1.FASIL 1-RUHİYATIN TARİF VE TELAKKİSİ Her mevzu gibi ruhta iki şekilde tetkik olunabilir :Ya bunyesi , cevheri ve aslı; ya da vazifeleri tezahurleri ve hadiseleri itibariyle. Ruhiyatın asıl meşgul olduğu saha ; ruhi vazifeleri , tezahurleri ve hadiseleri itibariyle tetkik etmek ve kanunlarını tesbite calışmaktır.Maamafih son zamanlarda asrın en buyuk mutefekkirlerinden (Bergson) ‘ un ruhiyatı mafeykattabiyat vadisine doğru sevketmiş olduğunu ,hatta onun tesiriyle(W-James) gibi evvelce tamamen fenni ruhiyat taraftarı olanların da ruhiyatı felsefei bir nazarla telakkiye temayul eylemiş bulunduğunu şurada işaret etmek lazımdır. RUHİYAT-FELSEFE:Ruhiyatın felsefeden bir kısım olmadığını tavzi ve ispat icin muhtelif meseleleri ruhiyatın nasıl ve felsefenin nasıl mutaala ettiklerini gozden gecirmek kifayet eder. Ruhiyat aynı mevzuda tabiatı ,felsefe tabiatın haricinde kalanı araştırıyor. Felsefe bu mevzu da kıymeti,ruhiyat şekil ve sureti duşunuyor.Bilfarz felsefe (nasıl olmalıyım?) sualine cevap verir,ruhiyat (neyim?) meselesini tetkik eder. Ruhiyat ve İctimaiyat:Muteakip bahislerde goruleceği gibi filhakika ferdi ruhun teşekkulunde ictimai muhit belki yegane amidir denebilir.(Durkheim-Ziya Gokalp) Ruhiyat ve Giriziyat: Ruhiyat ile fizyolojinin bu kadar sıkı bir surette munasebettar olması son asırda iki ilim şubesinin tevelludune sebep olmuştur :”psiko-fiziyolojik” ve psiko-fizik ki bunların mevzuları fizyolojik veya fizik ahval vasıtası ile tetkik ve mesuha etmektir. Ruhi Hadiseler, Girizi Hadiseler: 1) Evvelemirde gırizi ve ruhi hadiseler mahiyetleri itibariyle farklıdırlar .2 ) Fizyolojik hadiseler ihsasat ile ve ihsasatın kuvvetini artıran alat ile anlaşılır.Ruhi hadiseler ise şuurla anlaşılır.3) Fizyolojik hadiseler gayrişahsi ,ruhi hadiseler ise şahsi enfusidir. 4) Gırizi hadiselerin mutlak gayeleri ferdin bekasıdır. 2- RUHİYATIN KISIMLARI Nazari ruhiyatın gayesi ruhun muhtelif hadiselerini tetkik ve bunları kanunlara raptetmektir.Ameli ruhiyatın gayesi de bu kanunları hayatın muhtelif cihetlerine tatbik ve onların mufit ve ameli neticelerini ihtihsal etmektir.Umumi hayat ruhi hadiseleri idare eden kanunları umumiyeti itibariyle keşfetmeğe uğraşır.Ruhi hadiseleri meneleri ve gecirdikleri safhalar itibariyle tetkik eder.Cem’i ruhiyat ruhi hadiselerin cemaatler icinde aldığı şekilleri ve tahavvullerini tetkik eder.Fertler bir gurup cemiyet hatta herhangi bir kalabalık icinde bulundukları zamanı yanlız kaldıkları vakitlerde olduğundan başka turlu duşunurler ve başka tarzda hareket ederler.Ruhiyat, malumatına sahip olmaksızın terbiye ve talime teşebbus: nebatatın bunyelerini bilmeksizin ziraat yapmaya benzer. Ruhiyat ahlakın muhim bir istinatgahı olduğu gibi tabiat ile hukukunda cok kıymetli bir muaunıdır. Ticaret eşyasının revacı icin halk psikolojisinin muhtelif yerlerde ve zamanlarındaki istikametini tayin ve ilanların dikkat ve rabet celbedecek surette tertibini temin icinde ruhiyata muracat edilmektedir, filhakika halikı tanımak icin evvela nefsimizi bilmemiz lazım geldiğine gore beşerin ruhuna nufuz :eşyanın, sebeplerin, mebdelerin,nihayet eşyayı halk edenin mahiyetine nufuz edebilmenin yolu oluyor. 2.FASIL COCUK RUHİYATINDA USULLER 1-DAHİLİ TAFAHHUS HARİCİ TAFAHHUS 1) Dahili tafahhus: Herhangi ruhi hadisenin sahibi tarafından tetkik ve tahlil edilmesi demektir.Ruhun ilmi kendi ruhumuzdan başlar. Başkalarında gecen ruhi vakıaları eğer kendimizde gecmemişse tanımaya imkan yoktur. Dahili tafahhusun cocuk ruhiyatına yardımı yetişkin adamların cocukluk hatıralarını nakil ve tasvir etmeleri sureti ilede vaki olabilir. 2) Harici tafahhus: Ruh hadiselerini harici tezehurleri ve alametleri vasıtasıyla tetkik etmek usuludur. A) Simadaki ve azadaki hareketlerdir. Kendi tahassus tarzımıza esir olmamak şartı ile uzun işaretlerle ruhi hadiseleri tayin tarzı; cocuk ruhiyatında belki daha muhimdir.Cunku onların simaları hislerine hiyanet etmek itiyadını henuz kazanmamıştır.
__________________