Klasik edebiyat akımına tepki olarak 18. yuzyılın sonlarında doğan ve Victor Hugo'yla birlikte buyuk un kazanan Romantizm, insanın yaratma ozgurluğu onundeki her şeye karşı durur. "En iyi kural, kuralsızlıktır" diyen romantikler, insanın duygularını, duş gucunu hayata gecimesini ve insanı duzeltmenin toplumu duzeltmekle olabileceğini savunurlar.

Romantizm akımı değişik ulkelerde değişik bicimlerde ortaya cıkmıştır. Alman edebiyatında 18. yuzyılın ikinci yarısında "coşkuculuk" hareketiyle birlikte gelişir. Bu hareketin onculeri Klopstock ve Herder Romantizm'in mujdesini verir. Ancak Romantizm'e giden kapıyı dunya edebiyatının en buyuk isimlerinden biri olan Johann Wofgang Goethe acmıştır.

"Genc Werther'in Acıları" romanında Goethe doneminin acılarını duygusal bir dille anlatmıştır. "Wilhelm Miester" ve "Wilhelm Miester'in Seyahat Yılları" adlı eserlerinde toplumun yeniden duzenlenmesi sorununa dokunur. Ama onun en buyuk eseri "Faust"tur.

Goethe'nin actığı yoldan ilerleyen Friedrich von Schiller ise yapıtlarında ozgurluk, isyan, doğa, ihtilal gibi Romantikler'in yaslandığı temel kavramları yadsımadan tarih olgusunu zenginleştirmiştir. "Haydutlar", "Hile ve Sevgi", "Mary Stuart", "Wilhelm Tell" gibi yapıtlarında despot yonetime başkaldırma temalarını işleyen Schiller'in tarihe acılma yonelimi daha sonraki Alman romantiklerini geliştirmiştir.

Romantizmin Alman edebiyatında şiirdeki oncusu Heinrich Heine'dir. İngiliz edebiyatında ise Romantizm kalın birer cizgi halinde kendini gosterir. Bu cizgide yer alan ilk isim tabiata karşı kutsal saygı duşuncesini benimseyen; şiirlerinde doğayı yapmacıksız bir dille anlatan William Wordsworth'tur. Onun dışında Samuel Taylor Coleridge, Percy Bysshe Shelley ve John Keats bu cizgide yer alır. Cizginin en kalın yerinde ise Lord Byron bulunur.

İngiliz edebiyatında daha cok şiirde kendini gosteren Romantizm, Fransız edebiyatında daha yaygın bir ozellik gosterir. Francois Rene de Chateaubrian, Romantizm'in mujdecisi olan roman, deneme ve gezi yazıları turunden eserler vermiştir. Fransızların dunya edebiyatına kazandırdığı ve bu akımın en onemli yazarları arasında bulunan Victor Hugo dışında Benjamin Constant, Alphonse de Lamartine, Alfred de Vigny, Alfred de Musset ve Theophile Gautier sayılabilir.

Akımın onculeri arasında bulunan Byron ve Schiller'den etkilenen Aleksandr Puşkin, Rus toplumunun renkliliğinden de yararlanarak bu akımı zengileştirmiştir. Yapıtlarında kullandığı yerel temalar nedeniyle kimi eleştirmenlerce Puşkin, Rus edebiyatında gercekciliğe giden yolun acıcısı olarak da değerlendirilir. İtalyan edebiyatında Romantizm akımı icinde anılması gereken iki isim vardır; Alessandro Manzonil ve Giacomo Leopardi.

Romantizm, Turk edebiyatı uzerinde de etkili olmuş, ozellikle Tanzimat donemini yazarları bu akımı cağrıştıran eserler vermiştir. Namık Kemal ve arkadaşlarının Victor Hugo'dan etkilendiği bilinmektedir.
__________________