Leninizm, Marksizm uzerine kurulmuş politik ve ekonomik bir teoridir. Marksizm`in bir kolu ve aşaması olarak ele alınır, Bolşevik lider Vladimir Lenin tarafından geliştirildiği kabul edilir. Yaklaşıma gore Lenin, Marx'ın temel eserini uc temel noktada, yani felsefe, ekonomi ve siyasal alanlarda geliştirmiş, onu yeni koşullara uygun bir oğreti olarak ve temel ilkelerinden sapmaksızın yeniden uretmiştir.
Kısacası Leninizm, Marksizmin cağın gereklerine gore hem kuramsal hem politik hem de ekonomik alanda, temel ilkelere bağlı kalarak yeniden uyarlanması olarak anlaşılır. Leninizm kavramı, yeni olgular ve yeni bilimsel gelişmeler doğrultusunda Marksizmnin yeniden gelistirilmesi gereği uzerinden değerlendirilir ve Marksizmin devrimci ve bilimsel ozune uygun olarak geliştirilmesi olarak anlaşılır.
"Leninizm" terimi Lenin hayattayken cok kullanılan bir terim değildir, ancak sağlık sorunları sebebiyle olumunden bir sure once, Sovyet hukumetinde aktif rolunu sonlandırdıktan sonra sıklıkla kullanılmaya ve yaygınlaştırilmaya başlandı. Asıl olaraksa 5. Komunist Enternasyonal`de (Komintern) Grigory Zinoviev "Leninizm" terimi kullandı ve populer etti. Bu tarihten itibaren, Leninizm formulasyonu, Marksizm icinde, onun yeni bir aşaması olarak formule edildi ve kuramsallaştırıldı.


Vladimir Lenin

Bolşevik Parti
Lenin, Ne Yapmalı? isimli kitabında proletaryanın başarılı bir devrimi ancak devrimci bir bilince sahip olunca yapabileceği, bunun da Komunist Parti`nin "oncu parti" rolunu ustlendiği zaman gercekleşebileceğini belirtir. Aynı kitapta Lenin profesyonel devrimcilerin partiye sahip cıkmasını ve zafere yon vermesi gerektiğini soyler. Boyle bir parti de amaclarına ancak demokratik merkeziyetcilik'i uygulayarak varabilir.
Burada Lenin, ekonomizm ve sendikalizm denilen bir anlayışla polemik halindedir. Bu anlayışlara gore, ekonomik koşullar kendiliğinden devrimci bir gelişmeyi getirecektir ve bu nedenle işcilerin sendiklarda orgutlenmesi yeterlidir. Lenin bu goruşu, reformizm olarak değerlendirir, ekonomik koşulların kendiliğinden işci sınıfına bilinc getirecegi fikrini kabul etmez. İşci sınıfına bilinc ancak dışardan goturulebilir, ve bunu yapacak olanda Proletarya'nın partisi olarak one surulen Bolşevik Parti'dir. Menşevik orgutlenme anlayışına karşı Lenin geliştirdiği bir orgutlenme modelidir bu. Kendini işci sınıfının temsilcisi olarak algılayıp one suren profesyonel devrimcilerden oluşan bir orgutlenmedir sozkonusu olan.

Lenin`in goruşleri
Lenin kapitalizmin ancak devrimci yollarla (kapitalizmi duzeltmeye yahut değiştirmeye cabalamanın başarısız olacağı) yıkılabileceğini duşunuyordu. Lenin`e gore devrimi işci diktatorluğu sureci takip etmeliydi.
Leninizm`in diğer temel bir duşuncesi de emperyalizmi kapitalizmin en yuksek basamağı olarak gormesidir. Lenin, kapitalizmin kuresel bir sistem olurken uyguladığı hileyi (Marx bu fenomeni ongormuştur) Marx`ın calışmalarını geliştirerek ve guncelleyerek anlatır. Lenin`e gore gelişmiş kapitalist ulkelerde proleter devrim gercekleşemez cunku bu ulkeler işcilerine nispeten yuksek yaşam standartı ve ceşitli fırsatlar sağlar ve işcilerin devrimci bir bilince ulaşması mumkun olmaz (bkz: İşci aristokrasisi). Bu yuzden ancak daha az gelişmiş ulkelerde işci devrimi mumkun olabilir.
Fakat eğer devrim ancak fakir, gelişmemiş bir ulkede başlayabilirse burada bir sorun ortaya cıkmaktadır. Marx`a gore gelişmemiş ulkeler sosyalizmi inşa edemez, cunku kapitalizm henuz buralarda butun gucunu kullanmamış, somurusunu gercekleştirmemiştir, işte bu yuzden dış gucler devrimi başarısızlığa uğratmak icin elinden geleni yapacaktır. Buna Leninizm iki cozum yolu onerir:
İlk onerisi cok sayıda gelişmemiş ulkenin kısa bir surede birleşerek buyuk federal bir yapı kuraracağı, bu sayede kapitalizme karşı direneceği ve sosyalizmi kurmayı başaracağıdır. Sovyetler Birliği`nin kurulmasının temel fikri budur.
Diğer onerisi de gelişmemiş ulkelerde başlayan devrimin veya devrim ateşinin gelişmiş kapitalist ulkelerdeki devrim kıvılcımını tetikleyebileceğidir (ornek olarak Lenin Rus Devriminin bir Alman Devrimini ateşleyebileceğini ummuştu). Gelişmiş ulke boylece sosyalizmi kuracak ve gelişmemiş ulkelerin de aynı şeyi yapmasına yardım edecektir.
Her ikisinde de, teorik olarak sosyalizm, gelişmemiş yoksul tek bir ulkede hayatta kalamaz. Bu yuzden Leninizm, tek ulkede devrimin sonuna kadar yaşayamayacağını, bir dunya devriminin gerektiğini soyler.

Lenin'den Sonra
1920`lerin sonuna doğru Sovyetler Birliği Lenin`in politikalarından uzaklaşarak Stalinizm`e doğru kaymaya başladı, Lenin`in bircok calışma arkadaşı ve takipcisi tasviye edildi ve olduruldu.
Buharin, Zionev, Trocki gibi Sovyet devriminin başaktorleri olan isimler, Lenin'in olumunden sonra Stalin iktidarıyla uzlaşmaz ayrılıklara duştuler, ceşitli donemlerde boyle pek cok isim karşı devrimcilik ve ajanlıkla suclanıp yargılandı ve olduruldu. Butun hukuki sahnelere ragmen sozkonusu yargılamaların ve infazların bir tasviye girişimi olduğu şuphesi giderilemedi.
Stalinist politikalar daha on plana cıktı. Demokratik merkeziyetcilik yerini yalnızca merkeziyetciliğe bıraktı. Leninizm bu donemde, Marksizmin yeni bir aşaması olmaktan daha cok, bir resmi ideoloji olarak işlev gormeye başladı. Bu resmi ideoloji icinden anlaşılıp uygulanan politikalar sonucunda Marksizm buyuk bir Korku Rejiminin temsilcisi haline gelmeye başladı.
Marksizm ve Leninizm uzerine kurulu one cıkan başka bir teori de, Lenin`in olumunden sonra ortaya cıkan Stalinist uygulamaların da karşısında olan, Trockizm`dir. Trockizm, Stalin rejimiyle catışma halindedir ancak Leninizm konusunda esasta tamamen farklı bir değerlendirme ve yoruma sahip degildir.
Lenin'in Marksizme teorik ve politik katkıları bu donem ve catışmalar icinde giderek devre dışı kalmaya ve Leninizm salt bir ideolojik soylem olarak işlev gormeye başladı. Sozkonusu tarihsel-politik-pratiğin Lenin'in teorik argumanlarıyla (Leninizm'le) bağıntısı ve hatta bu surecin Marksizmin temel argumalarıyla olan ilişkisi (ornegin proletarya diktatorulugu ile Stalin rejimi arasındaki ilişkiler sorunu, ya da endustriyalizmin niteligi sorunu) bu bağlamda onemli kimi konu başlıklarıdır.
__________________