ZENO VE KAPLUMBAĞA 1- Thales’in Kuyusu: Thales varlıkların hepsinin sudan oluştuğunu iddia eder. O’na gore, varlıkları en ufak parcalara indirgersek, varlıkların sudan başka bir şey olmadığı anlaşılır. Bir şeyi indirgemek, onu daha anlaşılır parcalara bolmek, sorunun kaynağına inmektir. İndirgemek, bir başka deyişle, maddeyi oluşturan asıl kaynağa inmektir. Orneğin, bir kişi butun parasını hayır işlerine harcıyor ve biri gelip:“Bunu kendin icin yapıyorsun.” diyorsa, bu kişi olaya indirgemeci yaklaşmış olur. Bu nedenle tek bir şeyi, bircok şeyle acıklamak indirgemeciliktir. Thales, varlığın hepsinin su olduğun soylerken, şuna dikkat ceker; su buharlaşır hava olur, donar katı olur. Demek ki; butun varlıklar sudur, goruşunu ortaya atmıştır. 2- Protagoras ve Domuzlar : ilk antik sofist Protagoras’tır. Sofistler gezgin oğretmenlerdir. İyi bir sofist hatalı bir goruşu savunuyor olsa bile, tartışmayı kazanan kişidir. Protagoras’a gore: “İnsan her şeyin olcusudur.” Bunun anlamı, dunyadaki hicbir şeyin kendinde bir doğaya sahip olmalığıdır. Kişinin dunyayı algılama bicimidir. Mesela, ruzgar kimine gore sıcak, kimine gore soğuk eser.Bu kişi ile ruzgar arasındaki algıdır. Yani kişini algılayış bicimidir. Bir gun Sokrates, Protagoras’a : “Bir yaban domuzunun yargısı neden herhangi bir insanın ki kadar gecerli olmasın?” diye sorar. Protagoras’ta; “Domuzlar, bir goruş oluşturabildikleri surece, goruş oluşturma hakkına tam anlamıyla sahiptirler.” yanıtını verir. Protagoras’ın goruşlerinde gorecelik olduğuda ortaya cıkmaktadır. Cunku her birey, kendi algıları sonucunda doğruya ulaşır. 3- Zeno Ve Kaplumbağa : Reductio ad absurdum’u yani “sacmalığa indirgeme” metodunu kullanan ilk felsefeci Yunanlı Zeno’dur. Zeno dunyanın gosterdiği ceşitliliğin bir yanılsama olduğunu ve gercekliğin ebediyen değişmeyen bir birlikten oluştuğunu kanıtlamak istemiştir. Zeno gunumuze parodokslarını bırakmıştır. Bunlardan biri “ Aşil İle Kaplumbağa’dır. Buna gore, Aşil ile Kaplumbağa yarış yapacaklardır. Aşil cok hızlı koştuğu icin kaplumbağa’ya 10 m. avans verilir, Aşil, 10m.’yi katettiğinde Kaplumbağa bir metre ilerlemiş olur, Aşil bir metre geldiğinde kaplumbağa birkac cm. ilerde olur. Zeno’ya gore Aşil, Kaplumbağa’yı hicbir zaman gecemeyecektir. Parodoks burada karışır. Cunki, yol yarıma, yarım da yarıma yani ceyreğe, ceyrek te yarıma, ... bolunur, bu boyle gider. Zeno, bir sacmalığın yerine, başka bir sacmalık koymuştur. Fakat gunumuzde, sonsuz sayıda sonlu parcalardan oluşan bir mesafenin sonsuz olmak zorunda olmadığı bilinmektedir. 4- Sokrates’in Soruşturması : Sokrates, başkaları tarafından duzeltilse veya tartışmayı kaybetmeyi gerektirse bile her zaman hakikatin aranması gerektiğine inanıyordu. O, bildiği tek şeyin, hic bir şey bilmediği,olduğunu iddia etmiştir. Sokrates, tartışmalarında adalet, cesaret ve iyi gibi kavramlara tanımlar ister, sonra zararsız yorumlarla rakibine kendi duşuncesini aşılardı. Cunki, Sokrates, soz oyunlarını cok iyi kullanırdı.
__________________