AİLE TUTUMLARI VE COCUK GELİŞİMİ UZERİNE ETKİLERİ Eğitimciler cocukların gelecekte uyumlu ve başarılı olabilmeleri icin en sağlıklı eğitim yollarının geliştirilmesi cabası icindedirler. Her ne kadar kişilik gelişiminin insanın yaşamı boyunca suregeldiğini kabul etsek de, kişilik gelişmesi ve yapılanmasında temelin cocukluk doneminde atıldığı gerceği gecerliliğini korumaktadır. Sosyal uyum uzerine yapılan calışmalar, ailenin cocuk uzerindeki ilk etkilerinin son derece onemli olduğunu gostermiştir. Anne-babanın ve ailenin diğer bireylerinin cocukla olan etkileşimi, cocuğun aile icindeki yerini belirlemektedir. Cocuğa yoneltilen davranış ve ona karşı takınılan tavır, ilk yaşantıların orulmesinde buyuk onem taşımaktadır. Okul oncesi donemde cocuk, sosyal birey olmayı oğrenirken aynı zamanda ozdeşim yapacağı bir modele gereksinim duyar. Kişilik oluşumu icin gerekli olan ozdeşim, buyuk olasılıkla aile icindeki yakın bir uye ile gercekleşmektedir. Genellikle ozdeşim nesnesi anne-baba olmaktadır, fakat ağabey, teyze, hala, dayı ya da amca gibi aile icinden bir erişkin de ozdeşim nesnesi olabilir. Bu uyelerin bozuk bir kişilik yapısına sahip olması halinde, olumsuz davranış orneğinin cocuğa yansıma olasılığı artmaktadır. Cocuk yetiştirmede ve ailenin cocuğa karşı tutumlarını belirlemede, anne-baba tarafından cocuğun gelişim donemlerinin ozelliklerinin neler olduğunun bilinmesi cok onemlidir. Cocuk erişkinin kucuk bir modeli değildir. Cocuğu erişkinden ayıran bir cok ozellik vardır: cocuğun kanıtlanabilir en guclu tarafı ve ustunluğu oğrenme gudusudur. Cocuk, Montessorinin "emici zihin" diye adlandırdığı bir yetiye sahip olarak doğar. Kultur, tore, ulku, duygu, davranış ve inancların "emilip" benimsenmesi, cocuğun doğumuyla altı yaşı arasındaki "emici zihin" doneminde gercekleşir. Anne-babanın cocuğa ilişkin tutumlarını değerlendirirken, aile icindeki ilişki dinamiğini gozden gecirmek gerekir. Uc cocuk, anne ve babadan oluşan 5 kişilik bir ailede aile ici etkileşiminin kac ceşit olduğu teke tek ilişkiler formulu ile saptanabilir: 5 kişilik bir ailede X=n2-n= 20 ceşit ilişki mevcutdur. Bu, herkesin kendisinden başka 4 kişi ile ilişkiye girdiği anlamına gelir. Bu ilişkiler cift yonludur. Gercekte ilişkiler daha karmaşıktır. Yani; anne, anne olarak cocukları ile ilişkide, anne ve baba işlevleri gereği cocuklarla ilişkide, kızlar ve erkekler birbirleriyle ilişkide gibi değişik ve karma ilişkiler vardır. Gercekte kuramsal olarak formul şoyle olmalıdır: X=1x2x3x4x5=120 ceşit ilişki aile icinde vardır. Beş kişilik aile, 6 kişi olsa, yani bir cocuk daha eklense, ilişki sayısı 120x6=720’e cıkar. Yani aile, ilişkiler yumağı şeklinde gozlemlenir. Olumlu veya olumsuz herkes birbiriyle ilişkidedir. Aile uyelerinden başarısı veya başarsızlığı herkesi etkiler. Aile icindeki catışmalar (kardeşler arası, anne-baba, anne-cocuk veya baba-cocuk catışması v.b.) da aile icindeki herbir bireyi etkiler. Ancak catışmaları onem sırasına koymak gerekirse, anne-baba catışmas
__________________