GERCEKL
İK TERAPİSİ


Bu terapi William Glasser adında bir psikiyatrist tarafından ortaya atılmıştır. Glasser gerceklik terapisini şoyle tanımlar:
Bireyin kendi davranışının sorumluluğunu bireye yukleme. Bu da ruh sağlığına eşittir. Terapi danışanların amaclarına ulaşmada başarılı olabilmeleri icin onların daha gercekci ve daha sorumlu olabilecekleri şekilde eğitim vermektir.

Gerceklik Terapisi:
Kimlik kazanmaya calışan insanlar,
Duygusal problemleri olan insanlar,
Davranışsal problemleri olan insanlar ile ilgilenir.

Glasser geleneksel yaklaşımlar ve gerceklik terapisi arasındaki farkları şu şekilde belirtmiştir:
G. Terapisinde danışana hasta gozuyle bakılmaz ve danışan gecmişte olanlara rağmen o andaki davranış ve tutumlarını değiştiren kişi olarak algılamaya gudulenir. Gerilimle baş edebilmek icin danışanın kendi yeteneği guclendirilmeye calışılır.
G. Terapisinde danışman danışanın hayatında onemli bir varlık haline geldiği kişisel yakın ilişki uzerinde durur. Bu tip ilgi terapi icin gereklidir.
G Terapisinde bilincaltı gudulenmenin varlığı yadsınmaz ancak davranışların nedeninin araştırılmasının değişme getirmeyeceği vurgulanır.
G. Terapisinde terapi toplumun ahlak kurallarına dayanır. Danışan yaşamındaki onemli kişilerin uyarıları olmadan kendi davranışını ahlak acısından değerlendiremez ve değişemez.

Terapist oğretmen rolumdedir ve danışanın daha iyi davranması icin yollar onerir ve onunla gercekten derin bir ilgiyle ilgilendiğini belli eder.

TEMEL KAVRAMLAR:

Kimlik: Bu terapiye gore tum insanların tek bir temel gereksinimi vardır: kimlik gereksinimi. Kimlik dunyadaki diğer varlıklardan farklı ve ayrı olduğumuzu hissetme gereksinimidir. Başarılı kimlik gereksinimi sağlıklılık ve gelişme gucu olarak ele alınır ve insanın doğasının sosyalliğe dayandığı uzerinde durulur.
Katılım:Katılım gereksinimi insanın sinir sistemine yerleşmiştir. Sinir sisteminde insanın başkalarına katılması icin onu cesaretlendiren bir acı soz konusudur. Bu acı insanları katılmaya yoneltir. İlkel toplumlardaki atalarımızdan bize gelen katılım gereksinimi gunumuzde dostlarıyla birlikte olma gereksinimine donuşmuştur.
Sevgi ve değerli olma:Glasser iki temel gereksinimden bahseder, bunlar: Sevme ve sevilme gereksinimi, kendimizin ve başkalarının değerli olduğunu hissetme gereksinimidir. İnsanlar kendilerini değerli hissetmek icin buna katkıda bulunacak bir iş yapmak ve başkalarının da bunu yapmasına yardımcı olmak durumundadırlar. Bu yolda başarısızlığa uğramanın sonucu yalnızlık, acı ve başarısız kimliktir.
Sorumluluk:Sorumluluk, bir kimsenin kendi gereksinimlerini başkalarını da kendi gereksinimlerini karşılama yeteneğinden mahrum bırakmayacak şekilde karşılama yeteneğidir. Sorumluluk bir araya geldiklerinde başarılı kimliği oluşturan sevgi ve değere sahip olmaktır. Glasser, semptomların kişinin gecmişinden dolayı değil şu andaki yalnızlık ve başarısızlığından dolayı ortaya cıktığına inanmaktadır. Sorumlu bir davranışla gereksinimler başarılı bir şekilde karşılandığında semptomların ortadan kalkacağı duşunulur.
Gerceklik:Gerceklik terapisinin amacı yalnızca insanları gerceklerle yuz yuze getirmeye calışmak değil, aynı zamanda bu cerceve icinde gereksinimlerini karşılayabilecek hale gelmelerine yardım etmektir.



Glasser’in gerceklik terapisinde yer alan dortlu zinciri:

Gercekle yuz yuze gelmek®sorumlu davranış®sevgi ve değer(katılım)®başarılı kimlik.
Gerceği inkar etmek®sorumsuz davranış®yalnızlık ve acı(katılımın yokluğu)®başarısız.
kimlik.

Zincirin ilk halkasındaki gercekle yuz yuze gelmek veya gerceği inkar etmek başarılı veya başarısız kimliğin oluşmasındaki en kritik basamaktır.

Kazanım: Kişiliğin oluşumu ve sorumluluğun gelişimi.
Kimliğin kaynağı: Kişinin kim olduğunu aydınlığa kavuşturacak kaynaklar şunlardır:

Kişi sevdiği kişilerle ilişki kurmaya ve onlarla bir arada olmaya eğilimlidir. Hoşlanmadığı insanları reddeder.
Kişi zamanını ve enerjisini bazı konuları duşunmeye ve değerlendirmeye calışarak kimlik kazanmaya calışır.
Kriz durumlarındaki davranışlar kişi hakkında bilgi verir.
Kişi kimliğine ilişkin geribildirimlerden ve yansıtmalardan bilgi edinir ve oğrenir.
İnanclar ve değerler, felsefe kimliğe katkıda bulunur.
Başkalarına gore sosyo-ekonomik statu de belirleyicidir.
Fiziksel yapı ve imaj da kimlik oluşumuna yardımcı olur.

Birey 4-5 yaşlarında iken geliştirdiği becerilerine bakarak başarısız kimlik geliştirmeye başlayabilir. Ancak pek cok cocuk bu yaştan once kendini başarılı hisseder. Ve bir kez kendini başarılı veya başarısız olarak tanımladıktan sonra benzer kimliklerle birleşmeye başlarlar ve boylece oluşan gruplar giderek kutuplaşır.

Ebeveynlerin katılımı: Glasser’e gore sorumluluğun oğretilmesi en onemli gorevdir. Burada onemli olan cocukların sevgi, destek, sıcak ilişkiler kurma gereksinimlerinin ebeveynlerce doğru şekilde karşılanması gerekliliğidir. Ebeveyn cocuğa model olabilmeli ve tutarlı bir disiplin anlayışıyla yaklaşmalıdır. Cocukla konuşmak icin zaman ayırmalı, tartışmalı ve dinlemeli, sosyal katılımlara girebilmesi icin cocuğa destek vermelidir. Glasser’e gore aile gercek yaşamdaki gereksinimlerin nasıl karşılanacağının oğrenildiği yerdir.
Okulun katılımı:Okula başlamış pek cok cocuk başarısız kimlik oluşturmaya başlamış olabilir. Bazıları da başarılı kimliğini surdurmek icin caba sarf ediyor olabilir. Burada oğretmenin tutumu cok onemli bir konumdadır. 10 yaşına kadar olan donemde okulda başarısızlık yaşayan bir cocuk guvenini yitirecektir.
Glasser ilkokullarda yapılacak bazı işlerin cocukların sorumluluk almalarına yardımcı olacağını savunur:
Hatırlama yerine; duşunme ve problem cozmeye odaklaşmak,
Cocukların okulda oğrendikleri ve dışarıda yaşadıklarının birbiriyle ilgili olması,
Cocuğun karar vermeyi ve plan yapmayı oğrenmesi,
Okuma-yazma ve konuşma gibi iletişim becerilerine birincil derecede onem verilmesi,
Cocukların yalnızca yaş bakımından gruplandırıldığı homojen grupların oluşturulması,
Etiketleme ya da puan sistemi kullanma yerine cocukların nerede yardıma ihtiyac duyduklarını anlamak ve calışmalarını sağlamak,
Oğretmen liderliğinde cocuklar icin neyin iyi ve onemli olduğu konusunda yargılayıcı olmayan tartışmalar duzenlemek.
Glasser’in okulla ilgili duşunceleri kişisel sorumluluk kavramına dayanır. Uygun olmayan ev koşulları, duşuk sosyo-ekonomik konum gibi olumsuz faktorlerin etkilerinin okulda azaltılabileceğine inanır.

Başarısız Kimliğin Surdurulmesi: Glasser, kimliklerinin başarılı ve başarısız oluşuna gore iki tip toplum tanımlar. Bunlardan birincisi kendini başarısız olarak belirleyen, katılıma yonelik olmayan yollarla acısını hafifletmeye calışan toplumdur. Diğeri ise kendini başarılı olarak belirleyen ve katılmaktan zevk alan başarılı toplumdur. Glasser. Psikolojik veya psikosomatik tum semptomların, duşmanca, saldırgan, mantıksız davranışların hepsinin kişisel başarısızlığın ve yalnızlığın urunu olduğunu duşunur. Sorumsuz birey gerceği reddederek dunyayı icinde rahat edeceği hale getirir ve başarısız kimliğini surdurur.

Başarısız Kimliğin Değişmesi: Gerceklik terapisinin amacı; danışanın gercekci olarak ve sorumlu davranarak sevgi ve değer gereksinimlerini karşılayabilmesine dayalı başarılı bir kimlik kazanmasıdır. Buna gore terapi de bir eğitim ve yetiştirme durumudur.

Başarılı bir gerceklik terapisti olmak icin:
Terapistin kendisi oldukca sorumlu bir insan olmalıdır ve gerceklik bağlamı icinde kendi ihtiyaclarını karşılayabiliyor olmalıdır.
Danışanların kendi sorumsuzluklarına terapisti katmak icin yapacakları davranışlara karşı durabilecek guclu ve tutarlı bir insan olmalıdır.
Danışanların acı ve yalnızlık duygularını anlamalı ve onları kabullenmelidir.
Danışanları ve onların sorumsuz davranışlarını hissedebilme kapasitesine sahip olmalıdır.


GERCEKLİK TERAPİSİNİN İLKELERİ

Katılım,
Şu andaki davranışa odaklanma,
Davranışı değerlendirme,
Sorumlu davranışı planlama,
Kendini adama,
Bahane bulmama,
Cezalandırmama.

Başarılı Bir Kimliği Kazanmanın Unsurları:
Yaşadığı dunyanın gerceğini inkar ya da goz ardı etmemek,
Kendi davranışının sorumluluğunu kabul etmek,
Plan yapmak ve gercekleştirmede sorumlu davranmak,
Başkalarını sevmek ve onlara katılmak, kendini başkalarına vermek ve karşılığında sevilmek,
Kendine ve başkalarına yararlı etkinliklere katılmak,
Standartlara uygun etik davranışlar iceren bir şekilde yaşamak.

__________________