EMPATİ Empati, “bir insanın, kendisini karşısındaki insanın yerine koyarak onun duygularını ve duşuncelerini doğru olarak anlaması” şeklinde tanımlanabilir. “Bir kişinin kendisine karşısındaki kişinin yerine koyarak olaylara onun bakış acısıyla bakması, o kişinin duygularını ve duşuncelerini doğru olarak anlaması, hissetmesi ve bu durumun ona iletilmesi surecine empati” adı verilir. Empatik bir anlayışla dinleme, bireyin kendi objektifliğini yitirmeden, olayları, karşısındaki bireyin icinde bulunduğu durumu ve onun goruş acısını dikkate alarak dinlemesidir. Bu arada onu eleştirmek ve yargılamaktan kacınılması onerilir. Bireyleri en cok tedirgin eden şeylerden biri başkaları tarafından eleştirilmektir. Empatik dinlemede birey karşısındakini ne over, ne yargılar ne de suclar ama onu anlamaya calışır. Bu anlayış insanların birbirlerine yaklaşmasına ve aralarında gerceğe dayanan sevginin gelişmesine yol acar. 1. Empatik İletişimin Ogeleri a) Empati kuracak kişi, kendisini karşısındakinin yerine koymalı, olaylara onun bakış acısıyla bakmalıdır. Her insan dunyaya, kendine ozgu bir bakış tarzıyla bakar. Eğer bir insanı anlamak istiyorsak, dunyaya onun bakış tarzıyla bakmalı, olayları onun gibi algılamaya ve yaşamaya calışmalıyız. Empati kurmaya calıştığımız kişinin rolune kısa bir sure icin gecmeli “sanki o kişi imişcesine” duşunmeye ve hissetmeye calışmalı sonra tekrar kendi yerimize gecmeliyiz. Yani; kısa bir sure karşımızdaki kişinin yerine gecmeliyiz. Ust aceleyle iceriye giren astıyla empatik bir iletişim kursaydı, “Astımı, bu kadar telaşa duşuren bir olay olmadı” diye duşunur. Hemen telefonunu kibarca ozur dileyerek kapatır ve astına sebebini sorardı. Olayı dinler, cozumler ve sonra “Herhalde ben de herhangi bir arkadaşımı o durumda gorseydim aynı telaş ve korkuyu yaşardım” diye duşunurdu. Ust “sanki o kişi imişcesine” duşunmeden tekrar kendi yerine gecer ve astını goruşmek icin yanına cağırırdı. b) Empati kurmuş sayılmamız icin, karşımızdaki kişinin duygularını ve duşuncelerini doğru olarak anlamamız gerekir. garip gelebilir, fakat coğumuz iletişimin insandan insana bilgi aktarımıyla ilgili olduğunu genellikle unuturuz. Mesaj alan ve veren bireylerin farklı insanlar olduğu, bu insanların farklı ihtiyacları, ilgi alanları, amacları ve hayata farklı bakış acılarının olduğu unutulmamalıdır. Eğer ust, astının davranışlarını kendisini onun yerine koyarak anlamaya calışsaydı “Onu cok iyi anlıyorum ama bu kadar da telaş olmaz ki… Yaptığı affedilir gibi değil!” diye duşunseydi; konuyu yanlış anlayacağından empatik iletişim de kurulmamış olacaktır. c) Empati tanımındaki son oge ise, empati kuran kişinin zihninde oluşan empatik anlayışın, karşıdaki kişiye iletilmesi (feed-back) davranışıdır. Karşımızdaki kişinin duygularını ve duşuncelerini tam olarak anlasak bile, eğer anladığımızı ona ifade edemiyorsak empati kurma surecini tamamlamış sayılmayız. Birinci ogenin sonunda doğru empatik iletişim kuran ustun, gorevini yerine getirdikten sonra astını yanına cağırması gerektiğini belirtmiştik. Ust astının davranışlarını doğru olarak anladığını ifade ettikten sonra; “Duygularının baskısı altında kalırsan hareketlerini kontrol edemezsin, bu da seni yanlış davranışlara goturur. Arkadaşın icin duyduğun telaş guzel, fakat, odaya girişin ve olayı anlatışın yanlış. Heyecan anında duygularını şoyle şoyle (Bireyden bireye değişir.) kontrol etmelisin” diyerek acıklamada bulunması gerekirdi. Empatik iletişimde hem verici hem de alıcı empatik davranışlar gostermelidir. Diğer bir ifadeyle “İki birim (ast-ust) arasındaki duygu ve duşuncelerin doğru anlamlandırılması, hissedilmesi ve iletilmesi “empatik iletişim” olarak ifade edebiliriz. Aile ve Empati Aile tedavileri grup psikoterapisi disiplini icinde en son gelişen disiplinler butunudur. Sistemik yaklaşımın on plana cıktığı cift ve aile tedavilerinin belki de en eski uygulamaları, psikodrama sahnesinde Moreno tarafından gundeme getirilmiştir. Psikodramanın catışma cozumlemesi konusundaki avantajlı yapısı, terapisti daha notr konumda bırakabilen eylem tekniklerini kullanması ve boylece yorum yapan ve transferanslara maruz kalan terapisi rolunu değiştirmesi, cift ve aile tedavilerinde onemli bir farklılık olarak karşımıza cıkmaktadır. Eşler daha guvenli bir ortamda olduklarını hissetmektedirler ve bu işbirliğini aynı zamanda gelişmeyi hızlandırmaktadır. Psikodramada Aile ve Eş Tedavisi icinde iki farklı modeli barındırmaktadır; bunlar: 1 .Coklu Aile yada Eş Duzeni 2.Tek Aile
__________________