İnsanların, kopeklerindeki zeka belirtilerini merak ediyor olması son derece doğal bir yaklaşımdır. En sonuk duran kopeğin bile, zaman zaman davranışlarında pırıltılar gozlemlenebilir. Zeka insanlarda olduğu gibi kopeklerde de cevresel faktorler ve eğitim yardımıyla belli olculerde şekillendirilebilir ve geliştirilebilir. The Intelligence of Dogs kitabının yazarı Stanley COREN�e gore kopeklerde tek tip zeka yoktur.
COREN zekayı uc şekilde acıklamıştır:
Adaptif Zeka (Adaptive Intelligence)
İcgudusel Zeka (Instinctive Intelligence)
Egitim, İtaat ve Calışma Zekası (Training & Obedience Intelligence)
Stanley COREN, yazdığı kitaplarda zekanın coğunlukla ırk karakteristiğine bağlı, ancak bireysel olarak kopeğin kendisiyle de ilgili olduğunu acıklamaya calışmıştır. Kitapları kendisi gibi kopekler uzerine calışmalar yapan bircok bilim adamı tarafından, karşı tezler sunularak eleştirilmiş olsa da COREN, net olarak olculemeyen zekanın genelleme yapmakta yardımcı olduğunu ileri surmekte ve bireylere gore buyuk farklılıklar gosterebileceğini de kabul etmektedir.
Adaptive Intelligence, kopeğin, oğrenme ve problem cozme yeteneği ile birlikte kazanabileceği bilgi ve becerilere dayanan bir zeka tipidir. Her zeka tipinde olduğu gibi zeka, ırksal ozelliklere bağlı olsa da, adaptif zeka coğunlukla bireysel olarak kopeğin kendisiyle ilintilidir.
İkinci tip ise Instinctive Intelligence denen kopeğin genetik kodlarında var olan ve hic yada, cok az eğitim gerektiren, doğuştan gelen davranış ve becerilere dayalı zeka tipidir.
Diğer bir zeka tipi ise, kopek ırklarında zeka sıralamasının yapılmasında yararlanılan ve, coğunlukla ırk karakteristiği uzerine dayalı olan Eğitim, İtaat ve Calışma zekasıdır.
Kopeğinizi bireysel olarak gozlemleyebileceğiniz adaptif zeka, iki ana bileşene sahiptir,
Birincisi kopeğin yeni ilişkileri oğrenme oranının gozlendiği Oğrenme Kabiliyeti, diğeri de şartlardan ve sonuclardan edinilen kazanımları değerlendiren Gozlemsel Oğrenme�dir.
Bu temel bileşimlere ek olarak adaptif zekada, cevresel oğrenme, sosyal oğrenme, lisan idrakı ve gorev oğrenimi de rol oynamaktadır. Bunların şekillenmesine yon verende kopeğin doğasında bulunan kısa donem hafıza, uzun donem hafıza ve problem cozme yeteneğidir.
İnsanlarda �zekanın aşk ve sevgi icin bir gereklilik olmadığı��ndan yola cıkarak, kopeğinizin adaptif zekasını olcmenize yardım etmek ve hoş bir zaman gecirmeniz amacıyla hazırlamış olduğumuz bir test bulunmaktadır.
Şunu hicbir zaman unutmayınız, kopeğiniz bir dahi olmayabilir, ama her canlı kendi ihtiyacları icin ondan beklenmeyecek kadar buyuk yetenekler sergileyebilir.
Acaba siz buzdolabının kapısını acabilen, evdeki elektrikli aletleri kullanabilen hatta kredi kartınızla alışveriş yapıp ekonominizi cokertebilecek zekaya sahip bir kopek istiyor musunuz? Bir daha duşunun o zaman!
Test kuralları ve uygulamayı kolaylaştıracak oneriler:
1. En az 1 yaşında ve son 3 ayını sizinle gecirmiş, kendinize ait olan kopeği kullanın.
2. Bu testleri kopeğinize bir oyun modunda duzenleyin
3.Serinkanlı olun, sesinizi yukseltmek, aşırı heyecan veya bıkkınlık benzeri tepkiler vermeyin
4. Testleri sadece 1 veya 2 kere puanlama amacıyla uygulayın
5.Testler bağımsız olarak ve istenilen herhangi bir sıralamada yapılabilir. Testler coğunlukla yiyecek uzerine dayandığından, testlerin ayrı ayrı zamanlarda yapılması kopeğin yiyecekten bıkmaması, motivasyonunu kaybetmemesi ve yorulmaması icin daha doğru olur.
TEST 1
Bu test kopeğinizin problem cozme yeteneğiyle ilgilidir
Test icin yapmanız gerekenler:
Boş bir karton veya teneke bir kutu
Kopeğinizin sevdiği bir odul maması, peynir parcası veya benzeri bir yiyecek olabilir.
Sure olcmek icin bir kronometre veya saat
Uygulama:
1. Kopeğinizi oturtun, oturduğu yerde beklemiyorsa birisinin yardımıyla kayışından tutarak beklemesini sağlayın,
2. Odul icin hazırladığınız mamayı kopeğe gosterin ve koklamasını sağlayın.
3. Kopek mamayı algılayıp ona odaklandığında 2 metre kadar uzağında yere bırakın ve elinizdeki kutuyu uzerine kapatın.
4. Zamanı başlatın ve kopeği yiyeceği alması icin motive etmeye calışın.
Değerlendirme:
Kopek 5 saniye icerisinde kutuyu devirip altındaki mamaya ulaşıyorsa
5 puan
Kopek 5 ila 15 saniye icerisinde kutuyu devirip mamaya ulaşıyorsa
4 puan
15-30 saniye arası
3 puan
30-60 saniye arası
2 puan
Kopek 60 saniye suresince kutunun etrafından dolaşıp, koklayıp hala odule ulaşmamışsa
1 puan
TEST 2
Bu test kopeğinizin problem cozme yeteneğinin başka bir şekilde sınanmasıdır.
Test icin yapmanız gerekenler:
Buyukce bir havlu veya ortu
Sure olcmek icin kronometre veya saat
Uygulama:
1. Kopeğiniz uyanık ve aktif durumda olmalıdır.
2. Kopeğin havlu veya ortuyu koklamasını sağlayın
3. Hızlı fakat yumuşak bir şekilde kopeğin kafasını ve omuzlarını kapayacak şekilde havluyu uzerine bırakın ve hemen zamanı calıştırın.
Değerlendirme:
Kopeğiniz 5 saniye veya daha kısa bir surede havluyu uzerinden atıyorsa
5 puan
5 ila 15 saniye arası
4 puan
15 ila 30 saniye arası
3 puan
30 ila 60 saniye arası
2 puan
Kopeğiniz 60 saniye sonunda hala havluyu uzerinden atmamışsa
1 puan
TEST 3
Bu test kopeğinizin sosyal oğrenme yeteneği ile alakalıdır
Test icin yapmanız gerekenler:
Gulumseme yeteneğinizi kullanın
Uygulama:
1. Kopeğinizin sizden 2 metre kadar uzakta oturduğu bir anı yakalayın
2. Kopeğe kesinlikle otur veya bekle komutu verilmemiş olmalıdır.
3. Kopeğinizin size baktığı bir anda, gozlerinizi gozlerine dikerek sizde ona bakın. İcinizden 3�e kadar sayıp, gulumseyin.
Değerlendirme:
Kopeğiniz kuyruğunu sallayarak hemen yanınıza geliyorsa
5 puan
Kopeğiniz kuyruğunu sallamadan, cok yavaş yada yolun yarısına kadar geliyorsa
4 puan
Kopeğiniz doğruluyor veya oturma pozisyonuna geciyor ama size doğru gelmiyorsa
3 puan
Kopeğiniz sizden uzaklaşıyorsa
2 puan
Kopek hic tepki vermiyorsa
1 puan
TEST 4
Bu test, biraz daha zorlaştırılmış problem cozme testidir. Kopeğin hareketli objeler uzerinde kullanacağı zeka ile alakalıdır.
Test icin yapmanız gerekenler:
Bir kucuk el havlusu veya ortu
Yeterli buyuklukte ve kopeğin sevdiği bir odul maması veya biskuvisi.
Sure olcmek icin kronometre veya saat
Uygulama:
1. Kopeğinizi oturtun, kendisi oturmuyorsa başka bir kişinin yardımıyla tasmasından tutturarak oturmasını sağlayın.
2. Yiyeceği kopeğe gosterin ve koklamasını sağlayın
3. Kopeğiniz yiyeceğe ilgi gosterdiğinde, 2 metre kadar uzaklıkta bir mesafede yavaşca yere koyun ve kopeğin goreceği şekilde uzerini havlu ile ortun.
4. Zamanı başlatın ve kopeğinizi saklanan yiyeceği alması icin motive edin.
Değerlendirme :
Eğer kopeğiniz havlu altına saklanmış yiyeceğe 15 saniye veya altında bir surede ulaşıyorsa
5 puan
15 ila 30 saniye arasında ulaşıyorsa
4 puan
30-60 saniye arası
3 puan
Eğer kopeğiniz yiyeceği almak icin caba sarf ediyor ancak alamayıp vazgeciyorsa
2 puan
Kopeğiniz 2 dakika icerisinde almak icin dahi bir caba sarf etmiyorsa
1 puan
TEST 5
Bu test kopeğinizin problem cozme ve manipulasyon yeteneği ile alakalıdır
Test icin yapmanız gerekenler
Alcak, masa benzeri bir duzene ihtiyacınız olacaktır. Bunu, kitap ve benzeri ceşitli malzemeleri yukseklik sağlaması icin, buyukce bir tepsi ve benzeri bir malzemeyi de uzerini ortmek icin kullanabilirsiniz.
Oluşturduğunuz masa şeklindeki duzenek kopeğinizin başının giremeyeceği kadar alcak, ancak patisinin gireceği kadar yuksek olmalıdır. 5-10 cm arası. Kopeğin kafa ve pati buyukluğune gore ayarlayın.
Odul biskuvisi veya kopeğinizin sevdiği bir yiyecek.
Sure olcmek icin kronometre yada saat
Uygulama:
1. Yakın bir mesafeden kopeğinizin sizi seyrediyor olmasını sağlayın
2. Yiyeceği kopeğinize gosterin ve koklamasını sağlayın
3. Kopeğiniz yiyeceğe konsantre olduktan sonra, yiyeceği kurduğunuz duzeneğin altına ve uygun bir uzaklığa doğru iterek koyunuz. (Patisiyle kolayca değil ama biraz uğraşıp alabileceği kadar ortaya itin)
4. Zamanı calıştırın ve kopeğinizi yiyeceği alması icin motive edin.
Değerlendirme
Kopeğiniz yiyeceği 60 saniye veya daha az bir surede bulunduğu yerden alabiliyorsa
5 puan
1 ila 3 dakika arasında
4 puan
Kopeğiniz burnuyla caba gosterip, yada patisiyle uğraştığı halde 3 dakika sonunda hala yiyeceği alamadıysa
3 puan
Kopeğiniz patisini kullanmayıp, burnuyla 1-2 teşebbuste bulunup vazgectiyse
2 puan
Kopeğiniz 3 dakika sonunda hicbir teşebbuste bulunmadıysa
1 puan
TEST 6
Bu test lisan algılaması ile alakalıdır
Test icin yapmanız gerekenler
Ceşitli kelimeler ve kopeğin ismi
Kopeğinizin bir ismi olmalı (en azından bildiğini duşundunuz bir isim)
Uygulama
1. Kopeğiniz size 2 metre mesafede rahat bir şekilde duruyor olmalı.
2. Kopeğinize normal bir ses tonuyla �buzdolabı� diyerek seslenin
Değerlendirme
Kopek size doğru gelmek uzere bir tepki veriyorsa
3 puan
Kopek size doğru gelmiyorsa başka bir bilmediği yeni kelimeyle yeniden cağırın (masa, sandalye vb) bu durumda eğer kopek gelirse
2 puan
Kopek buna rağmen gelmiyorsa o taktirde adıyla cağırın, kopek yanınıza geliyorsa
5 puan
Kopek hala gelmiyorsa adıyla ikinci kez cağırın, ikincide geliyorsa
4 puan
Kopek ikinci kez adıyla cağırıldığı halde gelmediyse
1 puan
SONUCLAR
5 puanın altı : hayat devam ediyor!
5-15 puan : Kopeğiniz cok parlak değil belki ama mutlaka son derece şirin bir kopek!
15-25 puan : Evet zeki bir kopek ama Oxford adayı değil.
25 puanın uzeri : Kopeğiniz gercek bir deha!
__________________