Kedi ve kopeklerde ağız boşluğunda iyi ve kotu huylu olabilen tumoral oluşumlara sıkca rastlanılmaktadır. Ozellikle kotu huylu tumorlerin tum vucutta genellemesi yapıldığında ağız ve yutak bolgesinde yer alan kotu huylu tumorler dorduncu sırada yer almaktadır.

Boyle olmakla beraber hem kedilerde hemde kopeklerde şekillenen ağız ici tumorlerinin yaklaşık olarak % 5 lik bir kısmı kotu karakterlidir.

Kedi ve kopeklerde, nefesin kokması, yutma gucluğu, salya artışı, ağzın kapatılamaması, ciğneme gucluğu ve yuz bolgesinde şişkinlikler gibi spesifik olmayan klinik bulgularla beliren bu tumorlerin kliniksel başlangıcları, biyolojik davranışları ve tedavileri birbirinden farklıdır.

Ağız boşluğunda şekillenen tumorlerin sık gorulduğu ve yatkınlığı bilinen kopek ırkları, Golden Retriever, German Shorthaired Pointer, Weimaraner, Saint Bernard, Boxer ve Cocker Spanieldir. Ancak tum ırklarda gorulebilen ve genellikle diş etlerinde şekillenen bu tumoral oluşumlara karşı, cinsiyete bağlı bir yatkınlık da soz konusudur. Ozellikle iri ırk erkek kopekler, dişilere oranla bu tumorlere karşı daha hassastır. Kedilerde ise ırka ve cinsiyete bağlı bir hassasiyet soz konusu değildir.

Ağız da şekillenen tumoral oluşumlar biyolojik yapısına bağlı olarak iyi ve kotu huylu, sınırlı yada metastazik karakterli olarak sınıflandırılabilir. Metastazlar genellikle cene, boyun ve farenx’in arkasında yer alan lenf yumrularında gorulur. İster iyi huylu ve sınırlı, isterse kotu huylu ve yayılmacı olsun ağız icinde şekillenen tumorlerin birincil mekanik etkisi ciğneme ve yeme bozukluğu olarak gozlenir. Her iki durum da iştahsızlık, kilo kaybı ve kaşeksi gibi daha ciddi sorunlara neden olabilir. Yayılmacı karakterli tumorlerin metastaz yaptığı ikinci organ ise akciğerlerdir. Bu durumda da oksuruk ve solunum gucluğu gibi belirtiler gorulebilir. Bu vakalarda tedavinin başarı şansı şekillenen sekunder akciğer hastalıklarına bağlı olarak duşebilir.

Genellikle orta yaş ve uzerindeki kedi ve kopeklerde gorulen ağız ici tumorleri, tumorun turune bağlı olarak istisnalar gosterebilir ve daha erken yaşlarda da şekillenebilir. Orneğin kedilerde ileri yaşlarda daha sık gorulen squamatoz cell carsinoma bir yaşından kucuk kopeklerde de gorulebilmektedir.

Kopeklerde ağız boşluğunda gorulen dort ceşit tumor vardır.
Bunlar şoyle sıralanabilir :

- Malignant Melanom
- Fibrosarcom
- Squamous Cell Carcinom
- Epulis

Malignant Melanom

Sıklıkla orta yaş ve uzerindeki erkek kopeklerde gorulur. Lezyonlar tipik olarak pigmentli, parlak ve tek başlarına bulunan kitleler halindedir. Genellikle mukoza ile birleşmiştir. Coğu zaman pigmentli yapıda olmakla birlikte yarı pigmentli bir karakterde de gorulebilir.

Ağız icinde belli bir bolgede yerleşim soz konusu değildir ve tum ağız ici ve yutak bolgesinde gorulebilir. Ancak ozellikle diş eti, yanak ve dudak mukozaları en yaygın goruldukleri yerlerdir.

Malignanat melenomlar, kemik dokuya doğru yayılmacı kararakter gosteren ve metastaz yapabilen kotu huylu tumorlerdir. Metastazlar ozellikle bolgesel lenf duğumlerinde ve akciğerlerde gorulmektedir. Bu metastazların şekillendiği ileri durumlarda, ortaya cıkan metastazik hastalıklar ve nuksler olume neden olabilmektedir.

Fibrosarcom

Genellikle daha genc kopeklerde gorulen kotu huylu tumorlerdir. Ozellikle Golden Retriever ve Doberman Pinscher ırklarında fibrosarcom’a karşı bir yatkınlık soz konusudur. Hastalıktan daha sık etkilenenler ise erkek kopeklerdir.

Lezyonlar bağ dokudan koken alan, pembe, sapsız, etli bir yapıda kitlelerdir. Coğunlukla diş eti ve damak gibi yumuşak dokularda yerleşirler.

Fibrosarcom’lar daha az metastatik potansiyele sahiptirler ve bu nedenle de operatif olarak tedavisinden olumlu sonuclar alınabilir.

Squamous Cell Carcinoma

Genellikle orta yaş ve ustu kopeklerde gorulen kotu huylu tumorlerdir. Bu tumorler hem sapsız, etli ve gevrek kitleler halinde, hem de ulseratif ve infiltratif lezyonlar şeklinde gorulebilir (genelde kemiklerde yerleşirler.). Metastatik hastalıklardan cok doku uremelerine neden olsa da hastalığa maruz kalan kopeklerde bolgesel lenf duğumlerinin etkilenmesi nedeniyle regional lymphadenopathy oldukca yaygındır. Bu tumorlerin biyolojik etkileri yerleştikleri yere bağlıdır. Ağız boşluğunun arka bolumlerinde şekillenen tumorler hızlı bir şekilde dokularda yayılarak metastazlara neden olur. Oysa ağız boşluğundaki bademcik, diş cevresi, yumuşak damak, pharynx gibi cıkıntılı bolgelerde şekillenen tumorler ise yoresel istilacıdır ve duşuk metastatik ozellik gosterir.

Epulisler

Diş etlerindeki iyi huylu tumorlerdir. Uc histolojik turu vardır. Bunlardan fibromatoz ve kemikleşmiş epulisler iyi huyludur. Boxer ırkında oldukca sık karşılaşılan bu tumorler koterizasyon gibi cerrahi uygulamalar ile tedavi edilebilir.

Akantamatoz epulisler ise alt cene ya da ust cenekemiğinin orta bolumlerindeki diş etinde genellikle orta yaş ve ustu dişi kopeklerde gorulen kotu huylu tumorlerdir. Bolgesel olarak derin istilacı olan bu tumorler pembe, sapsız ve etli kitleler şeklindedir. Tedavide gecikilirse yuzde şekilsel olarak ciddi bozulmalar yanında ciğneme ve mekaniksel cene bozukluklarına da neden olabilir.

Ozellikle genc kopeklerde viral hastalıklara bağlı olarak şekillenen tumoral oluşumlar nadirde olsa ağız icinde gorulmektedir. Bunlar coğu zaman bulaşıcı papillom karakterindedir. Orneğin spesifik olarak sadece kopeklerde gorulen Transmissible Veneral Tumor (TVT)ler bulaşma yolu ile ağız icine taşınarak burada da tumoral oluşumlara neden olabilmektedir.

Ayrıca dental tumorler olarak kabul edilen ameloblastoma ve fibroameloblastomalara da kopeklerde rastlanmaktadır. Diş minesinden salınan kolumnar epitel hucrelerden ve cevresindeki bağ dokudan koken alan bu kistik yapılar iyi karakterlidirler.

Kedi ve kopeklerde gorulebilen nasal tumorler de ağız icinde tumor oluşumuna neden olabilmektedir. Bu tumorler burundan koken alan ve damak boyunca yayılarak ağız icine gecen tumorlerdir. Bu tumorlerde karakter olarak iyi veya kotu huylu olabilir. Bu tur tumorlerin koken aldığı yer onem taşır. Eğer burundan gelen bir akıntı soz konusu ise nasal kokenli tumor hatırlanmalı ve akıntının karakterine dikkat edilmelidir.

Kedilerde ağız boşluğunda gorulen iki ceşit tumor vardır.
Bunlar şoyle sıralanabilir :

- Fibrosarcom,
- Squamous cell Carcinom

Genellikle kedilerde gorulen coğu tumor kotu huyludur. Bu tumorlerin ozellikleri ve biyolojik davranışları kopeklerdekilerle benzerdir. Orneğin kopeklerde olduğu gibi kedilerde de Squamous cell carcinom genellikle ulseratifken, Fibrosarcomlar da poliferatif karakterdedir.

Kedilerde ağız ici tumorlerinin en yaygın goruleni Squamous cell carcinom’dur. Bu tumorler kotu karakterli olabildiği gibi iyi karakterli de olabilmektedir. Ozellikle alt cenede daha sık şekillenir. Ayrıca kedilerde coğu zaman Squamous cell carcinomla birlikte gorulen primer kemik tumoru de yaygındır.

Kedilerde de kopeklerde olduğu gibi ameloblastoma ve fibroameloblastoma turu dental tumorlere rastlanmaktadır. Diş minesinden salınan kolumnar epitel hucrelerden ve cevresindeki bağ dokudan koken alan bu kistik yapılar iyi karakterlidirler.

Kedilerde şekillenen bu tumorler ağızda yaygın lezyonlara neden olduklarından beslenme oldukca guctur. Ozellikle ilerlemiş durumda cigneme ve yutkunma fonksiyonlarının yapılması cok gucleşeceğinden burundan veya ozefagusa doğrudan uygulanan sonda ile beslenme sağlanmalıdır.

Kedilerde ağız icinde şekillenen tumoral oluşumların genellikle kotu huylu oluşu, ağızın anatomik yapı olarak kucuk oluşu gibi nedenlerle tedavide başarı şansı duşuktur.

Ağız ici tumorleri hasta sahibinin kolayca gozlemleyeceği klinik belirtiler (ağız kokusu, salya artışı, ciğneme gucluğu gibi) gosterdiğinden, genelikle erken teşhis edilebilen vakalardır. Bu nedenle zamanında yapılan uygun tedaviler ile olumlu sonuclar alınabilmektedir.

Hem kedilerde hemde kopeklerde ağız boşluğunda şekillenen tumorlerin coğu icin radyoterapi faydalı olsa da genelde cerrahi yolla tedavi tercih edilmektedir. Ancak kotu huylu ve metastaz yapma eğilimi olan tumorlerin tedavisinde farklı uygulamalar gerekebilir.

Prensip olarak tum petlerde şekillenen oral tumorlerin tedavisinde başarı sağlayabilmek icin tumor bireysel olarak değerlendirilmelidir. Bu amacla mutlaka histopatolojik incelemeler yapılarak tumorun turu belirlenmeli ve buna uygun bir tedavi yontemi secilmelidir.

Alintidir.
__________________