Langres'li, varlıklı bir kucuk kentsoylu aileden gelen Diderot, Paris'te parlak bir oğrenim yaptıktan sonra, babasının bıcakcı dukkÂnının başına gececek yerde, edebiyat mesleğine atıldı. Son derece zeki, doymak bilmez bir meraka sahip olduğundan, her konuyla ilgilendi ve romanda da, tiyatroda da, edebi eleştiride de aynı derecede yetenekli olduğunu gosterdi. Gazeteci ve sanat eleştirmeni oldu ve bircok makalesinde buyuk resim sergilerini anlattı: Salonlar. Ayrıntılı tanımlamalarıyla, bir tabloyu canlandırmağa, ışığını ve renklerini vermeğe calıştı. Bu makalelerin ilgi cekici uslûbu, Alman yazarı Goethe'nin gozlerini kamaştırmıştı.
Ama ozellikle, bu sozcuğe XVIII. yy.da verilen anlamıyla, bir filozoftu. Curetli, yeni ve comert fikirlere susamış bir duşunur olarak, cağının temel sayılan verilerini yeniden soz konusu etmekten cekinmedi: din, aile, monarşik toplum gibi. Korler Ustune Mektuplar'da ortaya attığı karşıt goruşleri, Voltaire tarafından cok beğenilmekle birlikte, Vincennes'de de uc ay hapsedilmesine yol actı. Bircok bilimsel makale kaleme almıştır, dinsiz ilk maddeci duşunurlerden sayılır.
Diderot, kendisine haksız veya modası gecmiş gorunen şeyleri eleştirmekle yetinmedi; yapıcı cozumler onermeğe de gayret etti. 1750'de, dostu d'Alembert ile, buyuk bir Ansiklopedi yayımlamağa girişti ve omrunun yirmi yılını buna adamakla birlikte, edebi verimini de ihmal etmedi. Ama eserlerinin coğu, ancak olumunden sonra yayımlandı.
Diderot'un bir felsefe oğretisi yoktur. Eserleri arasında en kalıcı olanlar romanları ve ozellikle de «Rameau'nun Yeğeni»dir. Tiyatro oyunları orta değerde, ama tiyatro kuramı onemlidir.
Bu oldukca şaşırtıcı, cok yonlu yeteneklere sahip kişi, Fransız XVIII. yy. ın en «modern» yazarlarından biridir.
ESERLERİ
Sır Tutmayan Mucevherler, Gayrımeşru Oğul, Aile Babası, Rahibe, Kaderci Jacques, Rameau'nun Yeğeni, Aktorluk Hakkında Aykırı Duşunceler. Kocaman bir cilt oluşturan Mektuplar'ı ve bu arada ozellikle kadın arkadaşı Sophie Volland'a yazdığı mektuplar da ilgi cekicidir.
__________________