İnsanların en cok istediği şeylerden biri de, kopeklere kelime oğretebilmektir. Hatta kopeğin zekasını, onun oğrendiği kelime sayısına dayandıranlar bile vardır. Bazen 200’den, bazen de 300’den fazla kelimenin anlamının oğretilebildiği kopekleri duymuşsunuzdur.

Kopekler, belirli kelimeleri insanların tepkileriyle bağlantı kurarak oğrenirler. Kopeklerin daha kolay oğrenmelerini ve bizleri anlamalarını sağlamak icin, herhangi bir isteğimizde surekli aynı kelimeyi (mumkun olan en kısa kelimeyi) veya aynı işareti kullanmamız gerekir. Bunun yanında surekli aynı ses torunu ve mimikleri de kullanırsak kopeğin isteneni anlaması daha da kolaylaşır. Zaman icinde kopekle insan o kadar iyi ve kolay bir anlaşma yolu bulur ki, insanın bir goz hareketiyle veya elini kaldırmasıyla, kopek ne istendiğini derhal anlar.

Daha ileride etraflıca değineceğimiz gibi, kopekler birbirleriyle kokuları, mimikleri, vucut sinyalleri ve sesleriyle iletişim kurmakta ve birbirlerini anlamaktadırlar. Bu arada, kopeklerin, insanların mimikleri ile ses ve hareket tarzlarına da dikkat ettiğini soyleyebiliriz. Hatta bazı kelimeleri oğrenerek, insanla sosyal ilişkilerini kuvvetlendirmektedirler. Tabii ki, kelimelerin anlamlarını bilemezler ve ayrıca kelimeleri, frekans farklılıklarından dolayı, ses olarak tanımaları, ayırt etmeleri soz konusu değildir.

Kopeklerin oğrendikleri kelimeleri taklit etmeleri ve ses olarak cıkarmaları icin cok uğraşılmış ve neticede başarılı olunamamıştır. Tabii ki, ses tellerinin anatomik yapısı, insan ve kopekte farklıdır, insan tarafından soylenen kelimenin kopek tarafından da soylenebilmesi icin frekansların uyması gerekir. Maymunlarda da benzer sonuclar elde edilmiştir. Maymunların 300’un uzerinde kelimeyi, hatta bazı cumleleri anlaması sağlanmasına rağmen, ses tellerindeki anatomik farklılık nedeniyle, onlara konuşma oğretilememiştir. Ancak, maymunlara işaretle konuşma oğretilmeye calışılmış ve surpriz sonuclar elde edilmiştir. Her kelimeye karşılık bir işaret yapması oğretilebilmiş, ancak tabii ki, işaretle de olsa ucun cumleler kurması mumkun olmamıştır.

Kopek, kendisine oğretilen kelimelerin anlamını anlayamaz, ancak akustik olarak karakterini ayırt edebilir. Bir kelimeyi duyduğu sırada, onun vurgusuna ve onu cıkaran insanın sesine dikkat eder. Bunun yanında, insanın bu kelimeyi soylerken yaptığı mimikler de kopeğin o kelimeyi anlamasında buyuk rol oynar. Tum bunların yanı sıra, muhtemelen insanda mental olaylar esnasında salgılanan hormon ya da benzeri maddelerin vucutta oluşturduğu koku değişikliklerinin de algılanmasıyla kopek, global olarak kelimenin anlamını kavrar. Bazı araştırıcıları gore bunda kopeğin telepati yeteneği de rol oynar, cunku aynı kelimeleri tesadufen başka amaclarla kullandığımızda kopek hicbir tepki gostermez ama gercekten kendisine yonelik olanları bu telepati yontemiyle ayırt eder.

Kopekler esas itibariyle, sesin gucunu, şiddetini, vurgusunu ve konuşmanın turunu, hareket ve işaretler yardımıyla anlama yeteneğine sahiptirler. İnsanların kendilerine arkadaşca mı, dostca mı yoksa duşmanca mı konuştuğunu anlarlar. Cocukluk devrelerinde belli kelimeleri, jestleri ve mimiksel işaretleri oğrenirler. Bu oğrenme, insanlarla birlikte yaşayarak kazandıkları bir deneyimdir. Bu karmaşık oğrenme surecinde en onemli etkenler klasik ve operant şartlanmalardır. Klasik ve operant şartlanmayla, tek tek oğrenilen bircok bilgiler (ses tonu, el hareketleri, mimikler, vucuttaki koku değişiklikleri vs.) birleştirilecek bir butun haline getirilir ve kelimeler, kopek icin anlamlı hale gelir. Yani tekrarlar sayesinde bu kelimeler bir anlam ile bağdaştırılabilir.

Alintidir.
__________________