Benlik ve Benlik Gelişimi Kişi yaşam boyunca gelişen bir varlıktır ve bu surec boyunca iyi bir benlik gelişimi ruh sağlığı acısından onemlidir. Benlik ve benlik anlayışı, birbirleriyle ilgili olan oğeleriyle, bebeklik cağında gelişmeye başlar ve hayat boyu gelişmeye devam eder. Tanımı Literaturde “oz kavram” veya “benlik kavramı” şeklinde belirtilen olgu ceşitli kaynaklarda “benlik bilinci”, “benlik tasarımı”, “kendilik anlayışı” yada “guven duygusu” olarak da gorulebilir. Benlik, yaşantımızın en onemli yonlerinden biridir ve tanımlanması cok zordur. Benlik kavramı, insan kişiliğinin temelinde bulunan ve birey icin cok onemli olan algı, duygu ve duşuncelerin butunu olarak tanımlanır. Yine benlik kavramı insanın kendini algılayış ve kavrayış bicimidir. Kişinin kendini nasıl gorup, nasıl değer bictiğini anlatır; kişinin kendisiyle ilgili kafasında cizdiği bir gorunumdur ve dunyayı seyrettiği bir gozluk gibidir. Rosenberg’e gore benlik kavramı, bireyin bir nesne gibi kendisine yonelttiği duygu ve duşuncelerinin bir toplamıdır. Freud’la başlayan psikanalitik kurama gore benlik id, ego ve superegoyu da kapsayan bir yapı olarak ele alınmaktadır. Benlik kavramı gelişim sureci • Kişiler arası ve kulturel deneyimlerin değerlilik hissi ve olumlu duygular meydana getirmesi, • Birey ve toplum tarafından onemsenen alanlarda yeterliliğin farkına varılması, • Bireyin kendi gercek gucunu keşfetmesi ve kullanması aşamalarından oluşmaktadır. Benlik kavramı yıllarca oluşan dinamik bir kombinasyondur ve şunlardan oluşur: • Başkalarının kendi bedenine yaklaşımı, • Bankasının kendisine davranışlarını nasıl algıladığı, • Birey ve diğerleri arasındaki ilişkiler, • Kişilik yapısı, • Bireyi etkileyen uyaranın algılanması, • Oncelikli ve yeni deneyimler, • Fiziksel, zihinsel ve sosyal benlik hakkındaki duşunceler • Benlik hakkındaki beklentiler Benlik kavramı bireye sureklilik, butunluk ve sağlamlık hissi verir. Sağlıklı bir benlik kavramı yuksek bir stabiliteye sahiptir. Senlik-saygısı “self”e ilişkin bir kavramdır. Self’in Turkce karşılığı olarak “oz”, “kendilik”, “benlik” ve “ozbenlik” sozcukleri onerilmektedir. Rosenberg (1965) benlik saygısını kişinin kendine kar¬şı pozitif veya negatif tavrı olarak ele alır. Kişi kendini bir cok insandan daha ustun gorebilir, fakat kendine koyduğu standartlara gore ise, yetersiz gorebilir. Bunun aksine bir adolesan, kendini ortalama bir insan gibi gorebilir, fakat gorduğu benliğinden de cok memnun olabilir. Yani kişinin benlik saygısı bir anlamda yuksek, başka bir anlamda ise ortalama veya daha duşuk olabilir.Kişi kendini değerlendirmede olumlu bir tutum icindeyse benlik saygısı yuksek, olumsuz bir tutum icindeyse benlik saygısı duşuk olmaktadır. Yorukoğluna (1985) gore, benlik kavramının, benlik imgesinin beğenilip benimsenmesi benlik saygısını oluştu¬rur. Benlik saygısı,kişinin kendini değerlendirmesi sonun¬da ulaştığı benlik kavramının onaylanmasından doğan beğeni durumudur. Benlik saygısı, kendini olduğundan, aşağı ya da us¬tun gormeksizin kendinden memnun olma durumudur. Kendini değerli, olumlu, beğenilmeye ve sevilmeye değer bulmaktır. Kendini olduğu gibi, gorduğu gibi kabullenmeyi, ozune gu¬venmeyi sağlayan olumlu bir ruh halidir. Maslow’un kendini gercekleştirmiş dolayısıyla benlik saygısına sahip bir kişide gorduğu bazı ozellikler şunlardır. 1) Gerceğin bilinebilecek yonlerini doğru olarak algılar. 2) Bilinemeyecek olanların bilinemeyeceğini doğru olarak algılar. 3) Gerceği olduğu gibi kabul eder. 4) Kendini olduğu gibi kabul eder. 5) Başkalarını olduğu gibi kabul eder. 6) Yaşamın getirdiği olayları tam anlamıyla yaşayarak tadını cıkarma eğilimindedir. 7) Kendiliğinden hareket eder. 8) Yaratıcı bir bicimde davranabilir. 9) Kendine ve yaşama gulebilir. 10) İnsanlığa değer verir ve onun sorunlarını ciddiye alır. 11) Son derece yakın ve derin birkac dostu vardır. 12) Yaşamı bir cocuğun gozu ve kalbiyle gorup yaşayabilir. 13) Gerektiğin cok calışır ve sorumluluğunun farkındadır. 14) Durusttur. 15) Cevresinin farkındadır, surekli cevresini araştırır ve yeni şeyler dener. 16) Savunucu değildir.
__________________