Şırnak ili tarihsel olarak cok eski bir gecmişe sahiptir. Şırnak ili Katip Celebi"nin 17. yuzyılda yazdığı “Seyahatname” ve tarihi rivayetlere gore Nuh Tufanı oncesine dayanır. Bu rivayetlere gore Cizre, tufandan sonra ikinci kez Hz. Nuh (AS) ve oğulları tarafından inşa edilirken Cizre"nin kızgın sıcağından korunmak icin, Şırnak yazlık ve yaylak olarak inşa edilmiştir.
Şırnak, Nuh"un Gemisi kalıntılarının olduğu one surulen Cudi Dağı"nın Kuzeyinde Şehr-i Nuh adıyla kurulmuş, onceleri Şerneh, daha sonraki yıllarda ise Şırnak adını almıştır. Şırnak ili tarihte bir cok onemli devletin başkentini kendi topraklarında barındırmıştır. Birinci Babil devletinin başkenti BABİL(Kebeli Koyu) Cizre sınırları icindedir. Aynı zamanda Guti (GUDİ) imparatorluğunun başkenti olan BAJARKARD Silopi ilcesi topraklarındadır.
Şırnak; Guti, Babil, Med, Asur, Pers, Sasani, Emevi, Abbasi, Selcuklular ve Osmanlılar donemlerinde Cizre"ye bağlı bir yerleşim birimi idi. 1913 yılında ilce olmuş ve Siirt iline bağlanmıştır. Bu konumu 1990 yılına kadar surmuştur. 18.05.1990 tarih ve 20522 tarihli Resmi Gazetede yayınlanan 16.05.1990 tarih ve 3647 sayılı yasa ile il statusune kavuşmuştur. İle bağlı altı ilce bulunmaktadır. Bu ilceler Beytuşşebap, Cizre, Guclukonak, İdil, Silopi ve Uludere"dir.
İle bağlı altı ilcenin tarihleri gecmişlerine ilişkin bilgi aşağıda verilmiştir.
Beytuşşebap ilcesi; ilce oldukca eski bir yerleşim birimidir. Beytuşşebap, Beyt ve Şebap kelimelerinden elde edilmiş Arapca bir birleşik isimdir. Genclerin evi anlamındadır. Beytuşşebap tarihi eskilere dayanır. TA"NİN Dağlarından M.O.1000-7000 yılları arasında Neolitik donemlere ait kayalara kazınmış resim ve kompozisyonların bulunması, ilcede 12.000 yıl oncesi insanların yaşadığı ve yerleşik bir duzenlerinin olduğunu gosterir.Tarihi surec icerisinde ilceye sırasıyla, Hurriler, Mittaniler, Asurlular ve Urartular egemen olmuşlardır. İlce, 1054 yılında Selcukluların, 1514 yılında ise Osmanlı İmparatorluğu"nun egemenliği altına girmiştir. 1855 yılında Erzurum, 1865 yılında Van İline bağlanmıştır. 1887 yılında İlce olan Beytuşşebap, 1926 yılında Siirt, 1936 yılında Hakkari ve 16.05.1990 tarih ve 3647 sayılı yasa ile Şırnak İline bağlanmıştır.
Cizre ilcesi; Cizre M.O.4000 yıllarından itibaren Gerzubakarta adıyla Guti devleti hakimiyeti altındadır. Gutiler doneminde ilk Cizre suru yapılmıştır. Cizre M.O.1894 yılında l.Babil Devleti yonetimine girmiştir. Babil Cizre"ye 22 Km mesafededir.
Cizre M.O.1595 yılında Babil egemenliğinden Arap egemenliğine gecmiştir. Daha sonra Asurlular, Medler, Persler, Sasaniler, Artuklular, Eyyubbiler, Abbasiler, Selcuklular, Moğollar ve 1627 yılından itibaren de Osmanlı Devleti hakimiyeti altına girmiştir.
Cizre beyliği onceleri Diyarbakır Sancak Beyliğine bağlı iken 1841 yılında Musul"a bağlanmıştır. Milli mucadele doneminde buyuk başarılar gosteren Cizre"ye Fransızlar gelip şehri savaşsız teslim almak istemişlerse de, halkın direnişi ve silahlanmayı gorerek işgalden vazgecmişlerdir.
İslamiyet"in Cizre"ye girmesi ile birlikte şehre yarımada anlamına gelen Cezire adı verilmiş, Cumhuriyet doneminde ise kucuk bir duzeltmeyle Cizre olarak değiştirilmiştir. Onceleri Mardin iline bağlı bir yerleşim birimi iken 16.05.1990 tarih ve 3647 sayılı yasa ile Şırnak iline bağlanmıştır.
Guclukonak ilcesi; ilce daha once Siirt ilinin Eruh ilcesine bağlı bir koy iken, 09.05.1990 tarih ve 3644 sayılı kanunla ilce olmuştur. 16.05.1990 tarih ve 3647 sayılı kanun ile idari bağlılığı değiştirilmiş ve Şırnak iline bağlanmıştır.
İdil İlcesinin milattan onceki adının Zarih olduğu soylenir. Zapdey adında bir suryaninin ilceye hizmetlerinden dolayı da İdil"e, Beyt-Zaptdey (Zapdey"in evi) adı verildiği dolaşan rivayetler arasındadır. Milattan sonra(300-400) yıllarında Farslar burayı istila ettiler. Farslar doneminde buraya (Hazak) ismini vermişlerdir. Hazak farsca bir kelime olup, mert ve cesur anlamındadır.
İdil"de 1393 – 1491 doneminde Turkmenlerin buyuk olcude nufuz ettikleri ve 1387 yılında Timur" un istila ettiği bilinmektedir. Timur"un olumu ile Karakoyunlu devletinin eline gecen İdil, o gunden sonra Turklerin hakimiyeti altına gecmiştir. 1924 yılına kadar koy olan İdil, bu tarihten itibaren Cizre ilcesine bağlı bir bucak, 1937 yılında ise Mardin iline bağlı ilce olmuştur.
İdil, 18.05.1990 tarih ve 20522 Resmi Gazetede yayınlanan 16.05.1990 tarih ve 3647 sayılı kanunla Şırnak İline bağlanmıştır.
Silopi İlcesi de, M.O. ceşitli kavimlerin yaşadıkları bir yerleşim birimidir. Bu durum ilcenin cevresinde bulunan tarihi eserlerden anlaşılmaktadır. Asurlular ve Roma İmparatorluğunun yonetiminde uzun yıllar kaldıktan sonra Selcukluların yonetimine gecmiştir. Yavuz Sultan Selim"in Mısır Seferi sırasında Cizre İlcesi ile birlikte Osmanlı İmparatorluğuna bağlanmıştır. 16.05.1990 tarih ve 3647 sayılı kanunla Şırnak İline bağlanmıştır.
Uludere İlcesinin tarihi, millattan onceki yıllara dayanır. Tarihin seyri icinde Urartular Medler, Persler, Romalılar, Arsaklılar ve Sasanilerin egemenliğine girmiştir. 1054 yılından itibaren Turkmenlerin tarih sahnesine cıktığı bilinmektedir. 1142"de İmadettin Zenginin ve 1260 yılında Hulagu"nun Hakkari yoresini ele gecirmesini izleyen yılların kargaşalığı, yore beylerinin 1349"da Karakoyunlulara bağlanmayı kabul etmeleri ile durur. 1386"da Timur ve 1502"den itibaren Safevi hakimiyeti altında yaşayan Uludere, Kanuni Sultan Suleyman doneminde Osmanlı İmparatorluğuna bağlanarak butun il beyleri gibi icişlerinde serbest bırakılır. Aşiret Beyleri kendi egemenlik haklarını korumak, Osmanlı toprak sisteminin dışında bir sistemle yonetilmek ve seferlere asker yollamak şartıyla İmparatorluğun egemenliğinde Cumhuriyete kadar kalmışlardır.
Cumhuriyetin ilanından sonra bucak haline getirilerek Beytuşşebap İlcesine bağlanan Uludere, 27.06.1957 tarihinde yururluğe giren 7033 Sayılı Kanunla ilce haline getirilmiştir. 16.05.1990 tarihinde cıkarılan 3647 Sayılı Kanunla yeni kurulan Şırnak iline bağlanmıştır.

Kaynak
__________________