Bugun yeryuzunde kac dil konuşulduğu kesin olarak belli değildir. Bu belirsizlik bazı lehcelerin dil durumuna gelmemesi, yani lehcelerin ayrı bir dil olarak sayılıp sayılamayacağı konusunda bir goruş birliğine varılmamasından kaynaklanmaktadır. Ayrıca yeryuzunun bazı bolgelerinde daha işlenmemiş, incelenmemiş, yazı dili durumuna gelmemiş diller bulunmaktadır. Bununla birlikte yeryuzunde konuşulan dil sayısı ortalama 3000-3500 arasında olduğu tahmin edilmektedir.

Yeryuzundeki diller, ses sistemi, bicim yapısı ve soz dizimi bakımından bazı yakınlıklar ve benzerlikler gosterir. Diller arasındaki bu yakınlık ve benzerliğe dil aileleri (dil akrabalığı) adı verilir.

Dil akrabalığı olan diller, ulusların aynı soydan geldiklerini gostermez. Aynı soydan gelen ve dilleri akraba olan uluslar bulunmakla birlikte, farklı soydan gelen ve aralarında kulturel bağları gorulen ve dil akrabalığı olan uluslar da vardır.

Yeryuzundeki diller (dil aileleri) bazı yakınlık ve benzerliklerine gore yapı ve koken olmak uzere iki bakımdan incelenir.

A. Yapı Bakımından Dunya Dilleri

1. Tek heceli Diller: Bu dillerdeki sozcuklerde cekim eki yoktur. Sozcukler ek almadan, bukume (cekime), değişime uğramadan kalmaktadır. Sozcukte vurgu hakimdir. Cumle icerisinde sozcukler, bulundukları yere ve başka sozcuklerle yan yana gelme durumuna gore anlam kazanır, bir sozcuk yerine gore 10-15 anlam kazanabilir. Yeryuzunde Cince ile Vietnam dili ve bazı Himalaya ve Afrika dilleri ve Avrupa’da Bask dili bu gruba girer.

2. Eklemeli (Bitişken) Diller: Bu dillerde bir veya daha cok heceli koklere yapım ve cekim ekleri eklenir. Getirilen ekler kokle kaynaşmışlardır. Koke getirilen yapım ekleri ile yeni sozcukler, yeni kavramlar turetilir. Yeni ekler ulandığında kokte bir değişiklik olmaz. Turkceye yabancı dillerden giren bazı sozcuk koklerine de ekler getirilerek yeni sozcukler turetilir. Bu dile en guzel ornek Turkcedir. Ayrıca Altay dilleri, (Moğolca, Mancu- Tunguz) kucuk ayrımlarla Japonca; Ural dilleri (Fince, Macarca, Samoyetce) ile bazı Asya ve Afrika dilleri bu gruba girer.

Ornekler:
goz- cu “gozcu”
goz - luk - cu - luk “gozlukculuk”
goz - le - mek “gozlemek”
goz - cu - luk “gozculuk”
okul- laş - ma (oranı)
karar- laş- tır- ıl- mak
baş- la-t- mak “başlatmak” vb.

3. Cekimli (Bukumlu) Diller: Bukum, sozcuğun cekimi sırasında kokun ozellikle kokteki unlunun değişmesidir. Değişikliğe uğrayan sozcuğun kok durumudur. Cekim sırasında gorulen değişikliklerle yeni sozcukler ve kavramlar ortaya cıkar.

Arapcada
kal “dedi” (gecmiş zaman)
yekulu “der, soyler” (geniş zaman)
kul “de, soyle” (emir)

Yukarıdaki ornekte eylem cekiminde sozcukte unluler değişmektedir. Eylem kokunde “a” olan unlu, geniş zamanda uzun “û”, emir kipinde kısa “u” ya donuşur. şiir- eşar “şiirler” alim- ulema “bilginler” vb.

Hint- Avrupa dilleri (Almanca, Farsca, Fransızca, Hintce) ile Arapca cekimli dil grubuna girer.


B. Koken Bakımından Dunya Dilleri

Koken bakımından birbirine benzer diller, aynı kaynaktan cıkmış akraba dillerdir, dil aileleridir.

Yeryuzundeki başlıca dil aileleri şunlardır:

1. Hint - Avrupa Dilleri Ailesi
a. Asya Kolu: Hintce, Farsca, Ermenice

b. Avrupa kolu:
1. Germen (Cermen) Dilleri: Almanca, İngilizce, Felemekce (Hollanda’da ve Belcika’nın bir kısmında kullanılan dil).
2. Romen Dilleri: Latince, Fransızca, İspanyolca, Portekizce, İtalyanca
3. İslav Dilleri: Rusca, Sırpca, Lehce (Lehistan bolgesinde kullanılan dil).

2. Hami-Sami Dilleri Ailesi: Akatca, Arapca, İbranice
3. Bantu Dilleri Ailesi: Orta ve Guney Afrika’da yaşayan Bantuların dilleri bu gruba girer.

4. Cin Dilleri Ailesi: Cince ve Tibetce bu ailedendir.

5. Ural- Altay Dilleri Ailesi:
a. Ural Kolu: Fince, Macarca, Samoyetce
b. Altay Kolu: Turkce, Moğolca, Mancuca

Turkce dunya dilleri arasında yapı bakımından sondan eklemeli dil grubuna girer. Koken bakımından ise Ural-Altay dil ailesinin Altay koluna bağlıdır.

Ural - Altay dillerinin ozellikleri şoyle sıralanabilir:
1. Unlu uyumu vardır.
2. Sondan eklemeli bir yapısı vardır.
3. Sozcuklerde dilbilgisi bakımından erkek ve dişi tur ayrımı yoktur.
4. Bazı ekler cekim eki olmalarına rağmen yapım eki olarak da kullanılır.
5. Ses, yapı ve soz dizisi bakımından benzerlikler bulunur.
6. Turkcede ve Macarcada durum ekleri, coğul ve iyelik eklerinden sonra gelir.
__________________