Kopeklerin cok bulaşıcı bir hastalığıdır.Yaşlı kopeklerde de gorulmesine rağmen aslında 2 yaşına kadar olan genc kopeklerin hastalığıdır.Genellikle bir yaşından kucuk kopeklerde olmak uzere hastalık kurt,tilki,gelincik ve vizonlarda da gorulebilir.

Hastalığın etkeni filtreleri gecen bir virustur.Hasta hayvanların organlarında her turlu salgı ve dışkılarında ve hatta hastalığın başlangıcında kanında bulunur.Dezenfekten maddelere karşı dayanıklılığı azdır.

Ozellikle damlacık enfeksiyonu şeklinde direk veya eşya,yem,su gibi maddelerle indirek olarak bulaşma olur.

Hastalığın viruslerinin vucuda girmesinden belirtilerin gorulmesine kadar gecen sure 6-9 gundur.Hastalıkta yuksek ateş belirgindir.Hastalık 2 devre halinde gorulur.Her iki devrede de ateş mevcuttur ama devre aralarındaki birkac gunde ateş gorulmez.İkinci devreden sonra ateş duşunce hayvan sıhhatli bir gorunuş alır.ayrıca kanda lokosit sayısının azalması,akciğer ve nefes borusunun iltihaplanması,mide ve bağırsaklara ait sinirsel bozukluklarla karakterizedir.

Hastalık 1-3 gun suren bir ateşle başlar,1-2 gun sonra normale doner,sonra yine yukselerek bir haftadan fazla yuksekliğini korur.Ateşle beraber kanda lokosit sayısında azalma vardır.

Klinik Olarak Hastalığın 5 Şekli Vardır.

1- Goz Şekli
2- Broncho – pneumoni şekli (Akciğerle nefes borularının iltihabı şekli)
3- Gastro-intestinal şekli (Mide ve Bağırsakların İltihabı şekli.)
4- Deri Şekli
5- Sinirsel Şekil.

Hastalık yalnız bir formda gorulmez.En az 2 veya daha cok formla birlikte seyreder.

1-Goz Şekli :

Gozden sulu,sumuklu ve coğunlukla irinli ve balgamlı bir akıntı vardır.Goz kapaklarının ici kirli kırmızıdır.İrinli ve balgamlı akıntı nedeniyle goz kapakları birbirine yapışabilir.Işıktan korkma dikkati ceker.

2-Bronchopneumoni Şekli :

Once irinle ve balgamlı bir burun akıntısı meydana gelir.İştah azalır,hayvan durgunlaşır,aksırık ve oksuruk gorulur.Sonrada akciğer ve nefes borularında iltihaplanma tablosu gorulur.

3-Gastrointestinal Şekli :

Genellikle bronchopneumotik şekilde birlikte seyrederler.Kusma,kanlı veya kopuklu ishal dikkati ceker.İştah azalır,hayvan duşkunleşir,susuzluk meydana gelir.Ateş bir onceki formdan daha duşuktur.

4-Deri Şekli :

Hayvanların tuysuz yerlerinde ozellikle ayakların ic tarafları ve karında oluşan enfeksiyon hastalıklarda gorulen deri uzerindeki kızartı veya lekeler ve kabarcıklarla karakterizedir.Onceleri mercimek veya daha buyuk yumurtalar kuruyup dokulerek yerinde kırmızı lekeler gorulur.

5-Sinirsel Şekli:

Bu şekil yukarıdakilerden sonra veya direkt olarak ortaya cıkar.Belirli kas gruplarında tikler oluşur.Bu kronik kramplar en cok bacak,yanak ve dudak kaslarında gorulur.Kramplar şakak kaslarında ve kulaklar arasındaki kaslarda gorulurse hastalığın seyri iyi değildir.Kopuklu salya akıtılması ciğneme kaslarının kramplarından olur.Kopeğin dişleri birbirine carpar,surekli net sesle havlar,hatta saatlerce inler.Bazen sara benzeri nobetler ile tum vucut titrer.Meydana gelen tikler hayvan iyileşse de tum hayatı boyunca kalır.Yurumede dengesizlik ve sonucunda felcler oluşur.

Bronş.idrar kesesi ve mide-bağırsak epitellerinde stoplazmik ve intranukleer inkluzyon cisimcikleri hastalığın ozel belirtisidir.

Diğer belirtiler hastalığın şiddetine ve ikincil bakteriyel enfeksiyonlara bağlıdır.Bunlar mide-bağırsak kanalı yangısı,kanamaya ait bağırdak iltihabı,dalağın buyumesi,akciğer ve nefes borularının iltihaplanması,karın alt bolgelerinde sivilceli deri iltihabı olabilir.

Hastalığın seyri klinik tabloya gore değişir.Bu 10 gunden az olabileceği gibi haftalar hatta tekrarlayarak aylar surebilir.Ağır olaylar ve sinirsel şekil dışında durum iyidir.Olum oranı % 20- 50 arasındadır.Tipik belirtiler gosteren olaylarda hastalığın tanımı zor değildir.Bircok olayda tipik belirtiler şekilleninceye kadar kuşkuludur.

Hastalık kuduz, kopeklerin enfeksiyoz hepatitisi,leptospirosos ve toxaplamosis ile karışabilir.Tedavide genclik hastalığı serumu ve konsantre kopek gamma globulini varsa kullanılır.İkincil hastalık varsa tedavisi yapılır.Sinirsel belirtileri kontrol altına alınmaya calışılır.Ozel bir sağaltımı yoktur.Bunun yanında iyi bakım ve uygun gıdanın yanında belirtilere gore tedavi uygulanır.

Korumada serum ve aşılar kullanılır.Ama en onemlisi 3 aya gelen kopek yavruları aşılanmalıdır.Hastalıkta birinci aşılama 7-9. haftalarda,ikinci aşılama 14. haftada yapılır.Korkulu ruya gormek istemiyorsanız bu aşıları zamanında sevdiğiniz hayvanlarınız ve uzulmeyesiniz diye yaptırmalısınız.Hastalığı geciren kopekler omur boyu bağışık kalırlar.
__________________