Bobrek Yetmezligi

Bobrekler vucutta iki onemli fonksiyona sahiptir. Bu fonksiyonlar, vucutta metabolik faliyetler sonucunda oluşan son urunlerin uzaklaştırılması ve vucut sıvılarının yoğunluğunun ayarlanmasıdır. Orneğin, ure, kreatin, urik asit ve uratlar bobreklerde suzulerek vucuttan atılır. Sodyum, potasyum, klor ve hidrojen iyonları ise vucutta birikme eğilimindedir ve bu iyonların gereken oranda tutulması ve fazlasının atılmasıda bobreklerin gorevidir.

Bu işlemler bobreğin nefron denilen bolumlerinde yapılır. Nefronlar tek bir birim olmayıp glomerullar, bowman kasulu ve tubullerden oluşan bir komplekstir. Kan plazması, bu kompleks icinden gecerken suzme işlemleri yapılarak vucut icin gerekli olan maddeler tutulur, atılması gerekenler ayrışır ve idrar oluşur. İşte boylesine onemli bir işleve sahip olan nefronlarda şekillenen dejenerasyonlarda geri donuşum neredeyse imkansızdır. Cunku nefronların kendini yenileme kabiliyeti oldukca duşuktur.

Nefronlardaki yıkımlanma oranı cok onemlidir. Bir bobrekteki nefronların yaklaşık olarak % 70 kadarı yıkımlandığı zaman, bobrek fonksiyonlarını yapamaz hale gelir ve bobrek yetmezlikleri şekillenir.

Bobrek yetmezliklerinde protein metabolizması sonucu oluşan nitrojenli maddeler, ozellikle de ure, yeterli oranda vucuttan atılamayacağından birikmeye başlar ve uremiye (kanda ure miktarının artışı) neden olur. Bu durum sindirim ve sinir sistemi uzerinde olumsuz etki yaparak kusma, ishal ve titremeler gibi belirtilerin ortaya cıkmasına neden olur. Tum bu işlemler sırasında idrarla fazla miktarda amino asit kaybı soz konusu olduğundan vucudun protein ihtiyacı artar.

Kedilerde sık gorulen bobrek yetmezliklerinde beslenme dikkat edilmesi gereken onemli bir konudur. Cunku bobrekler yetersiz kaldığında veya fonksiyonlarını yapamaz hale geldiğinde vucut icin zararlı maddelerin birikimi gibi bir durum ortaya cıkacaktır. Boyle bir durum soz konusu olduğunda gerekli medikal tedaviler yanında beslenmeye dikkat edilerek bobreğin yukunun azaltılması gerekir.

Bobrek yetmezliklerinde az miktarda ancak yuksek oranda sindirilebilirlik ozelliğine sahip protein alınması gerekir. Aksi halde alınan sindirilemeyen proteinin fazla miktarda alımı ure artışını hızlandırabilir. Gereğinden az alındığında ise amino asit kaybının karşılanması imkansızlaşır.

Bir kedinin gunluk ihtiyacı olan protein miktarı yaklaşık olarak 3,1-3,5 gr/kg olarak belirlenmiş olmasına karşın bu oranı sağlamak oldukca guctur. Bu nedenle mama firmaları tarafından bobrek hastalıkları icin ozel olarak uretilmiş diet mamaların kullanılması faydalıdır. Ancak bu urunler yalnızca Veteriner hekim kontrolunde ve zaman zaman gerekli tahliller yapılarak kullanılmalıdır.

Bobrek yetmezliklerinde vucut icin onemli olan ve fonksiyonlarında aksamanın şekillendiği diğer bir mekanizma kalsiyum fosfor metabolizmasıdır. Ozellikle idrarla kalsiyum atılımı artar buna karşın fosfor tutulur. Fosforun vucutta birikimi paratiroid hormon salınmasını uyarır ve hiperparatiroidizm şekillenmesine neden olabilir. Bu esnada şekillenen hipokalseminin duzenlenebilmesi icin kemiklerden kalsiyum emilimi başlar ve sonucunda osteodistrofi (kemiklerde deformasyon) şekillenebilir.

Kalsiyum ve fosfor arasındaki dengenin bozulması vucutta sodyumun tutulmasına da neden olarak hipertansiyona neden olabilir. Tum bu nedenlere bağlı olaral bobrek yetmezliği olan bir kediye fosforca fakir bir diyet onerilmektedir. Bu kısıtlama yanında fosforun bağırsaklardan emilimini azaltmak amacıyla medikal tedavilerde uygulanabilir.

Bobrek yetmezliği durumlarında suda eriyen vitaminlerinde atılımı hızlanır ve ciddi oranlarda kayıplar şekillenebilir. Bu nedenle diyetinde yeterli oranda B vitamini takviyesine de onem verilmelidir.

Bobrek yetmezliklerinde kedinin enerji gereksinimini sağlamak amacıyla yağ ve karbonhidratların kullanılması uygundur. Karbonhidrat kaynağı olarak pirinc ve tahıllar secilebilir. Yağ lezzet artırıcı olduğundan yeterli miktarlarda bulundurulmalıdır. Boylesine ozen isteyen bir diyetin hazırlanması ve gerekli oranların dengelenmesi oldukca zor ve zahmetli bir işlem olduğundan piyasada ozellikle bobrek hastalıklarına karşı uretilmiş hazır mamalardan kullanmak daha pratik ve sağlıklı olacaktır.

Akut yetmezlik durumlarında kusma, ishal gibi gastrointestinal sisteme ait bozukluklar şekilleneceğinden oral bir diyet uygulanması her zaman soz konusu değildir. Boyle bir durumda damar ici yolla gerekli tedaviler yapıldıktan sonra secilen uygun bir diyet proğramı ile bazen başarılı sonuclar elde etmek mumkun olabilir.

Kronik bobrek yetmezliklerinde gerekli tedavi yapıldıktan sonra belirlenen diyet proğramının hastanın yaşamı boyunca uygulanması gerekebilir.

Kedilerde oldukca sık karşılaşılan bobrek yetmezliği olayları uzun ve yorucu tedavilere rağmen coğunlukla kotu sonlanır. Bu nedenle hastalığın erken teşhis edilmesi buyuk onem taşımaktadır. Ayrıca tedavinin uzun sureli olması hasta sahibini yıldırmamalı ve hekimin tavsiyelerine harfiyen uyulmalıdır.


Idrar Puskurtme

İdrar puskurtme, ozellikle kısırlaştırılmamış erkek kedilerde yaklaşık 6-7 aylık olduktan sonra gorulen seksuel ve duygusal olarak işaretleme amacıyla idrarını tuvalet kabı dışına yapma davranışıdır.

İdrarını tuvalet kabı dışına yapma başka nedenlerle de olabilir. Kedi sahipleri tarafından genellikle davranış problemi olarak değerlendirilen bu konu, ozellikle de tuvalet problemleri acısından onem taşıdığından dikkatli bir gozlemle birbirinden ayırt edilmesi zorunludur.

Ayrıca kediler doğasından gelen icgudusel bir davranış olarak da idrar puskurtebilirler. Karakteristik bir kokusu olan idrarı bolgelerini işaretlemek amacıyla kullanırlar. Ancak evde yaşayan bir kedinin bolgesini işaretlemesinin nedeni kendini veya alanını tehdit altında gormesidir. Bunun pek cok sebebi olabilir. Orneğin,

Karakter
Yakın cevrede yabancı bir kedi olması
Eve yeni bir pet veya kişi gelmesi
Sahibinin elbiselerinde veya ayakkabılarında yabancı kedi kokusu
Evdeki petler arasında rekabet
Evdeki kedi sayısı
Evde yenilik veya yapısal değişim
Yeni eve taşınma
Yabancı ziyaretciler gibi nedenlerle idrarını tuvalet kabı yerine başka yerlere yapabilir.

Ayırt edilmesi gereken konu ise idrar puskurtmenin seksuel nedenlere bağlı olarak mı yoksa davranış problemi olarak mı yapıldığıdır. Bu amacla soruna neden olabilecek tum olasılıkları gozden gecirmeniz gerekebilir. Eğer 6-7 aylık bir kediye sahipseniz ilk akla gelen hormonal nedenler olmalıdır. Boyle bir durumda idrar puskurtme genellikle dikey yuzeylere yapılır. Kokusu oldukca karakteristik, keskin ve yoğundur. Uygulayacağınız koku cıkarma yontemleri genellikle başarısızdır. Oysa normal idrar yere, halıya vs. yapılır ve karakteristik kokusuna rağmen uygun yontemlerle temizlendiğinde kokuyu gidermek mumkundur.

İdrar puskurtme vakalarının hemen hemen hepsi kısırlaştırma işleminden sonra tamamen ortadan kalkmaktadır. Eğer nadirende olsa kısırlaştırma operasyonu sonrasında sorun hala devam ediyorsa, medikal problemler (alt idrar yolları hastalığı, bobrek hastalıkları vs.), kum ve kum kabı ile ilgili olasılıklar, heyecan, korku ve agresiflikle ilgili konular gozden gecirilmeli ve elde edilen bulgular değerlendirilerek sorunun kaynağı tespit edilmelidir.



Tuy Problemi

Yaygın kanının aksine, gerekli aşıları ve parazit tedavisi duzenli olarak yapılan bir kedinin tuyleri insan sağlığı icin hicbir tehlike icermez.

Kediler doğaları gereği tuyleri yenilendikce eski tuylerini dokerler ve ozellikle mevsim donumlerinde dokulen tuylerin miktarı artar. Birkac basit yontemi uygulayarak bu tuylerin hem bizler, hem de kedilerimiz icin sorun olmasının onune gecebiliriz.

Kedinizin tuylerini her gun duzenli olarak sık dişli bir tarakla tarayın ya da yumuşak kıllı bir fırcayla fırcalayın. Tarama/fırcalama sayesinde kedinizin kendini yalayarak temizlerken yutacağı tuy miktarını onemli olcude azaltmış olursunuz. Kedilerin yuttukları tuyler mide ve bağırsaklarında topaklar haline gelebilir ve ciddi sorunlara yol acabilir. Bazı kediler bu tuyleri bağırsak yoluyla atamadıklarında kusarak cıkarırlar. Her ne kadar bir kedinin tuy kusması pek cokları tarafından doğal olarak kabul edilse de, bu durum kediniz icin oldukca sıkıntılı ve zararlıdır. Zira kusma sadece tuylerin cıkmasına değil, besin ve su kaybına da neden olur.

Kedinizi taramanın ya da fırcalamanın bir başka faydası, bu sayede her gun kedinizi kapsamlı bir muayeneden gecirmenizdir. Bunu yaparken kedinizin bir cilt problemi olup olmadığını, uzerine yerleşmiş pire, kene gibi parazitler olup olmadığını, govdesinde ağrılı bir bolge, şişlik, kabuklanma ya da yara olup olmadığını da gorursunuz.
Ayrıca dokulecek olan tuylerin coğunu tarak ya da fırcayla alacağınızdan, eve dağılan, eşyalara ya da giysilere yapışan tuy miktarını da buyuk olcude azaltmış olursunuz. Evinizi sık sık elektrikli supurgeyle temizlemenin yanı sıra, giysilerinize ve kumaş kaplı yuzeylere yapışan tuyleri temizlemenin en pratik yolu, bir koli bandının yapışkan tarafını kumaşın uzerinde gezdirerek bunları almaktır.

Sağlıklı bir kedinin kurku parlak ve gurdur. Duzenli olarak fırcalamanıza/taramanıza rağmen kedinizin tuyleri matlaştıysa, her zamankinden cok daha fazla tuy dokuyorsa bu bir sağlık sorununun habercisi olabilir. Boyle bir durumda pet shoplarda satılan, parlak ve dokulmeyen tuyler vaat eden urunleri kullanmak yerine oncelikle muhakkak veteriner hekiminize danışın.


Alintidir.
__________________