DİNÎ-TASAVVUFÎ TURK EDEBİYATI



Dinî-Tasavvufî Turk edebiyatı İslÂmiyet’in ve Tasavvufun etkisiyle ortaya cıkmıştır.

İslÂmiyet’in kokleşip yayılmasında buyuk etkisi olan tasavvuf, zamanla edebî eserlerde de işlenmiş, din ve tasavvuf, edebiyat aracılığıyla yayılmaya calışılmıştır.

Dinî-Tasavvufî Turk edebiyatına Tekke edebiyatı da denir.

Dinî-Tasavvufî Turk edebiyatında asıl olan sanat yapmak değil, dinî-tasavvufi duşunceyi yaymaktır.

Tekke şairlerinin coğu tarikatlarda yetişmiş şeyh ve dervişlerdir.

Tekke şiiri, halk şiirinden de divan şiirinden de nazım şekilleri almıştır.

En belirgin ozellikleri şunlardır:

1) Kurucusu 12. yuzyılda Doğu Turkistan’da yetişen Hoca Ahmet Yesevi’dir.

2) Tekke Edb., Anadolu’da 13. y.y.’dan itibaren gelişmiştir.

3) Bu edebiyat şairleri tarikat merkezi olan tekkelerde yetişmiştir.

4) Nazım birimi genellikle dortluktur.

5) Hem aruz hem hece vezni kullanılmıştır.

6) Şiirlerin coğu ezgilidir.

7) Allah, insan, felsefe, doğruluk, ibadet gibi konular işlenmiştir.

8) İlahi, nefes, nutuk, devriye, şathiye, deme gibi nazım şekilleri kullanılmıştır.

9) Dili Aşık Edebiyatı’na gore ağır, Divan Edb.’na gore sadedir.

10) Aşık, maşuk, şarap, saki gibi mazmunlara yer verilmiştir.

11) Yuzyıllara gore bu edebiyatın en onemli temsilcileri şunlardır:

12.yy.: Hoca Ahmet Yesevi

13.yy.:Yunus Emre, Hacı Bektaş-ı Veli

14.yy.:Kaygusuz Abdal

15.yy.: Hacı Bayram-ı Veli, Eşrefoğlu Rumi

16.yy.: Pir Sultan Abdal

17.yy.: Niyaz-ı Mısrî, SinÂn-ı Ummî, HudÂi

18.yy.: Sezai

19.yy.: Kuddusi, TurÂbi
__________________