theodosius, Olympia'daki tapınakları yıktırdı ve binaları da kiliseye verdi. Modern Olimpiyatlar Modern Olimpiyat Oyunları'nın kurucusu Fransız Baron Pierre De Coubertin'dir. Fransız spor adamı, gencliğin yalnızca kapalı sınıflarda değil, aynı zamanda acık alanlarda spor yaparak yetişmesine inanmıştı. Ulkesi Fransa'da bu goruşlerinde gerekli desteği bulamayan Coubertin, bunun uzerine ufkunu ulkesi dışına taşıyarak, dunya gencliğini bir yerde toplamak ve onların birbirlerini anlamalarına olanak yaratmak amacıyla 1894 yılında Sorbonne Universitesi'nde 12 ulkeden gelen 79 temsilcinin katıldığı ''Uluslararası Spor Kongresi'' sırasında Modern Olimpiyat Oyunları'nın ilkinin 1896 yılında Atina'da duzenlenmesi kararını aldırttı. İlki, tum sorunlara karşın 1896 yılında doğduğu ulke olan Yunanistan'da organize edilen oyunlarda, yıllar icinde teror ve boykot gibi ceşitli olaylar da oyunlar tarihine damgasını vurdu. Modern Olimpiyatlar 1896 yılında başladı 6-15 nisan 1896 Atina: Politik ve mali zorluklar nedeniyle oyunların Atina'da yapılmasına karşı cıkan Yunan hukumetini sonunda razı eden Baron Pierre De Coubertin'in davet mektuplarını gec yolladığı icin ilk oyunlara 13 ulkeden 295 sporcu katıldı ve dokuz dalda mucadele etti. İlk şampiyon uc adım atlamada İlk olimpiyat şampiyonu, uc adım atlamada birinci olan ABD'li James Connoly oldu. Bu oyunlarda bayan sporcular yer almadı. 14 Nisan-28 Ekim 1900 Paris: 22 ulkeden 11 bayan ve 1320 erkek sporcunun mucadele ettiği oyunlarda sporcular, 17 dalda yarıştı. Bu oyunlardaki organizasyon bozukluğu eleştirilere yol acarken, bayanlar ilk kez bu oyunlarda kendilerini gosterme fırsatı buldu. 1 Temmuz-29 Ekim 1904 Saint Louis: ABD'nin uzaklığı nedeniyle yalnızca 12 ulkeden 682 erkek ve altı bayan sporcu katıldı ve 14 dalda mucadele etti. Bircok Avrupa ulkesi oyunlara katılmazken, Uluslararası Olimpiyat Komitesi Başkanı Baron Pierre De Coubertin'in bile gelmeyişi dikkati cekti. 13 Temmuz-29 Ekim 1908 Londra: 22 ulkeden iki bin erkek ve 36 bayan sporcu, 21 dalda mucadele etti. Roma'da yapılması gereken bu oyunlar, İtalya'nın mali sorunları nedeniyle Londra'ya alındı. Oyunlar tarihe, Rusların Finlandiya, İngiltere'nin de İrlanda Cumhuriyeti bayrağını protesto etmesiyle gecti. 5 Mayıs-22 Temmuz 1912 Stockholm: 27 ulkeden iki bin 490 erkek ve 57 bayan sporcu, 13 dalda mucadele etti. Burada uluslararası federasyonlar, oyunlardaki derecelerin otomatikman dunya rekoru olarak kabulunu kararlaştırdı. 1916 Berlin: Olimpiyat Oyunları, Birinci Dunya Şavaşı nedeniyle yapılamadı. 20 Nisan-12 Eylul 1920 Anvers: 29 ulkeden 2 bin 543 erkek ve 64 bayan sporcu, 21 dalda mucadele etti. Organizasyonun başarılı olduğu bu oyunlarda, Uluslararası Olimpiyat Komitesi, buyuk bir tarihsel hata yaparak, Birinci Dunya Savaşı'nın yenik devletleri Avusturya, Macaristan,Turkiye, Almanya ve Bulgaristan'ı oyunlara cağırmadı. 3 Mayıs-27 Haziran 1924 Paris: 45 ulkeden 2 bin 956 erkek ve 136 bayan sporcu, 17 dalda mucadele etti. 1920 Olimpiyatları'nda iki altın madalya alan ''Ucan Finli'' lakaplı Paavo Nurmi, bu kez dort altın madalya alarak, başarısının doruğuna ulaştı. Almanya, bu oyunları Fransa ile olan sorunları nedeniyle boykot etti. 28 Temmuz-12 Ağustos 1928 Amsterdam: 46 ulkeden iki bin 724 erkek ve 290 bayan sporcu, 14 dalda mucadele etti. Bu oyunlarda bayanlar, ilk kez atletizm yarışmalarına katılırken, ilk kez oyunlar sırasında olimpiyat meşalesi yakıldı. Finli atlet Paavo Nurmi, katıldığı ucuncu oyunlarda yedinci altın madalyasını aldı. 30 Temmuz-14 Ağustos 1932 Los Angeles: 37 ulkeden 1281 erkek ve 127 bayan sporcu, 14 dalda mucadele etti. Organizasyonun başarısı dikkati cekerken, 100 bin kişilik Olimpiyat Stadı da katılanları buyuledi. Dunyadaki ekonomik kriz ve Los Angeles'ın uzaklığı nedeniyle katılım az oldu. Otomatik zaman tutucu ve foto-finiş aleti ilk kez bu oyunlarda kullanıldı. 1-16 Ağustos 1936 Berlin: 49 ulkeden 3 bin 738 erkek ve 328 bayan sporcu, 19 dalda mucadele etti. Bu yıllarda Almanya'nın lideri olan Adolf Hitler, oyunları sisteminin ve ideolojisinin propagandasını yapmak icin kullandı ve başarılı oldu. Ancak ABD Atletizm Takımı'ndan zenci atlet Jesse Owens, dort altın madalya alarak, Hitler'in ''ustun ırk'' kuramının gecersizliğini kanıtladı. Bu oyunlarda, ilk kez Olympia'da yakılan ateş, yedi ulkeden gecerek, uc bin sporcu tarafından taşındı ve stada getirildi. Turkiye, tarihindeki ilk olimpiyat altın madalyasını, Berlin'de gureşci Yaşar Erkan ile kazandı. 1940 Helsinki ve 1944 Londra: İkinci Dunya Savaşı nedeniyle yapılamadı. 29 Temmuz-14 Ağustos 1948 Londra: 59 ulkeden uc bin 714 erkek ve 385 bayan sporcu, 17 dalda mucadele etti. Uluslararası Olimpiyat Komitesi, tarihsel hatasını bir kez daha yineleyerek, İkinci Dunya Savaşı'nın yenik devletleri Almanya ve Japonya'yı oyunlara cağırmadı. Hollandalı 30 yaşındaki iki cocuk annesi Fanny Blankers Koen, atletizmde dort altın madalya kazanarak, tum dikkatleri uzerine topladı. Turkiye'nin gureşte kazandığı altı altın madalya da takdirle karşılandı. 19 Temmuz-3 Ağustos 1952 Helsinki: 69 ulkeden 4 bin 407 erkek ve 518 bayan sporcu, 17 dalda mucadele etti. 40 yıldan bu yana ilk kez oyunlara katılan Rus sporcuları, guclerini gosterme fırsatı buldular. Kendisine ''Cek Lokomotifi'' unvanı verilen atlet Emil Zatopek, uzun mesafe koşularda uc altın madalya kazanarak, oyunların yıldızı oldu. 22 Kasım-8 Aralık 1956 Melbourne: 67 ulkeden iki bin 958 erkek ve 384 bayan sporcu mucadele etti. İlk kez kış mevsiminde gercekleştirilen bu oyunları, Rusların Macaristan'ı işgalini protesto eden Hollanda, İspanya ve İsvicre ile İsrail'in Suveyş Bolgesi'ni işgaline tepki gosteren Irak, Mısır ve Lubnan boykot ettiler. Oyunlarda binicilik musabakaları, Avustralya'ya dışarıdan hayvan sokulması yasak olduğu icin İsvec'in başkenti Stockholm'de yapıldı. 25 Ağustos-1 Eylul 1960 Roma: 84 ulkeden dort bin 738 erkek ve 610 bayan sporcu, 17 dalda mucadele etti. Bu oyunlarda pek cok ulke madalya kazanarak, buyuk ulkelerin bu konudaki tekeline bir bakıma son verdiler. Maratonda Etiyopyalı Abebe Bikila, cıplak ayakla koşarak, altın madalya kazandı. Roma Olimpiyatları, Turkiye'nin yedi ile en fazla altın madalya kazandığı oyunlar oldu. 10-24 Ekim 1964 Tokyo: 94 ulkeden dort bin 457 erkek ve 683 bayan sporcu, 19 dalda mucadele etti. Asya kıtasında ilk kez yapılan bu oyunlar da bu ozellikten dolayı Kuzey Kore ve Endonezya'nın boykotuyla karşılaştı. Etiyopyalı Abebe Bikila, bu kez ayakkabıyla koşarak, maraton dalında yine altın madalyanın sahibiydi. 12-27 Ekim 1968 Mexico City: 113 ulkeden 4 bin 750 erkek ve 781 bayan sporcu, 18 dalda mucadele etti. Tarihte en yuksek rakımda yapılan bu oyunlarda, bu ozellikten dolayı atletizm ve yuzmede pek cok dunya rekoru kırıldı. Ancak mesafe koşularında az oksijen nedeniyle atletler zorluk da cektiler. Atletizmde ABD'li iki siyahi atlet Tommie Smith ve John Carlos, şeref kursusunde ABD bayrağı gondere cekilirken, siyah eldivenli yumruklarını havaya kaldırarak protesto gosterisinde bulununca takımdan cıkarıldılar. Bu oyunlarda erkekler uzun atlamadaki Bob Beamon'ın rekoru, 27 yıl kırılamadı. 26 Ağustos-11 Eylul 1972 Munih: 122 ulkeden 6 bin 659 erkek ve 1171 bayan sporcu, 21 dalda mucadele etti. ABD'li yuzucu Mark Spitz'in yedi dunya rekoru kırarak yedi altın madalya kazandığı bu oyunlara teror golgesi duştu. İsrail'de tutuklu bulunan arkadaşlarının bırakılmalarını isteyen Filistinli teroristler, Olimpiyat Koyu'nu basarak, 11 İsrailli sporcu ve yoneticiyi oldurduler. Bu olay nedeniyle oyunlara 34 saat ara verildi. 17 Temmuz-l Ağustos 1976 Montreal: 92 ulkeden 4 bin 915 erkek ve 1274 bayan sporcu, 21 dalda mucadele etti. Afrika ulkelerinin pek coğu, o donemde ırkcı bir politika izleyen Guney Afrika'ya mac yapmaya giden Yeni Zelanda'yı protesto etmek icin oyunlara katılmadı. Organizasyonda aksaklıkların gorulduğu bu oyunlarda, Finli atlet Lasse Viren, Munih'de olduğu gibi beş bin ve 10 bin metrelerde altın madalya kazandı. Oyunların diğer bir yıldızı, jimnastikte 14 yaşında yedi adet 10 tam puanla altın madalyaları toplayan Rumen Nadia Comaneci'ydi. 19 Temmuz-3 Ağustos 1980 Moskova: 81 ulkeden 4 bin 320 erkek ve 1192 bayan sporcu, 21 dalda mucadele etti. Eski SSCB'nin bir yıl once Afganistan'ı işgalini protesto etmek icin ABD ve Turkiye'nin de aralarında bulunduğu pek cok batılı ulke oyunları boykot etti. Bu oyunlarda seyirci ve hakemlerin partizan ve taraflı tutumları iyi karşılanmadı. 28 Temmuz-12 Ağustos 1984 Los Angeles: 140 ulkeden beş bin 458 erkek ve 1620 bayan sporcu, 21 dalda mucadele etti. Bu kez de eski SSCB ve Romanya dışındaki tum Doğu bloku ulkeleri, guvenlik mazaretini one surerek, oyunlara katılmadı. Cin Halk Cumhuriyeti, ilk kez katıldığı bu oyunlarda oldukca başarılı olurken, oyunların yıldızı ise atletizmde dort altın madalya alan ABD'li Carl Lewis oldu. 17 Eylul-2 Ekim 1988 Seul: 160 ulkeden dokuz bin 689 sporcu, 24 dalda mucadele etti. Organizasyondaki bazı hatalar ve hakemlerin aşırı taraf tutmaları tepki cekerken, birkac ulke dışında boykot gorulmemesi sevindirici oldu. Atletizmde erkekler 100 metrede dunya rekoru kıran Kanadalı atlet Ben Johnson'un yanısıra bazı Doğu bloku sporcularının da dopingli cıkmaları şok etkisi yarattı. Turk halterci Naim Suleymanoğlu, altı dunya ve dokuz olimpiyat rekoru kırarak, ''Cep Herkulu'' unvanı kazandı. 25 Temmuz-9 Ağustos 1992 Barcelona: 172 ulkeden 11 bini aşkın sporcu, 27 dalda mucadele etti. En fazla katılımlı ve boykotsuz bu oyunlarda dağılan SSCB, son kez Bağımsız Devletler Topluluğu adı altında mucadele ederek, birinciliği yine kimseye kaptırmadı. Dort doping olayının yaşandığı Barcelona'da, yeni kurulan cumhuriyetler de ilk madalyalarını aldı. BDT'den jimnastikci Vitaly Sherbo, altı altın madalyayla yıldızlaştı. Kuba, iki boykottan sonra yeniden oyunlar sahnesine cıkarken, Cin Halk Cumhuriyeti de buyuk bir patlama gercekleştirdi. 19 Temmuz-4 Ağustos 1996 Atlanta: 197 ulkeden 10 bin 320 sporcu, 30 dalda mucadele etti. Geniş bir katılımın gorulduğu bu oyunlarda, Avrupa'da dağılan devletler ilk kez oyunlar sahnesine cıktı. Oyunlarda ABD'li atlet Carl Lewis, dorduncu kez ustuste uzun atlamada altın madalya kazanırken, Michael Johnson da 200 ve 400 metrelerdeki muhteşem performansıyla goz kamaştırdı. Bir kez daha teror golgesinde gercekleşen oyunlarda, Olimpik Park'ta patlayan bomba nedeniyle bir ABD'li ve bir de Turk TRT kameramanı yaşamını yitirdi. Stat ve salonlarda dokuz milyon seyircinin izlediği oyunları, dort altın, birer de gumuş ve bronz madalyayla kapayan Turkiye, 1960-Roma'dan sonra en iyi sonucu aldı. 15 Eylul-1 Ekim 2000 Sydney: 199 ulkeden 10 bin 500 sporcu mucadele etti. Şimdiye kadarki en başarılı organizasyon olan ve en geniş katılımın gercekleştiği oyunlarda, yedi doping olayı yaşandı. Turk sporcuları acısından ozellikle gureşte fiyasko ve skandallarla sonuclanan bu oyunlarda, gureşte Hamza Yerlikaya, halterde de Halil Mutlu, ikinci kez ustuste altın madalya aldı. Turkiye, ilk kez judoda altın, tekvandoda da bronz madalyaya ulaştı. Halterde Naim Suleymanoğlu'nun dorduncu kez ustuste altın madalya alma duşu gercekleşmezken, yuzmede 15 dunya rekoru kırıldı. Atletizmde ABD'li Marion Jones, yuzmede de Avustralyalı Ian Thorpe, ucer altın, ikişer de gumuş madalya alarak yıldızlaştılar. İngiliz kurekci Steven Redgrave, beşinci kez ustuste olimpiyat altın madalyası alarak tarihe gecerken, efsanevi Rus gureşci Alexander Karelin, 13 yıl sonra ilk kez bu oyunlarda yenildi ve dorduncu olimpiyat şampiyonluğunun uzağında kaldı. __________________