Ortacağ'da Polonya edebiyatı, latince olarak kaleme alınmış ilk yazılı belgelere (Gallus Anonymus'un, Wincenty Kadlubek'in ve Jan Dlugosz'un kronikleri) dayanıyordu. En eski orneği Bogurodzica (XIII. yy. sonu) olan Polonya dilinde yazılmış dinsel şiir, ilk duzyazı belgeler [Kazania Swietokrzyskie [Kutsal Hac Masalları, XIV. yy. başı]) gibi yavaş yavaş gelişti.

Humanizm, Reform ve Ronesans ile duşunsel alanda canlanma goruldu. 1364'te kurulan ve 1400'de yenilenen Krakow Universitesi, iki yuzyıl suresince, Avrupa'nın tanınmış bir bilimsel etkinlik merkezi oldu. Eskicağ'a ilişkin araştırmalar Sanoklu Grzegorz (1406'ya doğru-1477), Jan Ostrorog (1436-1501), Andrzej Krzycki (1482-1537), j. Dantyszek (1485-1548) ve K. Janicki (1516-1542 ya da 1543) gibi bir Latin humanist ozan kuşağının ortaya cıkmasına neden oldu. Latincenin edebiyat alanındaki ustunluğu, Protestanlığın elli yıl suresince yonetici sınıf arasında yayılmasıyla sona erdi. Ote yandan, soylular demokrasisinin siyasal yaşamında halk dilinin kullanımı kendini gosterdi. 1513'te ilk lehce kitap olan, Lublinli Biernat'nın (1465'e doğru-1529) Raj Duszy (Ruhlar Cenneti) adlı yapıtı basıldı. Calvinci Mikolaj Rej (1505-1569), 1543'te, coğunlukla yergiye yonelik siyasal, toplumsal yazı ve şiirlerden meydana gelen ulusal bir edebiyat oluşturdu. Jan Kochanowski (1530-1584), lirik ve icli şiirlerden oluşan yapıtlarında, estetik guzellikle Hıristiyanlık duşuncesini kaynaştırdı. Polonya'nın "altın cağı"nı yaşadığı bu donem, 1614'te Szymon Szymonowic'in (1558-1629), idillerine helenizmin ozelliklerini kattığı sıralarda henuz sona ermemişti. Duzyazı, Lukasz Gornicki (1527-1603) ve P. Skarga (1536-1612) ile yetkinliğe ulaştı. Barok ve Karşı-Reform doneminde edebiyat, Polonya'nın tarihsel karışıklıklarıyla karşı karşıya kaldı; cok sayıda istilalar yuzunden, kahra*manlık duşuncesi canlandı. P. Kochanovvski (1566-1620) 1618'de. Tasso'un Geruselemme Liberatta' sının (Kurtarılmış Kudus) ve Ariosto'nun Orlando furioso'sunun, (Ofkeli Orlando) olağanustu bir cevirisini ozanlara ornek olarak sundu. Osmanlılarla yapılan savaşlar, Polonyalılara Doğu egzotizminin buyuleyici dekorunu tanıttı. Duzensiz bir aşırılıkla yayılan barok sanat doneminde, hicbir edebiyat okulu oluşturulamadı ve onemli sayıda anonim metinler belirdi. Barok yapıtlarda genellikle gercekcilik ağırlık kazandı: Sozgelimi, J.C. Pasek'in (1630'a doğru-1701'e doğru) Pamietniki'si (Anılar). Karşı-Reform'un dinsel hareketi, bircok yazara esin kaynağı oluşturdu. W. Potocki (1621-1696), destansı ve dinsel şiirde on sırada yer aldı. XVIII. yy'ın ikinci yarısında, Polonya, tarihindeki kultur yenilenmelerinden birini yaşadı. Oğretim yeniden duzenlendi; yeni cıkan dergiler ilerici duşunceleri yaydılar. Akılcı, oğretici ve yurt sevgisine yonelik nitelikler taşıyan edebiyat, yalnızca Hugo Kollataj (1750-1812), Stanislavv Staszic (1755-1826) gibi siyasetle ilgili yazarlarla değil, aynı zamanda İgnacy Krasicki (1735-1801), A. Naruszewicz (1733-1796) gibi ozanlarla anlatım bicimine kavuştu.

XVIII. yy'ın sonunda, duygusalcılıkla yurtsever ve toplumsal radikalizmin etkileri ortaya cıktı. Bu da F. Karpinski (1741-1825), F.D. Kniaznin (1750'ye doğru-1807) ile temsil edildi. 1795-1822 yılları arasında once bir onromantizm, ardından da, yerini romantizme bırakan sozde bir Varşova klasisizmi kendini gosterdi. Polonya şiiri, bu donemde doruk noktasına ulaştı; bu arada birbirini izleyen tarihsel olgular romantizm akımına beklenmedik bir nitelik kazandırdı. Adam Mickiewicz (1798-1855) ulkede yurtsever goruşleri yaymayı amaclayan gizli genclik orgutlerinden birine girdi ve giderek bir simge haline geldi; başyapıtı tarihsel destan Pan Tadeusz (Bay Tadeusz) ile ununu tum Avrupa'ya yaydı. Mickievvicz'in yanı sıra, ancak oldukten sonra une kavuşan J. Slowacki, Polonya edebiyatına buyuk katkıda bulundu; Z. Krasinski'yse duşunce alanında etkili oldu. Romantizm akımı, ayrıca Malczewski (1793-1826), S. Goszczynski (1801-1876) ve J.B. Zaleski'yle (1802-1886) temsil edildi. 1840'ta simgecilik akımının oncusu sayılan C. Norwid (1821-1883) ilk şiirlerini yayımladı; bu doneme ozgu başlıca yapıtlar goc sırasında oluşturuldu. Aynı donemde komedi, Avrupa'ya ozgu bir duzeye ulaştı; romansa J. İ. Kraszewski (1812-1887) tarafmdan geliştirildi. 1863'ten sonra pozitivizm cağı başladı; bu arada toplumsal değişiklikler bircok romancının gelişmesine yol actı. Bunlardan en unlusu, tarih ve tore romanları yazan H. Sienkiewicz'tir (1846-1916). XIX. yy. sonlarında gercekci duzyazı, Fransız doğalcılığının etkisine girdi ve A. Dygasinski (1839-1902) ile tiyatro yapıtlarıyla tanınan G. Zapolska (1857-1921) tarafından temsil edildi. Lirik şiir alanmdaysa A. Asnyk (1838-1897), M. Konopnicka (1842-1910) adlarını duyurdular. 1890-1910 yılları arasında, S. Przybyszewski (1868-1927), J. Kasprowicz (1860-1926), Miriam (1861-1944), K. Tetmajer Przervva (1865-1940), L. Staff'ın (1878-1957) başlattığı "Genc Polonya" hareketi, ince ve gelişmiş bir sanatın doğmasına yol actı. İki dunya savaşı arasında, Skamander dergisinin cevresinde toplanan genc ozanlar yeni bir şiir okulu yarattılar ve olculu bir gelenekciliğe yoneldiler. Bunlar arasında J. Tuwim (1894-1953), K. Wierzynski (1894-1969), A. Slonimski (1895-1976), J. Lechon (1899-1956), vb. sayılabilir.
Ote yandan, B. Jasienski (1901-1939). A. Wat (1900-1967), J. Czyzevvski (1885-1945) ve A. Stern (1899-1968) futurizm anlayışına yoneldiler. Oncu şiir akımıysa ozellikle J. Przybos (doğ. 1901), J. Czechovvicz (1903-1939) ve A. Wazyk (doğ. 1905) tarafından temsil edildi. W. Broniewski'yse (1897-1962) marxcı eğilimli şiirleriyle tanındı. C. Milosz (doğ. 1911), M. Jastrun (doğ. 1903), T. Rozewicz (doğ. 1921), K. İ. Galczynski (1905-1953) "karanlık" ve "kapalı" şiirler yazdılar. Bu arada gercekci yazarlar olan W. Sieroszewski (1858-1945), j. Weyssenhoff (1860-1932), A. Strug (1871-1937), W. Berent(1873-1940), J. Kaden-Bandrowski (1885-1944), Z. Nalkowska (1884-1954), M. Dabrowska (1889-1965), J. İwaszkiewicz (1894-1980) gibi romancılarla, denemeci J. Parandowski (1895-1978), eleştirmenler T. Zelenski (1874-1941) ve K. İrzykowski (1873-1944), oyun yazarları K.H. Rostworowski (1877-1938) ve J. Szaniawski (1886-1970) unlerinin doruğuna ulaştılar. Roman ve tiyatro alanındaki oncu akım,S.İ.Witkiewicz(1885-l939) Bialoszewski (doğ. 1922} tarafından temsil edildiği goruldu. Ote yandan, 1970 yıllarında şiir alanında oluşan "yeni dalga" akımına bağlı ozanlar ozellikle dilsel araştırmalarla dikkati cektiler: S. Baranczak (doğ. 1946); R. Krynicki (doğ. 1943); A. Zagajewski (doğ. 1945). Edebiyat eleştirisi ve deneme de, son yıllarda K. Wyka (doğ. 1910), A. Sandauer (doğ. 1913), Cz. Milosz, W. Gombrovvicz, A. Wat, L. Kolakowski (doğ. 1927), J. Blonski(doğ. 1931), G. Herling-Grudzinski (doğ. 1919), A. Kijowski (doğ. 1928), vb. tarafından etkin bir bicimde surduruldu.
__________________