Pir Sultan Abdal


HAYATI

16. yuzyılda yaşadı. Hakkında fazla bilgi yok. Asıl adı Haydar. yaşamının buyuk bolumu Banaz koyunde gecti. 16'ncı yuzyılın ikinci yarısında Sivas cevresinde boy gosteren Alevi-Bektaşi kokenli ve İran yanlısı mezhep olaylarına karıştı. Sivas Beylerbeyi Deli Hızır Paşa, Pir Sultan'ı astırdı. Olumumun, 1547-1551 ya da 1587-1590 arasındaki bir tarih olduğu sanılıyor. Ceşitli araştırmalarda 6 ayrı Pir Sultan kimliğine değinilir. Sırasıyla, Corum yoresinden olup bir sure Ankara'da Hasan Dede tekkesinde kalan Pir Sultan'ım Haydar, aruzla şiirler yazan Pir Sultan, Divriği yoresinde yetişen ve asıl adı Halil İbrahim olan Pir Sultan Abdal, 18'inci yuzyılın ikinci yarısı ile 19'uncu yuzyılın başında yaşamış olan Abdal Pir Sultan, 16'ncı yuzyıl sonu ile 17'nci yuzyıl başında yaşayan ve Pir Sultan'ın asılmasıyla ilgili deyişleri soyleyen Pir Sultan Abdal. ve son olarak menkıbeleşmiş yaşamıyla tanınan, Hızır Paşa'nın astığı kabul edilen 16'ncı yuzyıl şairi Banazlı Pir Sultan Abdal. Halk edebiyatı araştırmacıları, gercek Pir Sultan Abdal olarak Banazlıyı kabul eder. Pir Sultan Abdal, Alevi gelenekleri ve tarikat icinde yetişti. Hayati (Şah İsmail), Kul Huseyin ve Kul Himmet'ten etkilendi. Şiirlerinde duru ve yalın bir kullandı. Ana konuları, aşk, tasavvuf ve kavgadır. Tekke ve tasavvufun kalıplarını aşıp geniş bir halk kesimine seslenebildi. Medrese oğrenimi gormediği icin, diğer bazı halk şairlerinin tersine, Divan Edebiyatı'ndan hic etkilemedi. Saaddin Nuzhet Ergun, Abdulbaki Golpınarlı, Pertev Naili Boratav, Cevdet Kudret, Cahit Oztelli, Sabahattin Eyuboğlu, Mehmet Fuad, Ohan Ural, Mehmet Bayrak ve Erol Toy'un Pir Sultan Abdal araştırma ve kitapları var.

Pir Sultan Abdal Eserleri

Otme Bulbul

Otme bulbul otme şen değil bağım
Dost senin derdinden ben yana yana
Tukendi fitilim eridi yağım
Dost senin derdinden ben yana yana

Deryadan bolunmuş sellere dondum
Ateşi kararmış kullere dondum
Vakitsiz acılmış gullere dondum
Dost senin derdinden ben yana yana

Haberin duyarsın peyikler ile
Yaramı sarsınlar şehidler ile
Kırk yıl dağda gezdim geyikler ile
Dost senin derdinden ben yana yana

Abdal Pir Sultan'ım, doldum eksildim
Yemeden icmeden sudan kesildim
Zulfun kemendine kondum asıldım
Dost senin derdinden ben yana yana



Nasıl Yar Diyeyim

Nasıl yar diyeyim ben boyle yare
Mecnun edip cole saldıktan sonra
Alemin bağında bulbuller oter
Giden benim gulum solduktan sonra

Coşkun sular gibi cağlamayan yar
Gonlunu gonlume bağlamayan yar
Benim şu halime ağlamayan yar
Daha ağlamasın oldukten sonra

Pir Sultan Abdal'ım surem bu yolu
İnsanın kamili olmuşam kulu
İster yağmur yağsın isterse dolu
Gidem ben ummana daldıktan sonra



Donen Donsun

Koyun beni hak aşkına yanayım
Donen donsun ben donmezem yolumdan
Yolumdan donup de mahrum mu kalayım
Donen donsun ben donmezem yolumdan

Kadılar muftuler fetva yazarsa
İşte kement işte boynum asarsa
İşte hancer işte başım keserse
Donen donsun ben donmezem yolumdan

Bir gun mahşer olur divan kurulur
Suclu sucsuz varsa orda bulunur
Piri olmayanlar anda bilinir
Donen donsun ben donmezem yolumdan

Pir Sultan'ım arşa cıkar unumuz
O da bizim ulumuzdur pirimiz
Hakka teslim olsun garip canımız
Donen donsun ben donmezem yolumdan


Gecti Dost Kervanı

Şu karşı yaylada goc katar katar
Bir guzel sevdası gozumde tuter
Bu ayrılık bize olumden beter
Gecti dost kervanı eyleme beni

Şu benim sevdiğim başta oturur
Bir guzelin derdi beni bitirir
Bu ayrılık bize olum getirir
Gecti dost kervanı eyleme beni

Pir Sultan Abdal'ım kalkın aşalım
Aşıp yuce dağı engin duşelim
Cok nimetin yedik helallaşalım
Gecti dost kervanı eyleme beni


Sivas Ellerinde

Kul olayım kalem tutan eline
KÂtip ahvalimi şah'a boyle yaz
Şekerler ezeyim şirin diline
KÂtip ahvalimi şah'a boyle yaz

Allahı seversen kÂtip boyle yaz
Dun u gun ol şah'a eylerim niyaz
Umarım yıkılır şu kanlı Sivas
KÂtip ahvalimi şah'a boyle yaz

Sivas illerinde sazım calınır
Camlı beller boluk boluk bolunur
Ben dosttan ayrıldım bağrım delinir
KÂtip ahvalimi şah'a boyle yaz

Munafıkın her dediği oluyor
Gul benzimiz sararuban soluyor
Gidi Mervan sÂd oluban guluyor
KÂtip ahvalimi şah'a boyle yaz

Pir Sultan Abdal'ım ey Hızır Paşa
Gor ki neler gelir sağ olan başa
Hasret koydu bizi kavim kardaşa
KÂtip ahvalimi şah'a boyle yaz
__________________