:::KUMES BAKIMI:::

Guvercinlerin sağlığı icin birincil derecede onemli olan konu kumes bakımıdır. Bu neden le.
Kumes buyukluğunun kuşlar icin yeterli olup olmadığına dikkat edilmeli
Kumeste temiz hava cereyanına imkÂn verecek buyuklukte havalandırma boşlukları bulundurulmalıdır. Kumes icindeki hava ne kuru nede aşırı nemli olmalıdır.
Kumes tabanının ve tuneklerin ıslak kalması mantar ve kuflerin kolaylıkla uremesine neden olacağından kumes tabanının kuru kalması sağlanmalıdır.
Kumes sık aralıklarla temizlenmelidir. Burada belirtmek istediğim onemli bir konu uzun sure temizlenmeyen ve kapalı kalan kumeslerde hayvanların dışkılarından kaynaklanan amonyak gazı oluşumudur. Bu gaz kumesde ki hayvanların ihtiyacı olan temiz havayı kirleterek ozellikle yavru mevsimlerinde yumurta icinde yavru olumlerine sebep olmaktadır. Ayrıca kuşların gozlerinde gorulen sulanmada gene bu gazdan kaynaklanabilir
:::GUVERCİN BESLENMESİ:::

Guvercinlerin omurleri 10 -18 yıl olup en verimli donemleri 2 -8 yaş arasındadır. Canlı ağırlıkları ise 0,4 -0,6 kg aralığındadır. Guvercinlere verilecek yem miktarı yaklaşık canlı ağırlığın %10' u olup ortalama 40–50 gr arasındadır. Yemleme bir oğun olup akşamları yapılır. Farklı guvercin ırkları aynı surede yemi tuketemediklerinden bunların ayrı yemlenmesi gerekir. Yemleme yapılırken; kucuk ve az sayıda kuşun bulunduğu kumeslerde yemlik kullanılmalı, buyuk ve kalabalık kumeslerde ise yemleme yapılan alanın temizliğine dikkat edilmelidir. Yem kumes tabanına doğrudan atıldığında hastalık taşıyan kuşların dışkılarının yeme bulaşmasıyla diğer hayvanlar da kolaylıkla hastalanırlar.
:::GUVERCİN YEMLERİ:::

Yetiştirme periyodundan once sınırlı duzeylerde verilen kenevir hızlı bir cinsiyet gelişimi sağlamaktadır. Burcak yuksek duzeyde sindirilebilir protein icerir. Cavdar ise sulu dışkılamaya neden olur. Guvercinler yemlik baklayı isteksiz tuketirken baklayı severek tuketirler. Bu hayvanlara verilen tahılların icersinde %10 duzeyinde yabani ot tohumu karışım bulunabilir.
Kış mevsiminde aşağıdaki rasyonları uygulayabilirsiniz
1) %25 arpa, %20 buğday, %15 yulaf, %15 bakla, %10 bezelye, %10 mısır ve %5 kolza veya
2) %30 mısır, %25 buğday, %20 arpa, %15 yulaf ve %10 bakladan oluşan temel rasyon verilebilir.
Ciftleşme başlangıcından once 3. haftadan 4. haftaya kadar olan yetiştirme periyodunda ise
1) %20 mısır, %20 buğday, %20 burcak, %20 bezelye, %10 yemlik bakla ve %10 fasulye ya da
2) %45 arpa, %20 buğday, %15 burcak, %10 bezelye ve geri kalanı mısır, bakla ve yağlı tohumlardan 0luşan rasyonlar kullanılabilir.
STANDART
%50 Buğday - %20 Mısır - %20 Cılban - %10 Pirinc
DİYET
%50 Arpa - %30 Buğday - %10 Sorgum - %10 Darı
YAVRU BAKIM
%40 Buğday - %20 Mısır - %20 Cılban - %10 Ayciceği - %10 Darı

:::TUĞ DEĞİŞİMİNDE BESLENME:::
Tuy değişimi guvercinleri oldukca etkiler. Hayvanlar durgunlaşır, tuyler dokulup yenileri cıkarken huysuz olur ve surekli kaşınırlar. Bu donemde banyo yaptırılarak kuşların rahatlaması sağlanmalıdır. Tuy değişiminden once once vitamin ilavesi (A,D,E,B5,B12) gereklidir. Ayrıca kuşlar tuy değiştirirken de rasyonlar kukurtlu amino asitler ile desteklenmelidir.Vucut dokularında onemli gorevler alan proteinler tuylerin yapısında da %88 oranında yer alır.Tuy dokumu devresinde kuşların sağlığını koruyabilmek icin yeterli proteini almaları sağlanmalıdır. Yemdeki yağ oranının duşuk olması da tuylere parlaklık kazandır
:::KUŞLARDA SİNDİRİM SİSTEMİ:::
Kuşların ağzında diş ve yumuşak dokular yoktur, damak yarık ve serttir.Yemler ağıza alındığında ciğnenmeden depo organı olan kursağa taşınır.Ergin kuşlar yavrularını kursaktaki gıda ile beslerler.Guvercinlerin kursaklarında kursak sutu adı verilen bir sıvı bulunur.Bu sıvı kursak mukozası epitel hucrelerinin şişerek patlaması sonucu oluşur ve sadece yavruların beslendiği donemde salgılanır.Kursağı sindirilmeden terk eden besinler bezli midede HCL ve enzimlerle sindirime uğrarlar.,
:::MİNERALLER:::
Guvercinlerin beslenmelerinin temelini yemler oluşturur fakat minerallerinde organizma icin cok onemli olduğu bilimsel olarak kanıtlanmıştır. Kalsiyum ve fosfor bedende bulunan mineral maddelerim 3/4 unu oluşturur. Bu elementler organizma icin ilk sıradaki fizyolojik işlevleri sağlarlar. Ayrıca iskelet icin de onemlidirler. Yumurta kabuğunun %98 i kalsiyumdan oluşur. Yemler kalsiyum acısından fakirdir. Kalsiyum eksikliği goğus kemiği bozuk raşitik guvercin yavrularının doğmasına ve yumurta kabuğunun bozuk olmasına neden olur. Guvercinlere grit amacıyla; kucuk taşlar kirec ve midye kabuğu ile %10 standart mineral madde karışımı, %10 ilac otları, %5 odun komuru, %6 balık karaciğer yağı ve balık yağı emulsiyonu,%2 kukurt ciceği ve iz element karması ile humus ve zayıf Ca iceren silika toprağından oluşan guvercin taşı verilir. Guvercinler yediklerini hazmedebilmek icin girintili-cıkıntılı bir yapıya sahip taş, cakıl parcacıklarına ihtiyac duyarlar. Bu kesinlikle kum olmamalıdır. Cunku ''kum'' guvercinlerin yediklerini oğutmesine sindirmesine yani besinlerden tam faydalanmasına yardımcı olamaz. Tersine, kum yuvarlak taneli olduğundan sindirim sisteminde gereksiz bir yorgunluğa neden olur ve kısa zamanda dışarı atılır. Oysa gercek mineraller sert yapıya sahip granit parcacıkları icerir. Dahası kalsiyumca zengin istiridye kabukları ve doğrudan iskelet yapısını geliştiren dikalsiyum fosfat bu yapıyı tamamlar. Kırmızı kil de metabolizmada onemli gorevler ustlenir. Sağlıklı kemik yapısı icin gereklidir, ishali onler, zehirli maddeleri bağırsakta baskı altına alır, madensel tuzlar sağlar.
Bu urunler surekli kullanıldığında;
Yumurta verimi artar
Yumurta icinde yavru olumleri ortadan kalkar
Sindirim sistemi iyi calışır
Yavruların kemik yapısının gelişmesi sağlanır
Genel sıhhatte belirgin bir iyileşme gorulur.
Tuyler daha parlak ve sağlıklıdır.
Son yıllarda ulkemizdeki guvercin ırklarında kuculme aslında kader değildir. Avrupa' da zaman icinde ırkların buyuduğu gozlenmiştir. Guvercin ırklarının kuculmesinin asıl nedeni ısrarla kum kullanılması ya da piyasaya ''mineral'' diye sunulan bir takım taşların kullanılmasıdır.
:::VİTAMİNLER:::
Guvercinin yaşam koşulları duzenli olarak vitamin almaya uygun olmayabilir ve vitamin eksikliği gorulebilir. Yani, duzensizlik ve doku bozukluğu olmaksızın, bir veya daha cok vitamin eksikliğinden oluşan rahatsızlıklar gorulebilir. Bunlar gelişme duzensizlikleri, verimin azalması hastalıklara karşı daha az dayanıklılık, sportif randımanın azalması gibi belirtilerle ortaya cıkar. Vitamin ihtiyacları zaman icinde değişiklik gosterir; yarışmanın yol actığı ''stres'', buyume hastalık, tuy değişimi gibi etmenler soz konusu olduğu zaman vitamin ihtiyacı artar. Guvercinlere gerekli olan belli başlı vitaminler şunlardır.
B1 vitamini: Yağ asitlerinin ve karbonhidratların bozulmasını sağlar. Guvercinin yuksek seviyedeki metabolizması ozellikle yarış doneminde bu vitaminin ne kadar onemli olduğunu kanıtlar
D vitamini: Metabolizmanın fosfor-kalsiyum dengesinin sağlanmasında onemli rol oynar. Raşitizmi ve goğus kemiğinin ''S'' şeklinde bozulmasını onler
A Vitamini: Genc guvercinlerin gelişiminde gereklidir. Bulaşıcı hastalıklara ve parazitlere karşı koruyucu ozelliği vardır.
E Vitamini: Kasların, sinir sisteminin iyi calışması ve iyi yavru verimi icin gereklidir.
K Vitamini: Kanamalı hastalıklara karşı kullanılır
:::ELEKTROLİTLER:::
Uzun ve zorlu bir ucuş sonrasında guvercinin metabolizmasının daha kısa surede normal hale gelmesine yardımcı olmak amacıyla kullanılır. Urenin, sitrik asitin ve fosforik asidin, laktik asitten ve karbonik asitten ayrılması esnasında beli başlı sodyum iyonları tuketilir. Bu durumda guvercinin sahip olduğu sodyum iyonlarının miktarı onemlidir. Ucuş sırasında meydana gelen su kayıpları da goz onunde bulundurularak yarış donuşunde elektrolit kullanmak gereklidir. Bu enerji yuklu icecek su ve elektrolitin yeniden depolanmasını sağlar ve bazal asit dengesini canlandırır. Ayrıca guc kazanma suresi de en aza iner. Adenoviroz, paramiksoviroz gibi bazı hastalıklar sulu ishale yol acar, bunun sonucunda da onemli olcude tuz kaybı olur. Elektrolitler su kaybını ve madeni tuzların azalmasını onler ve iyileşmeyi hızlandırır. Sulu ishallerde tedaviye destek amacıyla da kullanılabilirler.
:::SARIMSAK:::
Sarımsak cok bilinen ve olağan ustu tedavi edici ozellikleri nedeniyle kullanılan bir bitkidir. Mide salgılarını uyarır, mayalanmayı ve sindirim bozukluklarını onler, kan dolaşımını guclendirir ve solunum yollarının korunmasını sağlar. Yetiştiricilerin coğu guvercin icin sarımsağın yararlarını bilirler ve kuşların icme sularına duzenli olarak bir diş sarımsak atarlar. Bu durumda kuşlar sarımsaktan cok az faydalanırlar. Daha etkin fayda sağlamak icin sarımsak yağı urunleri kullanılabilir. Ayrıca sarımsak yağı-bira mayası karışımı guvercinlerin sağlığı icin mukemmel bir koruyucudur.
:::SU İHTİYACI:::
Kuşların su ihtiyacı gunluk ve taze olarak karşılanmalı, ilac ve vitamin eklenmiş sular da kumeste uzun sure tutulmalıdır. Guneş ışığı su icindeki vitaminleri guclu bir şekilde etkileyeceğinden su kabının golgede bulundurulması uygun olur. Butun suluklar haftada bir kac kez yıkanmalı ve fırca ile iyice temizlenmelidir.
:::BESLENME HASTALIKLARI:::
Sindirim bozukluklarının onune gecmek icin kuşların yeni yem rejimine gecişleri yavaş yavaş olmalıdır. Yuksek enerjili gıdalarla beslenme yağlanmaya neden olur. Yağlanma ise kas ve iskelet sistemi hastalıklarına, ucuş performansında gerilemeye ve ozellikle dişilerde yavru ve yumurta veriminin azalmasına yol acar. Yağlanmanın tersine aclık sonucu da bazı rahatsızlıklar gorulebilir. Haftalık kilo kaybı %1 'i gecmemelidir. Bozuk yem tuketimi ve yemleme alışkanlığının değiştirilmesi sonucunda basit ve hemorajik enteritis oluşur. Dehidrasyon, fazla ufalanmış taş varlığı aşırı yağlanma sonucu konstipasyon gorulebilir. Kuşlara yeter miktarda ufalanmış taş verilmediğinde de tane yemler tam sindirilmeden dışkı ile dışarı atılır. Kuşlarda beslenmeye bağlı olarak gorulen diğer rahatsızlıklar; ozellikle yemlere fare dışkısı bulaşması sonucu gorulen Salmonela ve Pastoralle, kuflu yem tuketimden kaynaklanan solunum yollarında mantar oluşumları ve iyot eksikliği sonucu oluşan strumayı sayabiriz
:::GELİŞME ZAYIFLIĞI:::
Dengesiz beslenme ve enerji noksanlığı sonucu gozlenen bu olayda buyuk bir kafa, ince ayaklar, soluk deri, tuylerin yonunun karışması, gecikmiş tuylenme ve dengesiz kilo alımı gozlenir. Tedavi icin yeterli ve dengeli rasyonlar hazırlanmalıdır…
:::KUMESLERDE SİZİN SAĞLIĞINIZ:::
Yaygın olarak bilinen PFL, Amerikalılarında 'hypersensitivity Pneumonitis' dedikleri alerji tipi, akut ve kronik olmak uzere iki tiptir. Salmalarda 4–8 saat durulmasında yoğun bir grip, ateş, soğuk algınlığı, oksuruk, kas ağrısı ve nefes darlığı meydana gelir. Doktorlar stetoskop ve rontgen aracılığıyla ciğerde bulunan anormallikleri fark edebilir. Kan testlerinde guvercin proteinlerine karşı oluşan yuksek seviyedeki antikorlar gozlenebilir. Semptomları 48 saat gorulmesine rağmen bir ya da iki hafta surebilir. Her ne kadar semptomlar kendiliğinden gecse de semptomlar hala belirginken doktora gozukmek kronik hale gelmesini onlemek icin gereklidir. Kronik form ciğerlere zarar verdiğinden ciddi vakalarda olumlere bile yol acabilirler. Başlıca semptomları; oksuruk, nefes darlığı ve aşırı derecede kilo kaybıdır.
PFL ilk kez 1965 yılında literature girmiştir. PFL de kuş materyallerinin hastalığa sebep olduğu kanıtlanmamakla birlikte başlıca sebepler; dışkılar, tuyler ve de en onemlisi guvercin tozu ve partikulleridir
:::GENEL RİSK DURUMLARI:::
Salma temizliği: Dışkıların coğalmalarına kesinlikle izin vermeyin. En tehlikeli partikullerin kaynağı dışkılardır. Partikullerin temizlenmesinde en etkili yol elektrik supurgesidir. Makineden gecen tozun tekrar havaya yayılmasını onlemek icin filtre koyun. Salmanın icini periyodik olarak yıkayın. Yıkama kuruma icin guzel bir gunde ve sabah yapılmalıdır.
Guvercinlerin elle tutulması: Guvercin ele alındığında partikuller de ele gecerek ağız-burun yoluyla vucudumuza girebilir. Suru egzersiz icin dışarı bırakıldığında hepsinin aynı anda kanat cırpması salmada bulunan butun tozları kaldırmaktadır ve 10-15 dakika gectikten sonra bile normal seviyesine donmez. Kuşları serbest bıraktıktan sonra salma iyice havalandırılmalı ve tozlar inene kadar terk edilmelidir. Salmada kalmak zorunluluk ise mutlaka maske takılmalıdır. Tuy donemlerinde bu gizli partikuller onemli derecede artış gostermektedir.
:::KİŞİSEL KORUNMA YOLLARI:::
Maskeler: İlk olarak 1982 yılında yapılmış, ceşitli tip ve boyutlarda kuş besleyenler icin yapılmış maskeler bulunmaktadır. Maske takarken en onemli nokta yuzunuze tam oturmasıdır. Hasta maskelerini takmanın bir faydası yoktur. Aile fertlerini uzerinde taşıdığı kıyafetlerden dolayı risk altına sokmamak salma icinde icin koruyucu elbise giyilmelidir. Guvercin besleyicilerinin aileleri de guvercinlerle hic bir teması olmamasına rağmen etkilenmektedirler. Bunun sebebi yetiştiricilerin partikulleri kıyafetleriyle evlerine taşımalarıdır. Salmada giyilen kirli kıyafetler orada cıkartılmalı ve ozellikle ayakkabılar icin kolay cıkartılabilen koruyucular kullanılmalıdır. Partikuller cilt uzerinde de coğalabildiklerinden eller bol su ve sabunla yıkanmalıdır.
Guvercin hareketleri: Guvercinlerin kumes icerisinde fazlaca kanat cırpmaları havada tozların daha cok yayılmasına sebep olur. Salmaların dizaynı, guvercinlerinizi yakalamaya calıştığınızda kanat cırpıp kacamayacakları şekilde yapılmalıdır. Kuşlarınızı kendinize alıştırmanız bu sebepten onem taşır.
Sık banyo: Kuşlarınıza salmalarınızın dışında banyo yaptırmanız onerilir. Cok fazla banyo yaptırmaya gerek yoktur. Kuşlarınız kendilerini banyo duzenine alıştırırlar. Guvercinlere yarış oncesi 3 gun banyo yaptırılmaz ki yarışta yağabilecek yağmurdan korunmak icin kanatlarında yeterli balmumu olabilsin.
Guvercin sayısı: İhtiyacınızdan daha fazla kuş beslemeyin. Salmada fazla kuş daha fazla partikullerin coğalamasına sebep olur.
Bazı insanlarda hicbir alerjik reaksiyon gostermemekle birlikte onlem olarak kuşlarınızla gun icinde salmalarda 40 dakikadan fazla kontak kurmamak gerekir. PFL de en buyuk problem ondan nasıl korunacağını bilmektir. Daha basitleştirirsek bu (PFL) guvercinlere karşı bir alerjik reaksiyondur. Aynı kedilere, kopeklere ve belirli yiyeceklere karşı olan alerjik reaksiyon gibidir. Acık havada (meydanlar gibi) bu problemden yakınmak imkÂnsızdır.
Değerli yetiştiriciler, şimdiye kadar hepimizin ortak merakı olan guvercinlerin sağlığıyla ilgili bazı bilgilere sahip olduk. İnsanlardan guvercinlere gecebilen mikroplar olduğu gibi guvercinlerden de insanlara gecebilen mikroplar vardır. Avrupa da yetiştiriciler arasında yapılan bazı araştırmalarda bircok yetiştiricinin akciğer hastalıklarıyla bazı alerjik hastalıklara yakalandıkları gozlemlenmiştir. Bunun da temel sebebi yetiştiricilerin basit tedbirleri almayıp salmalarda enfeksiyon kapmak suretiyle sağlıklarını riske atmalarıdır. Sizlere bu konuyla ilgili bazı temel onerilerde bulunmak istiyorum. Salmalarda giydiğiniz giysileriniz mutlaka ayrı olsun ve bu giysilerle evinize asla girmeyin. Zira ustunuze yapışan ceşitli mikroorganizmaları evinize taşırsınız. Bundan en fazla etkilenen kişilerse bağışıklık sistemi henuz tam anlamıyla gelişmemiş olan cocuklarımız olacaktır. Hem ailemiz hem de kendi sağlığımız acısından salmalarımıza cıktığımızda mutlaka uzerimize uzun bir onluk giymeliyiz. Başımıza şapka takmayı, ağzımıza da maske bağlamayı unutmayalım. Ozelliklede salmamızı temizlerken mutlaka ağzımıza maskemizi takalım. Boylece istenmeyen tozları yutmamış oluruz. Piyasada toz maskeleri cok uygun fiyatlara satılmaktadır. Şayet gozlerinizde alerjik reaksiyonlar oluşuyorsa salmada ayrıca gozluk kullanılmasında yarar goruyorum. Bunun dışında dışarıda giydiğimiz ayakkabılarla salmamıza kesinlikle girmeyelim. Salma ayakkabımız mutlaka ayrı olmalıdır. Gelen misafirlerimize salmamızda giymek uzere terlik, galoş, poşet vs. sunmalıyız. Şayet salmamızda veya herhangi bir yerde elimize kuş alırsak işimiz bittikten sonra ellerimizi ve yuzumuzu sabunla veya antiseptiklerle yıkamak suretiyle dezenfekte etmeliyiz.Alacağımız bu basit tedbirlerle hem kendimizi hem de ailemizi korumuş oluruz

:::BİLİNCLENELİM ETRAFIMIZDA YANLIŞ YAPANLARI BİLİNCLENDİRELİM:::
DİKKAT Bircok guvercin hastalığı ancak tahliller veya rontgen sonucları neticesinde teşhis edilebilmektedir. Bu nedenle hayvanlarınızı gormeden size ilac oneren ve de ticari kaygıları cok fazla olan İLAC SATICILARINA KESİNLİKLE GUVENMEYİN.
Bugun icin bircok guvercin ırkı tedavi edilebilir bircok hastalıkta eksik veya yanlış tedavi yuzunden yok olmaktadır. Oysaki AŞI HAYAT KURTARIR.
Bakabileceğimiz kadar guvercin besleyelim. Kumesteki guvercin sayısı arttıkca sorunlarda artar. Unutmayalım; az sayıda kuş barındıran sağlıklı bir kumes, kalabalık ama problemli bir kumesten daha cok tercih edilir.
Kumesimize yeni gelen bir kuşu alıştırmak amacıyla; ona acı veren kanat makaslamak, kanat cekmek gibi vahşi yontemleri terk edelim. Bu gibi yontemler kuş uzerindeki hem stresi arttırır hem de sakat bırakabilir. Yeni gelmiş kanat, bilmeden ya da bilerek cekilir ya da makaslanırsa kuş kesinlikle sakatlanır.
Yeni gelen kuşları alıştırmada kullanılabilecek bir yontem guneydoğuda yaygınlıkla kullanılan kuşların kanadının dikilmesidir. Eğer kuşun kanadını bantlayacaksanız kanat diplerini aşırı germeyin ve de bantlarken teleklerin sırasını bozmayın.
Pazar vs. gibi yerlere satmak icin getirilen kuşları daha insancıl koşullarda sergileyelim.
Damızlık olarak satın alınan kuşları sırf cok para verdik diye salmalara hapsetmeyelim. Guvercinler ucmak icin yaratılmış hayvanlardır. Onları hapsetmek sonları olur. Kapalı salmalarda yaşayan kuşların kanat ve ayaklarında tumor gorulme sıklığı oldukca fazladır. Ayrıca antrenmanlı kuşlar salmaya hapsedildikten sonra bağışıklık sistemlerinde gerileme başlar ve cok kolay hastalanırlar.
Eş kuşları birbirinden, yavruları da ana- babadan uygun zaman gelmeden ayırmayalım.
Yavrular, ana-babadan zamansız ayrılmaya karşı cok duyarlı olup hemen yeme kuserler. Yeme kusmuş bir yavru icin de butun uğraşlar sonucsuz kalacaktır. Benzer durum eş kuşlarda da gorulebilir. Eşinden ayrılan kuşta tumor oluşumu, kanat tutulması gibi rahatsızlıklar gorulebilir.
__________________