Keneler yoluyla bulaşan bircok hastalık mevcut olup, tum dunyada gozlenir. Ancak, kendinizi ve ailenizi korumak icin uygulabileceğiniz onlemler bulunmaktadır.
Keneler Nasıl Tanınır ve Nerelerde Bulunur?
Keneler otlak, calılık ve kırsal alanlarda yaşayan kucuk oval şekilli, 6-8 bacaklı, ucamayan, sıcrayamayan hayvanlardır. Hayvan ve insanların kanlarını emerek beslenirler ve bu sayede hastalıkları insanlara bulaştırabilirler.

Ulkemiz kenelerin yaşamaları icin coğrafi acıdan oldukca uygun bir yapıya sahiptir. Turlere gore değişmekle beraber kenelerin, kucuk kemiricilerden, yaban hayvanlarından evcil memeli hayvanlara ve ozellikle kuşlara devekuşlarına kadar geniş bir konakcı listesi mevcuttur.

Kenelerin bazı turleri ve gelişim donemleri gozle gorulemeyecek kadar kucuk olabilir; ancak, kenelerin tumu, kanla beslenebilecekleri hayvan ve bazen de insanların arayışı icerisindedir.
Turlerine gore, keneler, farklı alanlarda ve ozellikle ormanlık alanların yakınlarında bulunur. Kene bulaşık alanlardan yururken veya calılıklar gibi bulaşık bitkilere (sozgelimi, dokulmuş yapraklar ) surtunurken keneler ile karşı karşıya kalınabilir. Keneler, memeli hayvanlar ve kuşlardan beslendiğinden, bu hayvanlar, kenelerin ve taşıdıkları hastalık etkenlerinin varlığının surdurulmesinde onemli rol oynamaktadır.
Kene Isırmalarından Korunma
Bu nedenle kene mucadelesi onemlidir, fakat oldukca da zordur.
1. İnsanlar kenelerden uzak tutulabilir ise bulaş onlenebilir. Bu nedenle de mumkun olduğu kadar kenelerin bulunduğu alanlardan kacınmak gerekir.
2. Kenelerin yoğun olabileceği calı, cırpı ve gur ot bulunan alanlardan uzak durulmalı, bu gibi alanlara cıplak ayak yada kısa giysiler ile gidilmemelidir.
3. Bu alanlara av yada gorev gereği gidenlerin lastik cizme giymeleri, pantolonlarının pacalarını corap icine almaları,
4. Gorevi nedeni ile risk grubunda yer alan kişilerin hayvan ve hasta insanların kan ve vucut sıvılarından korunmak icin mutlaka eldiven, onluk, gozluk, maske v.b. giymeleri gerekmektedir.
5. Gerek insanları gerekse hayvanları kenelerden korumak icin haşere kovucu ilaclar (repellent) olarak bilinen bocek kacıranlar dikkatli bir şekilde kullanılabilir. (Bunlar sıvı, losyon, krem, katı yağ veya aerosol şeklinde hazırlanan maddeler olup, cilde surulerek veya elbiselere emdirilerek uygulanabilmektedir.)
6. Haşere kovucular hayvanların baş veya bacaklarına da uygulanabilir; ayrıca bu maddelerin emdirildiği plÂstik şeritler, hayvanların kulaklarına veya boynuzlarına takılabilir.
7. Kenelerin bulunduğu alanlara gidildiği zaman vucut belli aralıklarla kene icin aranmalıdır.
8. Vucuda yapışmış keneler uygun bir şekilde kene ezilmeden, ağızdan veya başından tutularak bir cımbız veya pens yardımıyla sağa sola oynatarak alınmalıdır. Isırılan yer alkolle temizlenmelidir. Mumkunse kenenin tanı icin alkolde saklanması uygun olur.
Kimler Risk Altındadır?
Hastalık genellikle meslek hastalığı şeklinde karşımıza cıkar.
• Tarım ve hayvancılıkla uğraşanlar
• Veteriner hekimler ve diğer yardımcı sağlık personeli
• Kasaplar
• Mezbaha calışanları
• Sağlık personeli ozellikle risk gurubudur.
• Kamp ve piknik yapanlar, askerler ve korunmasız olarak yeşil alanlarda bulunanlar da risk altındadır.
Keneler ile bulaşık Olan Bolgelere Girmekten Kacının.
Yerel sağlık birimleri, parklar ve yerel sağlık kuruluşlarından,fazla bulunduğu yerlere ilişkin bilgi alabilirsiniz. Keneler ile bulaşık bir bolgede bulunmanız halinde, yolun ortasından yuruyun ve bitkilere değmekten kacının.
Acık Renkli Giysiler Giyin.
Boylelikle, giysilerinizin uzerindeki keneleri kolaylıkla fark edebilirsiniz. Pacalarınızı coraplarınızın icine sokarak, kenelerin pantolon pacalarınızdan iceri girmesini onleyin. Bazı keneler ayakkabıların ve hatta corapların icine girebilir. Ayak ve topuklarınızı kene varlığı yonunden kontrol edin.

Gunluk Kene Kontrolu Yapın.
Riskli bolgelerde dışarıya cıktıktan sonra, kendi bahcenize dahi cıkmış olsanız, vucudunuzu kene varlığı yonunden kontrol edin. Kene ile bulaşık olabilecek bolgelerden dondukten sonra, tum vucudunuzu olası kene varlığı yonunden kontrol edin. El veya boy aynası kullanarak, vucudunuzun her yerini gozden gecirin ve gorduğunuz keneleri vucudunuzdan uzaklaştırın. Kene varlığı yonunden, kendinizde ve cocuklarınızda, ozellikle aşağıda sıralanan vucut bolgelerini kontrol edin:
• Koltuk altı
• Kulak ici ve cevresi
• Gobek deliğinin ici
• Dizlerin arkası
• Sac ve kıllı bolgelerin ici ve cevresi
• Bacak arası
• Bel cevresi
Cocuklarınızı Kontrol Edin.
Kenelerin bulunabileceği bolgelerden donduğunuzde, cocuklarınızın saclarını ve yukarıda sıralanan bolgelerini kontrol edin. Cocuğunuzun vucudunda bulduğunuz
keneleri uzaklaştırın.

Giysilerinizi ve Ev Hayvanlarınızı Kene Varlığı Yonunden Kontrol Edin.
Keneler, ev icerisine giysiler ve ev hayvanları yoluyla taşınabilir. Her ikisi de dikkatlice kontrol edilmeli ve kene bulunması halinde uzaklaştırılmalıdır. Giysilerin, yuksek ısıdaki bir kurutucuda tutulması etkin şekilde keneleri oldurur.

Kenelerin Guvenli Bir Şekilde Uzaklaştırılması
Kenelerin, deriye tutunmalarından sonra, kısa bir sure icerisinde vucuttan uzaklaştırılmaları, kene yoluyla bulaşabilecek hastalıkların bulaşması olasılığını azaltır. Hayvanlardan ve insanlardan keneleri guvenli bir şekilde uzaklaştırabilmek icin aşağıda sıralanan onerileri yerine getirin.
• Uzaklaştırma işlemi icin ince uclu cımbız kullanın ve kenenin vucut sıvılarıyla olası teması onlemek icin eldiven giyin.
• Keneyi, deriye yakın olduğu bolgeden kavrayın. Ağız parcalarının kopmasına ve deri icerisinde kalmasına neden olabileceğinden, keneyi bukmeyin ve sarsmayın.
• Yavaşca ve nazik bir şekilde, keneyi, tum vucut parcaları vucuttan uzaklaştırılıncaya dek, duz olarak cekin.
• Kenenin uzaklaştırılmasından sonra, ellerinizi su ve sabunla (veya sabun bulunmaması halinde, alkol iceren el temizleyicileri ile) yıkayın. Kenenin sırıdığı bolgeyi, iyot cozeltisi gibi bir antiseptikle, alkolle veya deterjanlı su ile temizleyin.
• Kızarıklık ve ateş gibi hastalık bulguları yonunden temkinli olun; boylesi bulgular gozlenmesi halinde hekime başvurun.
KENELERİN KONTROLU VE KORUNMA
Kene yoluyla bulaşan hastalıklar tum dunyada gozlenir. Ancak, kendinizi ve ailenizi korumak icin uygulanabilecek onlemler bulunmaktadır.

Kırım Kongo Kanamalı Ateşi hastalığına neden olan virus, bircok evcil ve yabani hayvanı enfekte etmekte ve hastalık bu hayvanlarda hafif seyretmektedir. Bircok kuş virusa karşı direncli iken, virusun yayılmasında onemli rol oynarlar. Hayvanlardaki hastalık enfekte kenelerin ısırması ile başlamaktadır.

Kırım Kongo Kanamalı Ateşi hastalığının bulaşmasında başlıca Hyalomma soyuna ait keneler rol almakla birlikte, 30 kene turunun bu hastalığı bulaştırabileceği bildirilmektedir. Virus kenelerde, transovaryal ve transstadial nakille idame olur; keneler arasında veneral olarak bulaşmanın olduğu da bildirilmektedir. Henuz ergin olmamışHyalomma soyuna ait keneler, kucuk omurgalılardan kan emerken virusları alır, gelişme evrelerinde muhafaza eder. Keneler, insan veya hayvanlardan kan emerken virusları da bulaştırırlar.

Kucuk omurgalılar ve ozellikle yerde beslenen kuşlar, keneleri enfekte eden en onemli konak grubunu oluşturmaktadır. Yani kucuk memeliler virusu taşımaktadır. Keneler biyolojik gelişimlerinin değişik safhalarında bu canlılardan kan emmektedirler.
Bu dongu icerisine insan tesadufi olarak girmekte ve eğer hastalığı taşıyan bir kene ile karşılaşır ise virusu almaktadır.

Hyalomma soyuna ait keneler ulkemizin de icinde bulunduğu cok geniş bir coğrafik alanda yerleşmişlerdir. Ulkemiz kenelerin yaşamaları icin coğrafi acıdan oldukca uygun bir yapıya sahiptir. Turlere gore değişmekle beraber kenelerin, kucuk kemiricilerden, yaban hayvanlarından evcil memeli hayvanlara ve kuşlara kadar geniş bir konakcı ceşitliliği mevcuttur.

Hastalık daha cok hayvancılıkla uğraşanlarda, veteriner hekimlerde, mezbaha calışanlarında ve kırsal alanda yaşayanlarda gorulebilmektedir. Enfekte hayvanların kan ve dokuları ile temas sonucu da bulaşma olabilmektedir.

Kenelerden Korunmak İcin Yapılması Gerekenler!
• Keneler ucmaz, sıcramaz. Ağactan uzerinize duşme ihtimali zayıftır. Yani kene yerdedir. Bu nedenle uzun otların, cimlerin ve calılıkların bulunduğu yerlerde dolaşmayın.
• Kenelerin yaşama alanlarında bulunabilecek kişiler (hayvancılıkla uğraşanlar, mezbaha calışanları vb) repellent olarak bilinen bocek kacırıcı ilacları vucutlarına surerek veya elbiselerine emdirerek kullanabilirler.

Alıntıdır.
Kaynakca:T.C. Sağlık Bakanlığı
Koruma ve Kontrol Genel Md.luğu
__________________