Aleksandr Sergeyevic Puşkin ve Rus Edebiyatına Katkıları
Soylu bir ailenin oğlu olan Aleksandr Sergeyevic Puşkin, 1811'de impara*torluk lisesi olan Carskoye Selo'ya girdi. Genc yaşta Fransız edebiyatını oğ*rendi; Fransız ozanlarının ve Voltaire'in yazdıklarından esinlenerek, şiir*lerinde kendine ozgu bir uslup oluş*turdu. 1817'de liseyi bitirdiği zaman,donemin onemli ozanlarının ilgisini ceken unlu bir genc ozan olmuştu. Dış*işleri bakanlığında gorev aldı; aynı ta*rihlerde liberal duşunceleri dile geti*ren şiirler yazdı. Ozellikle Gavriliada adlı manzum yapıtında geleneksel go*ruş ve kurumları sert bir bicimde eleş*tirdi. Bu yapıt Karadeniz kıyılarına surulmesine yol actı (1820); bunu fır*sat bilen yazar, kendini yoğun bir oku*maya verdi. Byron'ı keşfetti ve Rus*ya'da tanınmasına yol actı; doğanın guzelliğini fark etti ve bu guzellik şi*irlerine olduğu kadar duz yazılarına da yansıdı. Bu arada Ruslan ve Lyudmila (1820), Kavkazsh plennik (Kaf*kas Tutsağı, 1822) ve Bahcisarayski fontan'ı (Bahcesaray Ceşmesi, 1824) yazdı. Surgun doneminin iki yılını Kişinev'de gecirdikten sonra Odessa'ya giden yazar, once Tsıyganıy'ı (Cinge*neler, 1823-1824),ardından başyapıtı sayılan ve manzum olarak kaleme al*dığı Yevgeniy Onyegin adlı romanını (daha sonra yapıtı Caykovski'nin mu*ziğiyle operalaştırıldı) oluşturmaya koyuldu. Yapıtının yazımı surerken, Rus tarihini yakından inceledi, aynı do*nemlerde tarihsel oyun olan Boris Godunov’a ( Musorgski bu yapıttan esinlenerek bir opera oluşturdu) başladı ve bitirdi (1825) ayrıca bircok halk masalıyla halk turkusu yazdı. Odessa'daki tutumu (bir arkadaşına yazdığı ve Aleksandr Fin buyuk suc saydığı ateizmden soz eden bir mek*tubu gizli polisin eline gecmişti) ve ka*rısına yaklaşmaya calıştığı valiye yo*nelik saldırıları; Puşkin'in Pskov ilin*deki ailesine ait malikÂneye surulme*sine neden oldu; burada 1826'ya ka*dar kaldı. Aynı tarihlerde, Petersburg'da Aleksandr Fin olumu ustune 26 Aralık 1825'te ulkeye meşruti mo*narşiyi getirmek amacıyla girişilen bir darbe başarısızlıkla sonuclanmıştı. Butun dostlarının, dekabrist diye ad*landırılan ozgurlukculer olarak tutuk*lanıp sorguya cekilmesi (5 kişi olum cezasına carptırıldı, 120 kişi de Sibir*ya'ya suruldu) ustune Puşkin, korku*ya kapıldı ve cok sayıda yazısını, ozel*likle de yaşamoykusunun başlangıc bolumunu yok etti. 3-4 Eylul 1826 ge*cesi Moskova'ya goturulerek yeni car Nikolay Fin huzuruna cıkarıldı (8 Ey*lul). Nikolay I, ozgurluğune kavuşmasını sağladı ve kendisinin Puşkin'in de*netleyicisi olduğunu acıkladı. Bundan boyle yazar Moskova'da denetim al*tında kalacaktı.

Toplumsal ve siyasal sorunlarla ilgi*lenmekten vazgecerek tarihsel konu*lara yoneldi (Buyuk Petro 'nun Zenci*si). BuyukPetro'nun Tarihi'ni yazmak icin arşivlere ve kitaplıklara giriş iz*nini elde etti. Bu arada Natalya Goncarova'yla evlendi; 1833'te Yevgeniy Onyegin 'i yayımladı, aynı yıl İstoriya Pugacova 'yi (Pugacov Tarihi), 1834'te Maca Kızı'nı (Pikovaya Dan), 1836'da da Walter Scott tarzındaki Yuzbaşının Kızı'nı (Kapitanskaya Docka) yazdı.

Para sorunlarından, saray ve salon yaşamından sıkılınca, car Nikolayden mali destek istedi; 30 000 ruble ve altı aylık bir izin aldıktan sonra, Mihaylovski'ye cekildi. Ama annesi*nin hastalanması ustune Petersburg'a donmek zorunda kaldı. 1836'da, Niko*lay Fin kendisine gosterdiği yakınlığın nedeninin karısından kaynaklandığı*nı ileri suren imzasız bir mektup aldı.
Karısıyla ilgili dedikodulardan dola*yı surekli tedirginlik icinde olan ya*zar, kıskanclığa kapıldı ve karısının hayranı olduğu soylenen Fransız su*bayı baron Georges d'Anthes'le duel*lo yaptı ve karnından ağır bicimde ya*ralandı (27 Ocak 1837); car kendisini Hıristiyan olarak olmeye davet eden bir mesaj gonderdi, Puşkin bu olaydan kısa bir sure sonra oldu. Rus edebiyat dilinin yaratıcısı sayılan Puşkin bicim, olcululuk ve dengelilik acısından en klasik olan ilk buyuk Rus ozanı olarak kabul edilir. Lirik şiirin başlıca ustalarından biridir ve guncel sorunların da lirik şiirde işlenebilece*ğini gostermiştir. Kendinden sonra ye*tişecek olan Gogol, Lermontov, Dostoyevski ve Tolstoy gibi yazarların ge*liştirdikleri bir edebiyatın temelini at*mış olan Puşkin gozleme dayalı olan duzyazılarında, yalın ve sussuz bir dil kullanmış, eleştiri alanında da edebi*yat yapıtını bir butun olarak benim*semesi ve bunu cozumlemeye yonele*rek değerlendirmesiyle bircok eleştir*mene yol gostermiştir.
__________________