Ortuk veya zımni (implicit theory of personality) kişilik teorileri, insanların kendilerinin ve ozellikle diğerlerinin kişilikleri hakkındaki goruşlerini ifade etmektedir. Burada teorinin ortuk olması demek, acıkca ve bicimsel olarak ifade edilmemiş, ancak doğal olarak boyle anlaşılır olmak demektir (Beauvois, 1984).

Ortuk kişilik teorileri, Shweder'in (1977) ifadesiyle, sıradan insanların gunluk yaşamlarında kişilik cizgileri planında 'ne neyle birlikte gider' ya da 'hangi kişilik ozellikleri birlikte bulunur' konusundaki fikirlerdir. Orneğin erkeksilik cizgisinin, zekayla değil, fiziksel guc, kararlılık, cesaret veya karakter gucuyle ilişkilendirilmesi gibi. Burada bir kişiyi betimleyen ve birlikte bulunduğu duşunulen cizgiler, bu kişi hakkındaki beklentilerimizden ve tasvirlerimizden kaynaklanmaktadır ve bu teori, hicbir gecerlik kriterine dayanmamaktadır.

Kısacası bu teorilerde, kişilik, ceşitli kişilik cizgilerinden oluşan bilişsel bir yapı gibi duşunulur ve bu cizgiler arasında bir takım ilişkiler beklenir; yani kişiler hakkında bir yandan birtakım cizgiler repertuvarı geliştirilir, ote yandan bu cizgiler arasında bir takım ilişkiler olduğu varsayılır (Leyens, 1983; Schneider, 1973). Ortuk kişilik teorileri, coğu kez diğer insanlarla paylaşılan ortak goruşlerdir. Bunların paylaşılmış olmaları, onlara bir tur sağlamlık kazandırır ve onların 'doğrulukları' hakkındaki inancımızı pekiştirir.
__________________