Turkce kelimeleri anlamlarına, yapılarına ve cumlede aldıkları gorevlere gore sınıflandırabiliriz. Bu sınıflandırma aşağıdaki ŞEKLİ meydana getirir.

1)Anlamları Bakımından
Zıt Anlamlı Kelimeler
Eş Anlamlı Kelimeler
Eş Sesli Kelimeler
Zıt Anlamlı Kelimeler
Mecaz Anlamlı Kelimeler

2)Yapıları Bakımından

Basit Kelimeler
Turemiş kelimeler [Cekim ve yapım ekleri]
Birleşik Kelimeler

3)Gorevleri Bakımından

İsim Olan Kelimeler
Sıfat Olan Kelimeler
Zamir Olan Kelimeler
Zarf Olan Kelimeler
Edat Olan Kelimeler
Bağlac Olan Kelimeler
Unlem Olan Kelimeler
Fiil Olan Kelimeler
Fiilimsiler


ANLAMLARINA GORE KELİMELER
1. Zıt Anlamlı Kelimeler: Anlam yonunden birbirinin karşıtı olan kelimelere ZIT (KARŞIT) ANLAMLI KELİMELER denir. cok - az, akıllı - akılsız, zor - kolay, arka - on, sağ - sol...
2. Eş Sesli Kelimeler: Yazılışları ve okunuşları aynı, anlamları farklı olan kelimelere EŞ SESLİ (SESTEŞ) KELİMELER denir.

Gul, cok sevdiğim bir cicektir.
Gul, sınıfımızın en calışkan oğrencisidir.
Anlatılan fıkraya herkes guldu.

3. Eş Anlamlı Kelimeler: YAzılış ve okunuşları ayrı, anlamları aynı olan kelimelere EŞ ANLAMLI (ANLAMDAŞ) KELİMELER denir. nemli - rutubetli, sor - guc, okul - mektep, oğretmen - muallim

4. Terim Olan Kelimeler: Bilim, sanat, meslek ve teknik konularda bazı kavramları karşılayan kelimelere TERİM denir.

Coğrafya terimi
Hukuk terimi
Geometri terimi
Matematik terimi
Edebiyat terimi
Muzik terimi
Ada, dağ, ova, deniz, gol, nehir...
Anayasa, kanun, dava, davacı, mahkeme...
Acı, kenar, koşegen, kare...
Toplama, cıkarma, eksi, artı, kalan, denklem...
Raman, piyes, masal, hikaye, denem, makale...
Nota, solfej, turku, şarkı...


5. Mecaz Anlamlı Kelimeler: Kelimelerin cumle icinde, sozluk anlamlarından başka anlamlarda kullanılmasına MECAZanlamı denir.

Keci ağacların baş duşmanıdır
Keci gibi birisin
Aslan, ormanların kralıdır.
Ahmet Ali'yi gosterip: "Aslana bak aslana." dedi.

6. Deyimler, Ozdeyişler ve Atasozleri
1. Deyimler : Bir anlamı karşılamak amacıyla, birden cok kelimenin gercek anlamı dışında kullanılarak oluşturdukları kalıplaşmış sozbirliğine DEYİM denir. Kafası kızmak, Gozunu budaktan esirgememek...

2. Ozdeyişler: Kim tarafından soylendiği belli olan, kısa ve ozlu sozlere OZDEYİŞ (VECİZE) denir.

Ben sporcunun zeki, cevik, aynı zamanda ahlaklısını severim (Ataturk)
Bana arkadaşını soyle sana kim olduğunu soyleyeyim. (Cervantes)

3. Atasozleri: Soyleyeni belli olmayan, toplumumuza mal olmuş, kısa, ozlu ve kalıplaşmış sozlere ATASOZU denir.

Akacak kan başta durmaz.
Boş cuval ayakta durmaz
Bilmemek ayıp değil, sormamak (oğrenmemek) ayıptır.

YAPILARI BAKIMINDAN KELİMELER


1. Basit Kelimeler: Kelime koku ek alsa bile anlamca bir değişikliğe uğramamışsa, bu tip kelimelere BASİT KELİMELER denir. Genellikle kok halindeki (bazen govde) kelimelerdir.
Yurdumuzun denizleri balık yonunden pek zengin sayılmaz. (Burada "deniz" kelimesi -leri ekini almasına rağmen anlamı değişmemiştir. buna gore "deniz" ismi basit bir kelimedir.

2. Turemiş Kelimeler: Kok veya govde halindeki kelimelere yapım ekleri eklenerek meydan gelen yeni kelimelere TUREMİŞ KELİME denir.

Kelimeler, sonlarına bazı ekler alarak değişik bicimlerde cumlede kullanılırlar.
Turkcede ekler ikiye ayrılır:

1. Yapım Ekleri: Kelimelerin sonlarına eklenerek yeni anlamda kelimeler tureten eklere YAPIM EKLERİ denir.

Dilimizde ceşitli yapım ekleri vardır: -lik, -li, -ci, -cik, -sız, -şer, -cık, -im, -ma, -iş, -si, -gen, -tı, -gic, -gın... Bu ekler ses uyumuna gore kelimelere eklenirler.

mimar - mimar_lık, goz - goz_luk, duvar - duvar_cı

2. Cekim Ekleri: Eklendikleri kelimeleri cekimli hale getiren, yani yeni anlamda kelime turetmeyen eklere CEKİM EKLERİ denir. Cekim ekleri kelimelerden yeni kelime turetmezler.

ders + ler + i + miz + de __ derslerimizde .................. kaldır + dı __ kaldırdı

3. Birleşik Kelimeler: Dilimizde iki veya daha fazla kelime birleşerek başka anlamda yeni bir kelime meydana getirirler. Boyle kelimelere BİRLEŞİK KELİME denir.

Beşiktaş, Canakkale, devekuşu...

DİĞER KELİME CEŞİTLERİ


Edatlar: kendi başlarına anlamı olmayan, ancak cumlede beraber kullanıldığı kelimeler arasında ilgi kuran kelimelere EDAT denir.
İcerde bulunan birkac calı cırpı ile ateş yaktık.
Aslan gibi delikanlı diye seni tanıttı.
Ahmet'e gore sen daha clışkansın.
Yaşamak icin calışmak l3azım.

Dilimizde kullanılan edatların buyuk bolumu tumlec olarak kullanıldığında zarf tumleci gibi gorev yaparlar. Unutulmaması gereken şudur: Edat olan kelimeler yalnızca kelimeler arasında ilgi kurarlar.
Başka edat olan kelimeler: dek, deği, uzere, karşı, beri, yana, bile, ote, iken,oturu...

Bağlaclar: Cumleler arasında ilgi kuran, birbirine bağlayan kelimelerdir. Tek başlarına anlamsızdırlar. Ancak cumle icinde anlam bulurlar.
ki, ya da, ama, lakin, veya, veyahut, fakat, meğer, zira, madem, ile...

Aclık ve yorgunluktan gozleri kapandı.
Hem gel diyorsun, hem de beni beklemiyorsun...

Unlemler: Sevinme, kızma, korku, acıma, şaşma gibi ansızın beliren duyguları, bazı sesleri belirtmeye yarayan kelimelerdir.
Unlemelr, unlem cumleciklerinde kullanılır ve bu ceşit cumlelerin sonuna unlem işaredi konur.

Mukemmel! Harika! Şahane!
Yaşa, varol!
Eyvah, yanıyoruz!
Vur kardeşim vur, hayın duşman yurdumuu almaya!
__________________