1. Sagu-ağıt-mersiye konu yonuyle ortaktır. Mersiye olcu yonunden farklıdır.
2. Koşuk, sagu ve destan İslamiyet oncesi donemde, dortlukler biciminde, hece olcusuyle ve genellikle yarım uyak kullanılarak soylenmiştir.
3. Yapay destanlar, doğal destan surecinden gecmeyen yazarı bilinen destanlardır.
4. Orhun (Gokturk) Yazıtları 8.yy. da Orhun Irmağı kıyısında dikilen, yazılı edebiyatımızın ilk urunleridir.
5. Kutadgu Bilig, siyasetname olup, Yusuf Has Hacib tarafından yazılan, didaktik ozellikler taşıyan alegorik bir eserdir.
6. Atabetu’l-Hakayık (Edip Ahmet), Divan-ı Hikmet (Ahmet Yesevi) tasavvufî eserlerdir.
7. Dede Korkut Hikayeleri, Oğuzların savaşlarını anlatan, destan devrinden halk hikayeciliğine gecişin urunu olan, on iki hikayeden oluşan anonim urunlerdir.
8. Mevlana, Yunus Emre, Hacı Bektaş-ı Veli 13.yy. da yaşayıp insanlık sevgisini anlatan tasavvufculardır.
9. Risaletu’n-Nushiye (Yunus Emre), Divan-ı Kebir (Mevlana), Makalat (Hacı Bektaş-ı Veli) tasavvufu anlatan eserlerdir.
10. İlahi (nefes-deme), şathiye, nutuk, devriye tasavvuf şiirinin dortlukle oluşan turleridir.
11. Koşma, semai, varsağı, destan aşık edebiyatı urunleridir. Dortluklerle ve hece olcusuyle yazılırlar. Koşma, işlediği konulara gore kocaklama, guzelleme, taşlama, ağıt dorde ayrılır.
12. Kaygusuz Abdal ve Pir Sultan Abdal tasavvufu farklı yorumlayan kişilerdir.
13. Karacaoğlan, Emrah, Aşık Veysel guzelleme; Dadaloğlu, Koroğlu kocaklama turunde eserler vermişlerdir.
14. Seyranî (kişsel), Dertli (toplumsal) taşlama ornekleri vermişlerdir.
15. Mani, “aaxa” uyak duzeninde, 7’li hece olcusu ve tek dortluk oluşu nedeniyle anonim edebiyatın en yaygın nazım bicimidir. Divan şiirindeki rubai ve tuyuğla ortak ozelliklere sahiptir.
16. Olağanustuluk, kahramanlarının soylu kişilerinden oluşması, abartılı anlatım destanla masalın ortak ozellikleridir. Destan milli, masal coğunlukla evrenseldir. Destan konusunu tarihi bir gercekten alır, masal tamamıyla hayal urunudur.
17. Gazel 5-15, kaside 33-99 beyit ve “aa xa xa xa…” uyak duzeniyle, mesnevi ise beyit sayısında sınırlama olmaksızın “aa bb cc dd …” uyak duzeniyle yazılır.
18. Şarkı ve tuyuğ Turk edebiyatına ozgu nazım şekilleridir.
19. Rubai, tuyuğ, murabba dortluklerle oluşturulan divan şiiri nazım turleridir.
20. Felsefî ve dinî konuların işlendiği “terkib-i bend” de vasıta beyiti devamlı değişir. “Terci-i bend”de vasıta beyiti aynı kalır.
21. Gazel ve kasidede ilk beyite matla, son beyite makta, şairin adının gectiği beyite mahlas beyiti veya tac beyit denir.
22. Dize sonlarındaki uyaktan başka şiirin ortasında da uyak bulunursa buna musammat gazel veya musammat kaside denir.
23. Munacat, naat, h,c,v divan şiirinde şiirin konularına gore aldığı isimlerdir.
24. Divan edebiyatında şairler hakkında bilgi veren eserlere tezkire, halk edebiyatında conk adı verilir.
25. Mecalisi’n-Nafais (Ali Şir Nevai) ilk şairler tezkiresidir.
26. Harname (Şeyhi), 15.yy.da yazılmış hiciv turunde bir mesnevidir.
27. Şikayetname, Fuzuli’nin maaşını alamadığı icin yazdığı mektup turundeki eseridir.
28. Nefi, 17.yy.da hiciv orneği “Siham-ı Kaza”; nabi, aynı yuzyılda yazdığı, didaktik eser olan “Hayriyye” ile tanınır.
29. Nedim ve Şeyh Galib hece ile de yazan divan şairleridir.
30. Katip Celebi “Cihannuma” (coğrafya), Keşfu’z-Zunun; Evliya Celebi, Seyahatnme; Naima, “Naima Tarihi” adlı eserleri yazan Divan edebiyatının nesir ustalarıdır.
31. Takvim-i Vakayi (ilk resmî gazete), Ceride-i Havadis (ilk yarı resmî gazete), Tercuman-ı Ahval (ilk ozel gazete), Şair Evlenmesi-şinasi (İlk tiyatro), Telemak-Yusuf kamil Paşa (ilk ceviri roman ), Taaşşuk-ı Talat ve Fitnat-Şemsettin Sami (ilk yerli roman), İntibah-Namık Kemal (ilk edebi roman), Cezmi-Namık Kemal (ilk tarihi roman), Araba Sevdası-R. Mahmud Ekrem (ilk realist roman), Karabibik-Nabizade Nazım (koy konulu ilk eser), letaif-i Rivayet-Ahmet Mithat (ilk oyku), Eylul-mehmet Rauf (ilk psikolojik roman), Mai ve Siyah-H. Ziya Uşaklıgil ( Batılı anlamda ilk realist roman).
32. Tanzimat romanında yanlış batılılaşma ve cariyelik en yaygın konulardır.
33. Tanzimat şiirinde divan şiiri bicimleri kullanılmış, icerik değişmiştir.
34. Namık Kemal hem tiyatro hem roman yazmış; ancak onu asıl tanıtan vatan temalı şiirleridir.
35. Tahrib-i Harabat ve Takib, Namık Kemal’in Ziya Paşa icin yazdığı eleştirilerdir.
36. Ahmet Vefik Paşa, Moliere’den Cimri, Hastalık Hastası, Kibarlık Budalası gibi tiyatroları cevirmiştir.
37. Ahmet Mithat Efendi’nin halka okuma zevkini aşılama duşuncesini Huseyin rahmi ve Halide Edep de surdurmuştur.
38. Edebiyatımızın unlu sozlukleri; Divan-u Lugati’t-Turk, Muhakemetu’l-Lugateyn, Lehce-i Osman ve Kamus-ı Turkî’dir.
39. Tanzimat edebiyatı ikinci doneminde “sanat sanat icin” anlayışına donulerek, Servet-i Funun edebiyatına hazırlık yapılır.
40. R. Mahmut Ekrem “Guzel olan her şey şiire girebilir.” diyerek Muallim Naci ile kafiye tartışmasını başlatır.
41. A. Hamit Tarhan, Namık Kemal’in tiyatro anlayışının tersini savunur. Tiyatro tekniği iyi olmadığı icin yazdığı tiyatrolar sahnelenemez.
42. Edebiyatımızda olum temasıyla meşhur şairler; Abdulhak Hamit, Cahit Sıtkı, Yahya Kemal’dir.
43. Servet-i Fununcular beyit anlayışını kırarak nazımı nesre yaklaştırırlar.
44. Servet-i Funun’da romanlar realizm ve naturalizmden; şiirler ise sembolizm ve parnasizmden etkilenir.
45. Servet-i Funun romanı, cevre olarak İstanbul’u, karakter olarak aydınları secer.
46. Tevfik Fikret, sanatının ikinci doneminde sanatı toplumun hizmetine sunar, hece olcusuyle yazdığı şiir kitabının ismi Şermin’dir.
__________________
Edebiyat / Dil Bilimi Pratik Edebiyat BilgiLeri
Üniversite Ders Notları0 Mesaj
●51 Görüntüleme
- ReadBull.net
- Kültür & Yaşam & Danışman
- Eğitim Öğretim Genel Konular - Sorular
- Üniversiteler
- Üniversite Ders Notları
- Edebiyat / Dil Bilimi Pratik Edebiyat BilgiLeri