Bugun mimarlık tarihinde "Turk Evi" olarak kabul edilen mimari tarz 17. yuzyıl Osmanlı Doneminde kendini gosteren ev tipidir. Ancak belirli bir kalıba oturtmak soz konusu değildir başta mekana ve zamana bağlı olmak uzere Tarih boyunca coğrafi bolgelere ve o evi kullanan insanların farklı etnik kimliklerine gore değişse de belli başlı ozellikleri sabit kalır. Bu mimari ozellikten bazıları şunlardır.

Genellikle cok katlıdır. En az iki kattan oluşur. Ev zemin katları sokağa coğunlukla acılmaz. Bir bahce ya da avlu aracılığı ile sokağa cıkılır. Evin esas katı ve gundelik hayatın ağırlıklı olarak gectiği her birinci kattır (Piano Nobile). Bu kat cumbaları aracılığı ile yapıda bir cıkıntı oluşturarak sokağa taşar. Evin ic bahcesi veya avluyla olan ilişkisi yine onemli fonksiyonlardan biridir. Anadolu'nun coğu bolgelerde bu ev-avlu bağlantısı hayat adı verilen ve odaların onunde ve arasında bulunan ustu ortulu acık galeri aracılığı ile olur.

Ust katı taşıyan payandaların struktursel goruntusu, bahce ve avlu tarafında golgeli hayat ve revaklar, acıktan cıkan merdivenler Turk Evi icin karakteristik ozellikler arasında yer alır. Ahşap tavanlar, coğu kere basit bir bindirme tekniği, biraz oyma bir cevre suyu ya da bir gobekle suslenir. Odalarda giriş kısmını ayırmak icin seki kullanılır. Dolaplar ve sedirler evlerin vazgecilmez mobilyaları arasında yer alır.Catı dort yana eğimlidir ve girintilerden kacınılmıştır. Sacaklar geniş ve yatay tutulmuştur. Tavan geometrik bolunmuş ve bazen boyayla bezenmiştir.Bu ozellikler Turk evinin en onemli ayırıcı niteliğidir.

Turk Evlerinin onemli ozelliklerinden biri de odaların kullanımıdır. Her oda her işleve uygun şekilde kurulmuştur. Aynı oda yemek yenen, yatılan, misafir ağırlanan oda olabilir. Bunun gocebe toplumun bir parcası olan cadır duzeninden gelen bir alışkanlık olduğu kabul edilir. Bu yuzden odaların ortası genelde boş tutulur. Sedirler odaların kenarına yerleştirilir.

Bu ev turunun ahşap Struktur+kerpic+dolgu olarak kullanılmasına Hımış denir. Bu yapının sadece kerpic ahşap ve taş malzemeden yapılmış orneklerine bugun hala Anadolu'da rastlamak mumkun. Hımış İnşaatı daha cok Batı Anadolu'da Marmara ve Orta Anadolu'nun Kuzeyinde kullanılır. (Safranbolu, Kutahya, Bursa ve Kula bunların en iyi ornekleridir.) Orta Anadolu daha cok kerpic esas alınarak kullanılan evi tercih eder. Ahşap Yapı ise daha cok Kuzey Anadolu'da gozukur. Taş esas alınarak yapılan Turk Evi'ne ise daha cok D. Anadolu'da, G. Doğu Anadolu'da Ayrıca Kayseri ve Niğde'de rastlanır.

Ev genel olarak butun halk kesimleri tarafından kullanıldı. Ancak zengin ve fakir ev kendini oda, kat ve susleme fazlalıklarıyla ayırıyordu. Bu fark en cok İstanbul'da hissediliyordu. Eğer yapıda orta kat varsa, genelde alcak kat tercih edilmiş yarım kat veya tam kat olarak kullanılmıştır.Ust katlarda kullanılan pencere cıkmaları eve hareketlilik kattığı gibi genel olarak sokak ve şehir goruntusunde de hareketlilik sağlamıştır.

İstanbul'da yaygın olan Turk Evi modeli ağırlıklı olarak Ahşaptı. (zaten meşhur İstanbul Yaygınları hep bu yuzden olmuştur). İstanbul'da gorulen Turk Evi tipi daha cok yalı ve konaklara uygulanmıştır. Anadolu'dan esintiler taşımasıyla beraber Batı Mimarisinden de ciddi oranda etkilenmiştir. Bu yeni mimari goruntu şehirleşme kulturu yaşanan yerlerde etkisini gostermiştir. Bu evlerde batı mimarisinin izleri olarak kabul edilen belli başlı ozellikler ise şunlardır.

Orta salonu merkez alan simetrik planlar (Anadolu'da asimetrik bir yapı soz konusuydu), oval hacimler, simetrik buyuk merdivenler, evin cephelerindeki pilastır duzenleri kendini batı etkisi olarak gosterir. İstanbul'da gorulen yalı ve konakların sayındaki artış ozellikle Lale Devrinde zirveye cıkar. Ayrıca Batıya olan hayranlıktan dolayı oradaki mimari eserlerin taklitleri da yapılmıştır. Sedat Hakkı Eldem ve Arkeolog Mahmut Akok, Turk evleri uzerine onemli calışmalar yapan isimlerin başında gelir.
__________________