Gozlem Bilgileri

Ulkemizin neredeyse her bolgesinde gorulebilen ve zaman zaman medyada oldukca yer bulabilen bir tur olan Gergedan boceği (Oryctes nasicornis)'ni 7 Ağustos 2017 tarihinde Sakarya'nın Karasu ilcesinde gozlemledik.

Tanım ve Genel Bilgiler

Gergedan boceği (Oryctes nasicornis), yaklaşık olarak 20-60 milimetre uzunlukta olan ve Avrupa'da bulunan en buyuk boceklerden biridir. Kanat ortusu (elytra) sırlı gorunumde kırmızımsı kahverengi iken baş ve pronotum (boceklerde birinci toraks segmentinin sırt bolgesi) biraz daha koyu renklidir. Govdenin alt tarafı ve bacaklar uzun kızıl kıllarla kaplıdır. Seksuel dimorfizm (bir turun erkek ve dişi eşeyleri arasında govde boyutu ve şekli, renk veya desen bakımından farklılıklar gorulmesi) gorulen bir turdur. Dişilerde boynuz bulunmazken, erkeğin baş bolumunde uzun kavisli bir boynuz bulunur.



Gergedan boceği (Oryctes nasicornis) erkek birey, Samsun.

Evrimsel Tarih ve Taksonomi

İlk olarak taksonominin babası sayılan meşhur İsvecli doğa bilimci Carl Linnaeus tarafından tanımlanmış olan Gergedan boceği (Oryctes nasicornis), Coleoptera takımının Scarabaeidae ailesinin Dynastinae alt-ailesine ait bir turdur.

Ekolojik Dağılım ve Habitat

Avrupa ve Asya'dan Kuzey Afrika'ya kadar dağılımı olan Palearktik bir turdur. Larvalar, curumuş ahşap ve ağac kutuklerde bulunabilir.



Gergedan boceği (Oryctes nasicornis) dişi birey, Sakarya.

Populasyon ve Koruma Statusu

Palearktik bolgede oldukca yaygın olan gergedan boceğinin kacak avcılar tarafından toplanarak ticaretinin yapılması, bu ve bunun gibi turlerin populasyonu icin tehdit oluşturabilmektedir. Medyada gordunuz bu tarz haberlere lutfen itibar etmeyiniz.

Davranış ve Etoloji

Gergedan bocekleri, vucut ağırlığının 850 katına kadar ağırlık taşıyabilen, dunyadaki en guclu boceklerdendir. Oryctes nasicornis 6 cm'ye kadar ulaşabilen boyutuyla en kucuk Gergedan boceklerinden olmasına rağmen, hala Avrupa'da bulunan en iri boceklerden biridir. Larvalar 60-100 milimetre uzunluğa ulaşabilirler. Erişkinlerin boyutu larva aşamasındaki besinlerin kalitesi ve bolluğundan etkilenebilir. Larva aşamasında gelişmesi yaklaşık iki yıl suren erişkinler, mart ile mayıs ayları arasında ortaya cıkar ve sıcak akşam karanlığında hareketli bir şekilde ucarlar ve ureme alanlarını ararlar. Gergedan bocekleri, larva safhalarında biriken birkac haftalık yaşam rezervini tuketerek kısa omurleri boyunca beslenmezler.



Mamut yaban arısı (Megascolia maculata).

Mamut yaban arısı (Megascolia maculata), Gergedan boceği larvalarının bir parazitidir. Dişi yaban arısı yumurtalarını, Gergedan boceği larvalarının icine bırakır. Bırakılan yumurtalardan cıkan yaban arısı larvaları, Gergedan boceği larvalarıyla beslenir.

Diyet ve Metabolizma

Larvalar, curumuş ahşap ve ağac kutuklerinde gelişimlerini surdururler. Erişkin bireyler ise beslenmezler.



Gergedan boceği (Oryctes nasicornis) erkek birey, Sakarya.

İnsanlarla Etkileşim ve Kulturel Referanslar

Bitkilere ve insanlara herhangi bir zararı olmayan gergedan boceği, Turkiye'de hemen hemen her bolgede gorulebilen yaygın bir tur olmasına rağmen medyada zaman zaman değerli ve nadir bir bocek olduğu iddia edilmektedir. Gergedan boceğinin kacak avcılar tarafından toplanarak ticaretinin yapılması, bu ve bunun gibi turlerin populasyonu icin tehdit oluşturabilmektedir. Medyada gordunuz bu tarz haberlere lutfen itibar etmeyiniz.

Evrimagaci