Nil-Sahra dilleri
Vikipedi, ozgur ansiklopedi

Nil-Sahra dilleri, Nubiya da dahil olmak uzere, Chari ve Nil nehirlerinin ust kısımlarında konuşulan bir Afrika dilleri grubudur. Merritt Ruhlen'in 1987 yılındaki hesaplarına gore, Nil-Sahra dilleri kabaca 11 milyon kişi tarafından konuşulmaktadır. Bu dil ailesi kendi icinde aşırı derecede farklılıklar gosterir ve Hint-Avrupa ve hatta Nijer-Kongo dillerine gore bile cok daha fazla olan bu farklılıklar nedeniyle de tartışmalı durumdadır. Az sayıda tarihsel dil bilimciSonghay dillerinin eklenmesidir. bu aileyi bir butun olarak calışmaya caba gostermiş ve bunların bazıları da gecerliliğini reddetmiştir. Ozellikle tartışmaya yol acan konu,
Nil-Sahra dilleri, Joseph Greenberg'in Lionel Bender tarafından uzerinde değişiklik yapılmış ve Ethnologue tarafından benimsenmiş goruşlerine gore (Afrika Dilleri, The Languages of Africa), aşağıdaki dallara sınıflandırılmıştır:
Komuz dilleri Sahra dilleri (Kanuri dili dahil) Songhay dilleri Fur dilleri (Fur dili dahil) Maba dilleri (Chari-Nil dilleri - daha sonra reddedilmiştir ve aşağıdaki 4 dal, yukarıdaki dallarla eş konuma getirilmiştir) Orta Sudan dilleri Kunama dilleri Berta dilleri Doğu Sudan dilleri (Nubiya dilleri ve Nil dilleri dahil) Anbessa Tefera ve Peter Unseth'in fikirlerini izleyen Ethnologue, henuz kesin bir sınıflandırılması olmayan Şabo dilini Nil-Sahra ailesi icine dahil etmektedir. Bazen bu dil, Christopher Ehret'in fikrini takiben, izole bir dil olarak tanımlanır.
Roger Blench'in de aralarında bulunduğu bazı dil bilimcilerin Nil-Sahra ailesinde saydıkları Kadu dillerini ("Kadugli dilleri" veya "Tumtum" olarak da bilinir), Greenberg'i izleyenler Kordofan dilleri icine dahil ederken, Ehret'i izleyenler ise kucuk bir izole aile olarak kabul ederler. Songhay dilleri ile dikkate değer benzerlikleri olduğu icin, genellikle Nijer-Kongo dilleri icinde sınıflandırılan Mande dillerinin de Nil-Sahra ailesine eklenmesi onerileri kimi zaman yapılmıştır.
Antik Kuş'un nesli tukenmiş Meroitik dili bazen Nil-Sahra ailesinin muhtemel bir uyesi olarak sayılır. Ancak, bu dili kuşkuya yer bırakmadan sınıflandırabilmek icin hakkında cok az bilgi vardır. Aynısı, gorece daha yakın bir zamanda nesli tukenmiş ve Kuliak ve Nil dilleri ile ilişkisi olduğu one surulmuş olan Uganda'nın Oropom dili (şayet varolmuşsa) icin de soylenebilir.
Nil-Sahra ailesinin dış akrabalıkları uzerine yapılan onermeler genellikle Nijer-Kongo dilleri merkezlidir:
Edgar Gregersen (1972) ikisini Kongo-Sahra dilleri olarak birleştirmiştir. Blench (1995) ise aslında Nijer-Kongo dillerinin basitce Nil-Sahra ailesinin (Orta Sudan dilleri ile duzenlenerek) bir uyesi olabileceği fikrini onermiştir. Ancak, coğu tarihsel dil bilimci boyle teorilere cekince ile yaklaşmaktadır.



Alt sınıflandırma

Bender 1997

Lionel Bender, kendisine ait 1989 sınıflandırmasında ufak değişiklikler yaparak, aşağıdaki şekilde sınıflandırmıştır:
Songhay dilleri Sahra dilleri Kuliak dilleri Satellite-Core: Maba dilleri Fur dilleri Berta dilleri Kunama dilleri Core Nil-Sahra dilleriDoğu Sudan dilleri Orta Sudan dilleri Komuz dilleri Kadu dilleri Ehret 2001

Christopher Ehret, Nil-Sahra dillerinin sınıflandırılmasını tekrar duzenleyerek, aşağıdaki şekilde detaylı olarak acıklamıştır:
Koman dilleri Sudan dilleriOrta Sudan dilleri Kuzey Sudan dilleriKunama dili Sahra-Sahil dilleriSahra dilleri Sahil dilleriFur dilleri Sahil boyu dilleriBatı Sahili dilleriSonghay dilleri Maba dilleri Doğu Sahili dilleriAstaboran dilleriNara dili (= Barea) Batı Astaboran dilleriNubiya dilleri Taman dilleri Kir-Abbaian dilleriJebel dilleriDoğu Jebel dilleri (= Tabi) Berta dili Kir dilleriNuba Tepeleri (= Temein) (Nyimang dahil) Daju dilleri Surma-Nil dilleriSurma dilleri Nil dilleri Rub dilleri (= Kuliak, Teuso)

__________________