A.B.D'li romancı (Chicago, 1896-Baltimore, 1970). Portekiz asıllı bir avukatın oğlu olan John Roderigo Dos Passos, Harvard' da oğrenim gordu. İspanya'da mi*marlık oğrenimi gorduğu sırada ulkesi Birinci Dunya savaşma girin*ce, karşı cıktığı bir savaşa (Three Soldiers [Uc Asker, 1921] adlı ilk ro*manının kahramanı genc bir barış*severdir) sıhhiyeci olarak katıldı. Savaştan sonra, İspanya, Meksika ve Fransa'da geziler yaptı. "Yitik Kuşak"ın(" The lost generation") obur uyeleri gibi Paris'te Montparnasse semtinde yaşadı. A.B.D'ne donunce, siyasal acıdan bağlanmasını ortayakoyarak, Manhattan Transfer (1925) adlı yapıtında, para ustune kurulmuş, korku ve şiddet aracılı*ğıyla surdurulen bir sisteme karşı cıktı; felaket dolu bir dunyada, su*runen, gucsuz, kacışı alkolde, cin*sellikte, olumde arayan insanları anlattı. Sonraki yıllarda toplumcu goruşleri benimseyerek, Sacco ve Vanzetti'nin kurtulmaları icin calış*tı. U.S.A. uclemesi (1930-1936), ul*kesine karşı cıktığı son yapıtı oldu ve İspanya'da rasladığı komunistler tarafından duş kırıklığına uğratılın*ca, faşizm duşmanlığını bırakarak, cok gecmeden demokratik ozgurluk*lerin tek guvencesi saydığı A.B.D. vatanseverliğine yoneldi ve ikinci uclemesinde (1939-1949), bu yeni goruşunu yansıttı. Muhabir olarak katıldığı İkinci Dunya savaşından sonra, yapıtlarının niteliğinde bir duşme goruldu; siyasal alanda da, eski goruşlerini kesinlikle bırakıp, Vietnam'daki A.B.D. siyasetini bu*tunuyle destekledi.

SANATI
Jean-Paul Sartre, Dos Passos'un ca*ğımızın en onemli yazarı olduğunu soylemiştir; ama bu yargı, kuşku*suz, Dos Passos'un onemini gereğin*den cok abartmaktır. Dos Passos'un sanatının en ilgi cekici yonu, geleneksel bir anlatım ile romanda cağdaş bicim arayışlarını buyuk bir başarıyla kaynaştırmış olmasıdır. Faulkner gibi, Dos Passos da, Joyce' tan yeni roman teknikleri almış, ama ozgun bir yenilikci olmayı başa*ramamıştır. Bu buyuk romancının, New York yaşamının bir tablosu olan Manhat*tan Transfer'den başlayarak orta*ya koyduğu sanat gucu, U.S.A. uc*lemesinde doruğa ulaşır. Yapıtta, her biri bir toplumsal sınıfı anlatan ve birbirinin ustune yığılmış 10'u aş*kın roman orgusu vardır. Bu yapı*tında uc tur metni bir arada kullanan sanatcı, yapıtın akışını sağlayan ana metnin ustune, zama*nın gazetelerinden kesilen haber kırıntılarını, gunun moda şarkıların*dan alıntıları ya da gercek kişilerin kısa ozyaşamoykulerini eklemiş, bu yontem aracılığıyla, tarihsel olayla*rın akışı icine, duşgucunden kaynak*lanan kişilerin yaşamlarını katmış*tır. Ayrıca anlatımı yer yer, buyuk harf ve noktalama işaretleri bulun*mayan, kucuk duzyazı şiirlerle (bu şiirleri Camera Eye [Kameranın Gozu] diye adlandırmıştır) bolunmuştur.


Eserleri:
Three Soldiers (Uc Asker, 1921); Manhattan Transfer (1925); U.S.A. uclemesi (The 42 nd Parallel [Kırkikinci Paralel, 1930]; Nineteen-Nineteen [1932]; The Big Money [Buyuk Para, 1936); ikinci ucleme (Adventures of a Young Man [Bir Gencin Seruvenleri, [1939]; Onemli Adam [Number One, 1943]; The Great Design [Buyuk Tasarı, 1949]); vb.

Alıntı
__________________