Tereyağı, hayvansal bir gıda maddesidir.
Tereyağının hammaddesini sut yağı oluşturur. Tereyağı bir ceşit hayvansal (inek veya koyun) yağdır. Yağın bileşiminde %82 oranında sut yağı, su, sut şekeri, mineraller, kolesterin, suda cozulmuş vitaminler, protein, asitler, aromalar ve proteinler bir araya gelmiştir. Tereyağının fiziksel ozelliğini ise kısa bağlı doymuş yağlarla, yağ asitleri oluşturur. Gıda ve kozmetik sanayisinde vazgecilmez ve yedeksiz bir hammaddedir.
Besin değeri yaklaşık 740 kcal/100 gram'dır. Yağın hafif sarı ve beyaz olmak uzere iki renkte olması ihtimal dahilindedir. Cunku sutu yağ elde etmek icin alınan hayvan, oncesinde yeşil renkte (yani canlı) besinler tukettiğinde yağ rengi sarıya daha yakın, kurumuş tahıl sapı veya samanı ile beslemiş hayvanlarda ise elde edilecek yağın rengi beyaza daha yakın olmaktadır. Oda sıcaklığında mayi yapısı, soğuk buzdalabı (yak. 7 °C) soğukluğunda sert mayileşmesi vardır.
Modern tereyağları katkısız ve kaliteli yağı yuksek sutlerden yapılır. Buzdolabında saklanır. Turkiye'de yayık ayranından imal edilen tuzlanmış tereyağı, ağır kokulu ve tuzlu, ekşimsi tadlıdır. AT standartlarına uygun uretim ve tuketim icin calışmaların başladığı belirtilmektedir.
Tarih
İlk tereyağı uretiminin nerde olduğu bilinmemektedir. Ama bunun hayvancılığın başlaması ile ortaya cıktığı duşunulmektedir. En eski bilinen kaynak ise eski milattan 3000 yıl once Sumer'lerde mozaiklerde resmedilmiş. Ama bunun bir nevi ayran veya tereyağı uretimi olduğu kesin bilinmemektedir.
Antik devirde Akdeniz bolgelerinde tereyağı uretimi bilinmekle birlikte sadece kozmetik ve ilac olarak kullanılmış zeytin yağı kullanımı daha ağır basmıştır. Orta cağda ise cok onemli bir ticari madde olmuş ve bunun icin ozel fıcı ve kovalar icat edilerek genelde deniz yolları ile nakledilmiştir.
19. yuzyılda endustri devrimi ile birlikte buyuk mandıra ve tereyağı işletmeleri tureyerek uretim sanayileştirildi. Tarımın ve hayvancılığın gelişmesi, traktor ve sut sağma makinalarının daha genişce kullanılmaya başlaması, nakliyat imkamların oluşması, tereyağı uretimi ve tuketiminde bir patlama oluşturmuşdur.
Tereyağı yapan bir kadın, 1499
Uretim tekniği
Suni soğutma tekniğinin (buzdolabı) 19. yuzyılında geliştirilmesi tereyağının geniş kitleler icin sıradan bir gıda olmasında buyuk bir etkendir. Gelişmiş sanayi ulkelerinde, sut uretiminden ve nakliyattan tuketime kadar surecteki kesintisiz soğutma zorunluluğu bugun belirlenmiş bir standarttır.
Sanayileşme ile birlikte tereyağına esaslı bir rekabet oluştu: Bitkisel Margarin. Tereyağını alamayacak yoksul kitle icin, ekmeğe surulebilen ekonomik bir yağ gerekli idi. Fransız kralı III. Napolyon'un verdiği sipariş uzerine kimyager Hippolyte Mège-Mouriés margarini buldu. Bugun margarin, fiyatı ve sadece %50 yağ icerdiği icin tercih edilse de, kızartma icin uygun değildir. AT'de sadece pastorize edilmiş sutten uretilir.
Hindistan en buyuk tereyağı ureticisidir (yılda 2.500.000 ton, 2005).
Turkiye'de tereyağı ve tuzuğu
Anadolu'da tereyağı genelde kendi ihtiyacı icin yayık ayrandan uretilen ekşi tereyağıdır. Uzun muddet dayanması (salamura) icin bol tuzlanır.
Tereyağı yapan bir Turk kadın, Yakutistan, 19. yuzyıl sonları
Besin değeri
Yuksek doymamış yağ oranın ve hayvansal yağ olması nedenin kotu kolestrole bir sebep olarak gorulsede, tereyağı tabii bir gıdadır. Sanayi yağı margarine karşı besi değeri daha yuksek ve kıymetlidir. Yağlar arasında en yuksek protein iceren besindir. Yaklaşık yuzde biri protein iken diğer yağlarda bu neredeyse sıfırdır.
Alıntı
Tereyağının hammaddesini sut yağı oluşturur. Tereyağı bir ceşit hayvansal (inek veya koyun) yağdır. Yağın bileşiminde %82 oranında sut yağı, su, sut şekeri, mineraller, kolesterin, suda cozulmuş vitaminler, protein, asitler, aromalar ve proteinler bir araya gelmiştir. Tereyağının fiziksel ozelliğini ise kısa bağlı doymuş yağlarla, yağ asitleri oluşturur. Gıda ve kozmetik sanayisinde vazgecilmez ve yedeksiz bir hammaddedir.
Besin değeri yaklaşık 740 kcal/100 gram'dır. Yağın hafif sarı ve beyaz olmak uzere iki renkte olması ihtimal dahilindedir. Cunku sutu yağ elde etmek icin alınan hayvan, oncesinde yeşil renkte (yani canlı) besinler tukettiğinde yağ rengi sarıya daha yakın, kurumuş tahıl sapı veya samanı ile beslemiş hayvanlarda ise elde edilecek yağın rengi beyaza daha yakın olmaktadır. Oda sıcaklığında mayi yapısı, soğuk buzdalabı (yak. 7 °C) soğukluğunda sert mayileşmesi vardır.
Modern tereyağları katkısız ve kaliteli yağı yuksek sutlerden yapılır. Buzdolabında saklanır. Turkiye'de yayık ayranından imal edilen tuzlanmış tereyağı, ağır kokulu ve tuzlu, ekşimsi tadlıdır. AT standartlarına uygun uretim ve tuketim icin calışmaların başladığı belirtilmektedir.
Tarih
İlk tereyağı uretiminin nerde olduğu bilinmemektedir. Ama bunun hayvancılığın başlaması ile ortaya cıktığı duşunulmektedir. En eski bilinen kaynak ise eski milattan 3000 yıl once Sumer'lerde mozaiklerde resmedilmiş. Ama bunun bir nevi ayran veya tereyağı uretimi olduğu kesin bilinmemektedir.
Antik devirde Akdeniz bolgelerinde tereyağı uretimi bilinmekle birlikte sadece kozmetik ve ilac olarak kullanılmış zeytin yağı kullanımı daha ağır basmıştır. Orta cağda ise cok onemli bir ticari madde olmuş ve bunun icin ozel fıcı ve kovalar icat edilerek genelde deniz yolları ile nakledilmiştir.
19. yuzyılda endustri devrimi ile birlikte buyuk mandıra ve tereyağı işletmeleri tureyerek uretim sanayileştirildi. Tarımın ve hayvancılığın gelişmesi, traktor ve sut sağma makinalarının daha genişce kullanılmaya başlaması, nakliyat imkamların oluşması, tereyağı uretimi ve tuketiminde bir patlama oluşturmuşdur.
Tereyağı yapan bir kadın, 1499
Uretim tekniği
Suni soğutma tekniğinin (buzdolabı) 19. yuzyılında geliştirilmesi tereyağının geniş kitleler icin sıradan bir gıda olmasında buyuk bir etkendir. Gelişmiş sanayi ulkelerinde, sut uretiminden ve nakliyattan tuketime kadar surecteki kesintisiz soğutma zorunluluğu bugun belirlenmiş bir standarttır.
Sanayileşme ile birlikte tereyağına esaslı bir rekabet oluştu: Bitkisel Margarin. Tereyağını alamayacak yoksul kitle icin, ekmeğe surulebilen ekonomik bir yağ gerekli idi. Fransız kralı III. Napolyon'un verdiği sipariş uzerine kimyager Hippolyte Mège-Mouriés margarini buldu. Bugun margarin, fiyatı ve sadece %50 yağ icerdiği icin tercih edilse de, kızartma icin uygun değildir. AT'de sadece pastorize edilmiş sutten uretilir.
Hindistan en buyuk tereyağı ureticisidir (yılda 2.500.000 ton, 2005).
Turkiye'de tereyağı ve tuzuğu
Anadolu'da tereyağı genelde kendi ihtiyacı icin yayık ayrandan uretilen ekşi tereyağıdır. Uzun muddet dayanması (salamura) icin bol tuzlanır.
Tereyağı yapan bir Turk kadın, Yakutistan, 19. yuzyıl sonları
Besin değeri
Yuksek doymamış yağ oranın ve hayvansal yağ olması nedenin kotu kolestrole bir sebep olarak gorulsede, tereyağı tabii bir gıdadır. Sanayi yağı margarine karşı besi değeri daha yuksek ve kıymetlidir. Yağlar arasında en yuksek protein iceren besindir. Yaklaşık yuzde biri protein iken diğer yağlarda bu neredeyse sıfırdır.
Alıntı
__________________