Ev Hayvanlarının Korunmasına
Dair Avrupa Sozleşmesi
Strazburg, 13. 11. 1987)
(Sozleşme TBMM komisyonlarında goruşulerek Genel Kurul gundeminde bulunmaktadır)

GİRİŞ
İş bu Sozleşmeyi imzalayan Avrupa Konseyi ' ne uye devletler;
* Avrupa Konseyi'nin hedefinin, uyeleri arasında daha sıkı bir birlik oluşturmak olduğunu dikkate alarak,
* İnsanın yaşayan tum canlılara saygı yukumluluğunu tanıyarak ve ev hayvanlarının insanla ozel bir ilişkisi olduğunu gozonunde bulundurarak,
* Ev hayvanlarının yaşam kalitesine olan katkıları ve bunun sonucu olarak toplum icin taşıdığı onemi dikkate alarak,
* İnsan tarafından bakılan hayvanların arzettiği buyuk ceşitlilikten kaynaklanan guclukleri dikkate alarak,
* Ev hayvanlarının aşırı nufus artışının, insan ve diğer hayvanların hijyen, sağlık ve guvenlikleri icin taşıdığı riskleri dikkate alarak,
* Yabani fauna turlerinin ev hayvanı olarak beslenmesinin teşvik edilmemesi gerektiğini dikkate alarak,
* Ev hayvanlarının elde edilmesi, muhafazası, ticari ve ticari olmayan uretimi, elden cıkarılması ve ticaretiyle ilgili mevcut farklı şartların bilinciyle,
* Ev hayvanlarının her zaman sağlıklarını ve rahatlarını koruyacak şartlarda muhafaza edilmediğinin bilinciyle,
* Sınırlı bilgi ve bilince sahip olunması nedeniyle, ev hayvanlarına karşı davranışların geniş capta değişkenlik gosterdiğini not ederek,
* Ev hayvanlarına sahip olma sorumluluğu sonucunu doğuracak olan temel muşterek davranış ve uygulama standartlarının, sadece arzu edilen değil, aynı zamanda gercekci bir hedef olduğunu dikkate alarak, aşağıdaki hususlarda anlaşmışlardır.

BOLUM 1

GENEL HUKUMLER

Madde 1

Tanımlar:
1- Ev hayvanı ( ehlileştirilmiş hayvan ) insan tarafından bilhassa evde ozel zevk veya refakat amacıyla muhafaza edilen veya muhafaza edilmesi tasarlanan her turlu hayvanı,
2- Ev hayvanlarının ticareti; ev hayvanlarının sahipliğini değiştiren, kar amacıyla yapılan onemli miktarlardaki tum duzenli ticari işleri,
3- Ticari uretim ve barındırma; kar amacı gudulerek yapılan buyuk olcekli uretim ve barındırmayı,
4- Hayvan barınağı; cok sayıda ev hayvanının muhafaza edilebileceği, kar amacı gutmeyen tesisleri, (ulusal mevzuat veya idari onlemlerin izin vermesi durumunda bu gibi tesisler başıboş hayvanları da kabul edebilir.)
5- Başıboş hayvan; evi olmayan veya sahibinin veya bakıcısının ev sınırları dışında yaşayan ve herhangi bir sahibin ya da bakıcının kontrolu veya doğrudan denetimi altında bulunmayan hayvanları,
6- Yetkili makam; uye ulke tarafından tayin edilen makamı
ifade eder.

Madde 2

Uygulama Alanı:
1- Tarafların herbiri;
a) Bir kişi veya yasal bir kurum tarafından bir evde veya ticaret, ticari uretim ve barındırma tesislerinde ve hayvan barınaklarında muhafaza edilen ev hayvanları,
b) Uygun hallerde, başıboş hayvanlar konusunda,
işbu Sozleşmenin hukumlerine işlerlik kazandırılması icin gerekli tedbirleri almayı taahhut eder.
2- Bu Sozleşme'nin hicbir hukmu hayvanların korunması veya tehdit altındaki yabani turlerin muhafazası konusundaki uluslararası belgelerin uygulanmasını etkilemeyecektir.
3- İşbu Sozleşmede yer alan hususlar, Tarafların ev hayvanlarının korunması icin daha sıkı tedbirler almaları veya burada kayıtlı hukumlerin, işbu belgede acıkca belirtilmeyen hayvan sınıflarına da uygulaması ozgurluğune hicbir şekilde etki etmeyecektir.


BOLUM II

EV HAYVANLARININ MUHAFAZASI İCİN TEMEL PRENSİPLER

Madde 3

Hayvanın İyi Yaşaması İcin Temel İlkeler :
1- Hic kimse bir ev hayvanının gereksiz acı, sıkıntı veya ızdırap cekmesine sebep olamaz,
2- Hic kimse bir ev hayvanını terkedemez.

Madde 4

Hayvana Bakma :
1- Ev hayvanına bakan veya besleyen herkes onun sağlığı ve iyi yaşamasından sorumludur.
2- Ev hayvanına bakan veya besleyen herkes, hayvanın tur ve ureme ozelliklerine uygun olarak, davranışsal gereksinimlerini hesaba katan kalacak yer, dikkat ve ihtimamı sarfedecek, ozelikle :
a) Hayvana uygun ve yeterli gıda ve suyu verecek,
b) Ona hareket icin uygun imkanları sağlayacak,
c) Kacışını onleyecek tum uygun tedbirleri alacaktır,
3- Bir hayvan;
a) 2’nci paragrafta belirtilen şartlar yerine getirilmediği takdirde veya
b) 2’nci paragrafta belirtilen şartlar yerine getirilmesine rağmen esarete alışamazsa, ev hayvanı olarak muhafaza edilemez.

Madde 5

Uretme :
Bir ev hayvanını uretmek icin secen bir kişi, o hayvanın anne veya yavrularının sağlık ve refahını risk altına sokabilecek anatomik, fizyolojik ve davranış ozelliklerini gozonunde bulundurma sorumluluğunu taşıyacaktır.

Madde 6

Ev hayvanı edinmede yaş sınırı :
Ebeveynlerinin veya ebeveyn sorumluluğu taşıyan diğer şahısların acık rızası olmaksızın 16 yaşın altındaki kimselere ev hayvanı satılamaz.

Madde 7

Eğitim :
Hicbir ev hayvanı, sağlığına ve refahına zarar verecek şekilde, ozellikle doğal gucunu ve kapasitesini aşacak bicimde yada yaralanma veya gerekli olmayan ağrı, acı, sıkıntı veya ızdırap cekmesine yol acacak şekilde suni yardım kullanılarak eğitilemez.

Madde 8

Ticaret, ticari amaclı uretim ve barındırma, hayvan barınakları :
1- İşbu Sozleşme yururluğe girdiği tarihte, ev hayvanlarının ticaretini, ticari amaclı uretimini veya barındırmasını yapan veya bir hayvan barınağı işleten kişiler, taraflarca belirlenecek uygun bir zaman dilimi icerisinde, bu faaliyetlerini, yetkili makama bildirecektir.
Bu faaliyetlerden herhangi birini yapmayı duşunen kişiler bu tasarılarını yetkili makama bildireceklerdir.
2- Bu bildirimde aşağıdaki hususlar yer alacaktır :
a) Bu faaliyetlere dahil olan veya dahil olacak ev hayvanı turleri,
b) Sorumlu durumdaki kişi ve bilgi duzeyi,
c) Kullanılan veya kullanılacak tesisin ve malzemenin tanımı
3- Yukarıda belirtilen faaliyetler ancak;
a) Sorumlu kişinin, bu konuda faaliyet gostermek icin, profesyonel eğitimden veya ev hayvanları konusunda yeterli deneyimi bulunmasından kaynaklanan bilgi ve kapasiteye sahip olması,
b) Faaliyet icin kullanılan tesis ve malzemenin 4’ncu maddede belirtilen
şartları yerine getiriyor olması,
durumunda gercekleştirilebilecektir.
4- Yetkili makam, 1 nci paragrafta belirtilen hukumler cercevesinde yapılan bildirimin, 3 ncu paragrafta belirtilen şartları yerine getirip getirmediğini tespit eder. Şayet şartlar gerektiği şekilde sağlanmamışsa, tedbirler tavsiye eder ve gerekirse, hayvanların refahı icin, faaliyete başlamayı veya faaliyetin devamını yasaklar.
5- Yetkili makam, ulusal mevzuatı ile uyumlu olarak, yukarıda belirtilen şartların yerine getirilip getirilmediğini denetler.

Madde 9

Reklam, eğlence, sergi, yarışma ve benzer faaliyetler :
1- Aşağıdaki şartlar yerine getirilmedikce ev hayvanları reklam, eğlence, sergi, yarışma ve benzeri faaliyetlerde kullanılamaz.
a) Organizatorun 4 ncu maddenin 2’inci paragrafında ongorulen şartlar uyarınca, ev hayvanları icin uygun şartları sağlaması ve
b) Ev hayvanlarının sağlık ve refahının risk altına sokulmaması.
2- a)Yarışma esnasında veya,
b) Hayvanın sağlık ve refahını risk altına sokabilecek diğer zamanlarda,
ev hayvanının doğal performans duzeyini arttırmak veya azaltmak amacıyla ona hicbir madde verilemez, işlem uygulanamaz veya cihaz tatbik edilemez.

Madde 10

Cerrahi Operasyonlar :
- Bir ev hayvanının dış gorunuşunu değiştirmek veya tedavi edici olmayan amaclar icin ona cerrahi operasyonda bulunmak yasaktır. Ozellikle;
a) Kuyrukların kesilmesi,
b) Kulakların kesilmesi,
c) Ses kısıklığı yaratılması,
d) Tırnak ve dişlerin sokulmesi
onlenecektir.
2- Bu yasaklamalarda ancak aşağıdaki durumlarda istisnalara musaade edilecektir :
a) Bir veterinerin, veterinerlikle ilgili tıbbi sebeplerle veya belirli bir hayvanın yararı icin tedavi edici olmayan işlemleri gerekli gormesi,
b) Uremeyi onleme.
3- a) Hayvanın şiddetli acı cekeceği veya cekmesi muhtemel operasyonlar sadece veterinerler tarafından veya onların gozetiminde anestezi uygulanarak gercekleştirilecektir.
b) Anestezi gerektirmeyen operasyonlar, ulusal mevzuatla uzman olarak nitelendirilen bir kişi tarafından yapılabilir.

Madde 11

Oldurme :
1- Veteriner veya diğer bir uzman yardımın suratli bir şekilde temin edilemediği veya ulusal mevzuat kapsamındaki, bir hayvanın acısını ortadan kaldırmaya yonelik acil durumlar haric, bir ev hayvanı ancak bir veteriner veya diğer bir uzman kişi tarafından oldurulebilir. Butun oldurmeler şartların gerektirdiği asgari duzeyde fiziksel ve zihinsel acı verecek şekilde gercekleştirilecektir. Acil durumlar dışında, secilen metod :
a) Şuur kaybı ve olumunu hemen gercekleştirecek ya da
b) Derin genel anestezi ile başlayacak, bunu kesin ve mutlak olumu sağlayacak işlem izleyecektir.
Oldurmeden sorumlu kişi, hayvanın cesedi elden cıkarılmadan once o hayvanın olduğunden emin olacaktır.
2- Aşağıda belirtilen oldurme metodları yasaklanacaktır :
a) 1 (b) Paragrafında ongorulen etkilerin gercekleşmemesi durumunda, boğma veya nefessiz kalmasına neden olabilecek diğer metodlar,
b) 1 nci paragrafta belirtilen etkileri verecek bicimde, dozu ve uygulaması kontrol edilemeyen herhangi bir zehirli madde veya ilac kullanımı,
c) Oncelikle hızlı şuur kaybı meydana getirmeden yapılan elektrikle oldurme.

BOLUM III

BAŞIBOŞ HAYVANLAR İCİN EK TEDBİRLER

Madde 12

Sayılarının Azaltılması :
Taraflardan biri, başıboş hayvan miktarının sorun yarattığını duşunurse, sayılarını azaltmak uzere gereksiz ağrı, acı ve ızdırap cekmelerine sebebiyet vermeyecek bir yolla uygun yasal ve/veya idari tedbirleri alacaktır.
a) Bu tedbirler aşağıdaki şartları kapsayacaktır :
i. Bu hayvanlar yakalandığı takdirde, bu yakalama işleminin, hayvana fiziksel ve zihinsel olarak en alt duzeyde acı verecek şekilde gercekleştirilmesi,
ii. Yakalanan hayvanların muhafazasının veya oldurulmesi işlemlerinin bu Sozleşmede belirtilen prensiplerle uyumlu olarak yapılması.
b) Taraflar,
i. Kopek ve kedilere damgalama gibi, az acı veren ya da hic ağrı, acı ve ızdırap cektirmeyen uygun bir yontemle daimi kimlik tesbiti sağlamayı, ayrıca sayıları ile sahiplerinin isim ve adreslerini bir kayda gecirmeyi
ii. Kedi ve kopeklerin notr hale getirilmesini teşvik ederek, bunların plansız uremelerini azaltmayı,
iii. Başıboş kedi ve kopekleri bulan kişilerin, bu konuda yetkili makama bilgi vermesini teşvik etmeyi taahut ederler.


Madde 13

Yakalama, muhafaza etme ve oldurme icin istisnalar :
Başıboş hayvanları yakalama, muhafaza etme ve oldurme konularında bu Sozleşmede yeralan prensiplere, ancak kacınılmaz hallerde, ulusal hastalık kontrol programları kapsamında istisna getirilebilir.

BOLUM IV

BİLGİLENDİRME VE OĞRETİM


Madde 14

Bilgilendirme ve eğitim programları :
Taraflar, Sozleşmede belirtilen hukum ve prensipler doğrultusunda ev hayvanlarının muhafazası, uretilmesi, eğitimi, ticareti ve barındırılması konusunda ilgili Kurum ve şahısları bilinclendirme ve bilgilendirmeyi teşvik edecek şekilde enformasyon ve eğitim programları geliştirilmesini teşvik etmeyi taahhut ederler. Bu programlarda ozellikle aşağıda belirtilen konulara dikkat edilecektir.
a) Ev hayvanlarının ticaret ve yarışma amacıyla eğitilme gereksinimlerinin uygun bilgi ve beceriye sahip kişiler tarafından karşılanması,
b)
i. Ebeveynlerinin veya ebeveyn sorumluluğu taşıyan diğer şahısların acık rızası olmadıkca 16 yaşından kucuklere ev hayvanlarının hediye olarak verilmesinin,
ii. Ev hayvanlarının odul, hediye veya ikramiye olarak verilmesinin,
iii. Ev hayvanlarının plansız uretilmesinin
engellenmesi,
c) Yabani hayvanların ev hayvanı olarak alınması veya kabul edilmesinin, bu hayvanların sağlık ve mutluluğu icin muhtemel olumsuz sonucları olabileceği,
d) Sorumsuz şekilde ev hayvanı edinmenin, istenmeyen ve terk edilen hayvan sayısının artmasına yol acan risklerinin bulunduğu.


BOLUM V

COK TARAFLI DANIŞMA VE MUZAKERELER

Madde 15

Cok Taraflı İstişareler :
1- Taraflar, Sozleşmenin yururluğe girmesinden sonraki beş yıl icerisinde ve bundan sonraki her beş yılda bir ve herhalukarda Tarafların ekseriyetinin talebi uzerine, Sozleşmenin uygulanmasını, Sozleşmenin gozden gecirilmesinin veya hukumlerinin daha kapsamlı hale getirilmesinin tercih edilebilirliliğini incelemek uzere, Avrupa Konseyi bunyesinde cok taraflı danışma ve muzakereler yapacaklardır. Bu danışma ve muzakereler, Avrupa Konseyi Genel Sekreterinin daveti uzerine gercekleştirilecek toplantılarda yapılacaktır.
2- Tarafların her biri bu danışma ve muzakere toplantılarına katılmak uzere bir temsilci gorevlendirme hakkına sahip olacaktır. İşbu Sozleşmeye taraf olmayan Avrupa Konseyi uyesi herhangi bir ulke, toplantılarda bir gozlemci ile temsil edilme hakkına sahip olacaktır.
3- Taraflar her danışmanın ardından, danışma toplantısı ve Sozleşmenin işleyişi hakkında Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesine bir rapor gonderecekler ve gerekli gordukleri takdirde, Sozleşmenin 15 ila 23 ncu maddelerine değişiklik onerisi verebilirler.
4- Sozleşme hukumlerine bağlı kalarak, taraflar istişareler icin usul kurallarını kaleme alacaklardır.


BOLUM VI

DEĞİŞİKLİKLER

Madde 16

Değişiklikler :
1- Taraf bir Ulke veya Bakanlar Komitesince Sozleşmenin 1’den 14 ncu maddesine kadar olan maddeleri hakkında yapılması ongorulen değişiklik onerileri, Avrupa Konseyi Genel Sekreterine bildirilecek ve bu oneriler Genel Sekreter tarafından Avrupa Konseyine uye ulkelere, taraf ulkelere ve sozleşmenin 19 uncu maddesi hukumleri gereği Sozleşmeyi onaylamaya davet edilen ulkelere gonderilecektir.
2- 1’nci paragraf hukumlerine gore yapılan değişiklik onerileri, Genel Sekretere gonderildiği tarihten itibaren 2 aydan az olmayan bir sure icerisinde duzenlenecek cok taraflı muzakere ve danışma toplantısında incelenecek ve Taraf ulkelerin 2/3 oy cokluğu ile kabul edilebilecektir. Kabul edilen metin Taraf Ulkelere gonderilecektir.
3- Her değişiklik, cok taraflı muzakere ve danışma toplantısında kabulunden 12 hafta sonra, bir taraf Ulkenin itiraz bildirimi olmadığı takdirde, yururluğe girecektir.

SONUC HUKUMLERİ


Madde 17

İmza, Onay, Kabul, Uygun Bulma :
Bu Sozleşme Avrupa Konseyi uye devletlerinin imzasına acılacaktır. Sozleşme onay kabul veya uygun bulma işlemlerine tabidir. Onay, kabul veya uygun bulma belgeleri Avrupa Konseyi Genel Sekreterine tevdi edilecektir.

Madde 18

Yururluğe giriş :
1- Sozleşme, 17’nci madde hukumlerine uygun olarak Avrupa Konseyine uye 4 Devletin Sozleşmeye daimi olarak bağlı kalacağını bildirmesini takip eden 6 aylık bir periyodun bitiminden sonraki ayın ilk gunu yururluğe girer.
2- Sozleşmeye daimi bağlılığını daha sonra bildiren her ulke icin Sozleşme, onay, kabul veya giriş belgelerinin alındığı tarihi takip eden 6 aylık bir periyodun bitiminden sonraki ayın ilk gunu yururluğe girer.

Madde 19

Uye Olmayan Devletlerin Katılımı :
1- İşbu Sozleşme'nin yururluğe girmesinden sonra Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesi, Avrupa Konseyi'ne uye olmayan bir devleti sozleşmeye katılmaya, Avrupa Konseyi Statusu'nun 20 / d maddesinde belirtilen coğunlukla ve taraf devletlerin Bakanlar Komitesi'ndeki temsilcilerinin oybirliği ile alınan bir kararıyla davet edebilir.
2- Sozleşme bu ulkeler icin giriş belgelerinin Avrupa Konseyi Genel Sekreteri tarafından alındığı tarihi takip eden 6 aylık surenin bitiminden sonraki ayın ilk gunu yururluğe girer.

Madde 20

Ulkeye İlişkin Hukum :
1- İmza sırasında veya onay, kabul, uygun bulma veya katılma belgeleri tevdi edilirken her Devlet Sozleşme'nin uygulanacağı ulke veya ulkeleri belirleyebilir.
2- Her taraf devlet, daha sonraki bir tarihte Avrupa Konseyi Genel Sekreterine gondereceği bir bildirimle, Sozleşmenin uygulama alanını, bildiriminde belirteceği başka topraklara genişletebilir. Bu topraklara ilişkin olarak Sozleşme, Genel Sekreter tarafından bildirimin alınmasını takibeden altı ayın bitiminden sonraki ilk gunde yururluğe girecektir.
3- Onceki paragraflar cercevesinde belirlenen topraklara ilişkin olarak yapılan bildirimler Genel Sekretere yapılacak bir bildirim ile geri cekilebilir. Geri cekme, bildirimin Genel Sekreter tarafından alınması tarihini takip eden altı aylık surenin bitiminden sonraki ayın ilk gunu yururluğe girecektir.

Madde 21

Cekinceler :
1- Her Devlet, Sozleşmeyi imzaladığı veya onay, kabul veya giriş belgelerini teslim ettiği zaman, 6'ncı ve 10 uncu maddenin 1 (a) paragrafına ilişkin bir veya daha fazla cekince koyduğunu beyan edebilir. Bunun dışında başka bir cekince konulamaz.
2- Onceki paragrafa gore cekince koyan herhangi bir Taraf, Avrupa Konseyi Genel Sekreterine gondereceği bir bildirim ile bu cekincesini kısmen veya tamamen geri cekebilir. Geri cekme işlemi, bildirimin Genel Sekreter tarafından alınışı tarihinden itibaren gecerlilik kazanır.
3- Sozleşmenin bir hukmune cekince koyan herhangi bir Taraf, bu hukmun diğer bir tarafca uygulanmasını isteyemez, ancak, şayet bu cekincesi kısmi veya şarta bağlı ise, cekince konan hukmun uygulanmasını kendi kabul ettiği olcude isteyebilir.

Madde 22

Fesih :
1- Herhangi bir Taraf, Avrupa Konseyi Genel Sekreterine yonelik bir bildirimde bulunmak suretiyle, herhangi bir zamanda, bu Sozleşmeden ayrılabilir.
2- Sozkonusu fesih,buna ilişkin bildirimin Genel Sekreter tarafından alındığı tarihi izleyen 6 aylık surenin bitiminden sonraki ayın ilk gunu gecerlik kazanır.

Madde 23

Bildirimler :
Avrupa Konseyi Genel Sekreteri, Konsey uyesi devletlere, bu Sozleşme'ye katılan veya katılmaya davet edilen herhangi bir devlete,
a) herhangi bir imza,
b) herhangi bir onay, kabul, uygun bulma ve katılma belgesinin tevdii,
c) 18,19 ve 20. maddeler uyarınca, Sozleşme'nin yururluğe girdiği herhangi bir tarih,
d) İşbu Sozleşme ile ilgili diğer herhangi bir belge, bildirim veya bilgi iletimi,
hakkında bildirimde bulunacaktır.
Aşağıda imzası bulunan yetkili temsilciler işbu Sozleşme'yi imzaladılar.
13 Kasım 1987 tarihinde Strazburg'da her iki metin de aynı şekilde gecerli olmak uzere İngilizce ve Fransızca olarak Avrupa Konseyi Arşivi'ne tevdi edilecek tek bir nusha olarak duzenlenmiştir. Avrupa Konseyi Genel Sekreteri, Avrupa Konseyi uyesi olan devletler ile Sozleşme'ye katılmaya davet edilen her devlete aslına uygunluğu onaylanmış bir suretini gonderecektir.
Belcika Krallığı Hukumeti adına
İmza: Rombaut VAN CROMBRUGGE
Danimarka Krallığı Hukumeti adına
İmza : Erling V. QUAADE
Federal Almanya Cumhuriyeti adına
İmza : Strazburg 21 Haziran 1988 Gunter KNACKSTEDT
Yunanistan Cumhuriyeti Hukumeti adına
İmza : Nicolaos DIAMANTOPOULOS
İtalya Cumhuriyeti Hukumeti adına
İmza : Paolo Massimo ANTICI
Luksemburg Buyuk Dukalığı Hukumeti adına
İmza : Paul FABER
Hollanda Krallığı Hukumeti adına
İmza : Vincent BRUYNS

Norvec Krallığı Hukumeti adına
İmza : Roald KNOPH
Portekiz cumhuriyeti Hukumeti adına
İmza . Luis Octavio ROMA DE ALBUQUERQUE
İsvec Krallığı Hukumeti adına
İmza : Strazburg 14 Mart 1989 Irene LARSSON

GENEL GEREKCE

Dunya artık toplumsal, ahlaki ve vicdani acıdan, hayvan varlığının, canlı olarak değerlendirildiği bir perspektifle tum hayvanların yaşamlarının guvence altına alınması yolunda onemli mesafeler katetmeye başlamıştır. Bu cercevede 15 Ekim 1978 tarihinde Paris'te UNESCO ( Birleşmiş Milletler Eğitim Bilim ve Kultur Orgutu ) merkezinde yayınlanan "Hayvan Hakları Evrensel Beyannamesi" kabul edilmiştir. Katılmaya hazırlandığımız Avrupa Topluluğu uye ulkeleri ise, adı gecen Beyannamenin 14 uncu maddesi gereğince ulkelerinde hayvanları koruma acısından onemli adımlar atmışlardır.

Almanya, İsvicre, Avusturya, Hollanda, İsvec gibi ulkeler hayvanları koruma kanunlarını cıkarmışlar, Almanya ise daha sonra yasada yaptığı değişiklerle, bu korumanın kapsamını daha da genişletmiştir. Bundan başka, Avrupa Topluluğu uyesi olan devletler 13 Aralık 1968 tarihli Uluslararası Taşımada Hayvanların Korunmasına İlikin Avrupa Anlaşmasını ve 10 Mayıs 1979 tarihli Kesim Hayvanlarının Korunmasına İlişkin Avrupa Anlaşmasını ve 13 Kasım 1987 tarihli Ev Hayvanlarının Korunmasına Dair Avrupa Sozleşmesini yapmışlardır.

Dunya ve Avrupa, hayvanların korunması yolunda onemli mesafeler alırken gecmişi bu konuda ceşitli orneklerle dolu milletimizin bu konuda geride kalacağı duşunulemez. Gecmişte, atalarımız gerek selcuklu, gerek Osmanlı doneminde hayvanlara buyuk bir şevkat ve sevgi gostermişler, hayvanlar yararına bircok vakıflar kurmuşlardır. Yaşlı hayvanların omurlerini tamamlayabilmeleri icin buyuk otlaklar vakfetmişler; gocmen kuşların goclerini kolaylaştırmak icin vakıflar yapmışlar, cami, medrese ve konakların cephelerine sanat eseri niteliğinde kuş evleri eklemişlerdir. Osmanlı Ulkesini gezen yabancıların seyahatnamelerinde, Turklerin bu ustun insanlık vasfından buyuk bir hayranlıkla soz edildiği gorulmektedir. Bu da atalarımızın, insanoğlunun sahip olduğu akıl, zeka ve yetenek ustunluğunden dolayı, diğer canlı varlıklara karşı bir koruma sorumluluğu ve yukumluluğu duyduklarını ispatlamaktadır.

Gecmişte Selcuklu ve Osmanlı donemlerinde ceşitli vakıflar aracılığı ile bu konudaki hassasiyetini acığa vuran Turk insanı ahlaki, vicdani ve inancları itibariyle ulkemizdeki bu yasal boşluktan rahatsızdır.

Ancak her ne kadar, insanımızın yuksek duygularını hesaba katsak bile bazı hususlar sadece insan vicdanına bırakılmamalıdır. Psikolojik bozukluklar, ekonomik gucsuzlukler ve daha bir cok nedenden dolayı her millette olduğu gibi suca yonelen insanlarımızın da varlığını hesaba katarak bu alanda caydırıcı uygulamalara da yer vermek zarureti vardır.
Diğer yandan, ozellikle binek hayvanlarımız başta olmak uzere tum evcil hayvanlar icin "İnsanlık dışı kotu muamele" hallerinde, koruyucu onlemler ve cezai mueyyideler getirilmelidir.
Sonuc olarak insanlığın tum canlı varlıkların yaşamları konusunda ahlaki yukumluluğu bulunduğunu ve ev hayvanlarının insanlarla ozel ilişkileri bulunduğu gozonune alınarak, ev hayvanlarına sahip olma sorumluluğu sonucunu doğuracak olan temel muşterek davranış ve uygulama standartlarının, gercek bir hedef olduğundan hareketle, ev hayvanlarının yaşam kalitesine olan katkıları ve bunun sonucu olarak toplum icin taşıdığı onem nedeniyle bu sozleşmeye taraf olunması gerekmektedir.
__________________