1. HEKİMİN HASTAYA YANAŞMA BİCİMİ VE TUTUMUNA GORE:
A. Bastırıcı (Suppressive)
B. Destekleyici (Supportive)
C. Derinliğine araştırıcı (Explorative)

2. RUHSAL BOZUKLUK (PSİKOPATOLOJİ) ANLAYIŞI VE KURAMSAL CIKIŞ NOKTASINA GORE:
A. Psikodinamik temellere dayananlar:
a. Psikanaliz, Freud'un geliştirdiği psikanaliz ve bunun değiştirilmiş, uyarlanmış bicimleri
b. Freud'dan yontemce buyuk ayrılma gostermeyen fakat kuramsal acıdan ayrılıkları olan yeni analiz okulları (Jung, Adler, Rank, Horney, Sullivan...)
c. Psikanalitik nesne ilişkileri kuramı (Klein, Fairbairn, Kernberg..), psikanalitik benlik psikolojisi (Hartmann, Rpaport, Erikson...), psikanalitik kendilik psikolojisi (Kohut..)
B. Oğrenme ilkelerine dayanan davranışcı psikoterapi turleri:
Sistematik duyarsızlaştırma (systematıc desensitization, Wolpe), ustune gitme (exposure), itici koşullama (aversive training), olumlu pekiştirme ve sondurme (positive reinforcement and extinction ) vb.
C. Bilişsel psikopatoloji, bilgi işlemleme (information processing ), sosyal psikoloji ilkelerine dayananlar.
D. Varoluşcu (existential) ve olgu-bilimsel (phenomenologic) temellere dayananlar (Binswanger, Minkowski, Frankl, Strauss...)

3. SAĞALTIM DURUMUNUN BİCİMİ VE YAPISINA GORE:
A. Bireysel (individual) psikoterapi
B. Kuhe (group) psikoterapisi
C. Psikodrama
D. Oyun Psikoterapisi
E. Aile Psikoterapisi

Gorulduğu gibi boyle bir sınıflandırma bize butun psikoterapi turlerine kuşbakışı bakmak olanağı vermektedir. Bu sınıflandırmanın herbir bolumundeki bir tur başka bolumdeki turle birleşmek, uzlaşmak durumundadır. Birbirlerinden ayrı ele almamıza olanak yoktur. Orneğin sağaltım durumunun bicimi ve yapısına gore bireysel psikoterapi dediğimizde, ne tur bir kuramsal dizgeye (sisteme) gore uygulandığı sorusu ortaya cıkmaktadır. Bu destekleyici, bastırıcı bireysel psikoterapi olabileceği gibi, derinliğine araştırıcı psikanalitik bir sağaltım da olabilir. Grup psikoterapisinde de analitik ya da destekleyici bir yol tutulabilir." (Ozturk,1989, s:22-23)
CEŞİTLİ PSİKOTERAPİ TURLERİNDE KULLANILAN BAŞLICA RUHSAL VE FİZİKSEL ARACLAR:
1. Daha cok bastırıcı ve destekleyici psikoterapi turunde
A. Eğindirme (telkin,suggestion)
B. İnandırma (ikna, persuasyon)
C. Yol gosterme, rehberlik (guidance)
D. Danışma (counseling)
2. Bastırıcı, destekleyici ve derinliğine araştırıcı turlerde
A. Uyutum (hipnoz)
B. Uyuşturma (narkoz)
C. Boşaltma (catharsis)
3. Genellikle derinliğine araştırıcı, cozumleyici (psikanalitik turlerde)
A. Gudumsuz goruşme (non-directive interview)
B. Serbest cağrışım (free assocation)
C. Duşlerin cozumlenmesi
D. Surcmelerin (parapraxis) cozumlenmesi
E. Simgelerin (sembollerin) cozumlenmesi
F. Direnc (resistance) ve aktarımın (transference) cozumlenmesi
G. acıklama ve yorumlamalar
4. Daha cok davranış psikoterapilerinde
A. Gevşeme, koşullama
B. Edimsel koşullama
C. Ustune gitme (exposure)
D. Odul-ceza teknikleri
F. Pekiştirme, sondurme
G. Ceşitli oğretme teknikleri
DOLAYSIZ ARACLAR:
1. Cevrenin değiştirilmesi (aile duzenlenmesi, hava değişimi, iş değiştirilmesi...)
2. İlaclar, fizik sağaltım yolları, (faradi, banyolar, spor...) Ceşitli uğraşı, iş ve uyumlandırma (rehabilitasyon) yolları

Bu ozetleme de gorulduğu gibi psikoterapide kullanılan araclar daha cok şu ya da bu tur icin yeğlenebilir; fakat genellikle her tur sağaltımda bu aracların herhangi biri, yeri ve sırası gelince kullanılabilir. Orneğin, en koyu geleneksel bir psikanalizde bile gerekince eğindirim, rehberlik, yol gosterme kullanılabileceği gibi destekleyici psikoterapide de bir duş yorumlaması yapılabilir." (Ozturk, 1989, s:24-25)

Tedaviye aldığımız hastalarımızda temelde analizci bir yaklaşım sergilememe rağmen tum psikoterapi tekniklerini eklektik bir tarzda kullanmaktayım. Amac hastaya en fazla yarar sağlayacak ve kısa surede amacımıza ulaştıracak yolu secmek olmalıdır. Yeri geldikce vaka takdimlerimizde ve ilgili bolumlerde bu durumu daha detaylı izah edeceğim.
__________________