ASFALTIN 5000 YILLIK TARİHİ

Tekerlek ne zaman icat edildi? Tarım devriminin 10-12 bin yıllık bir tarihi varsa, tekerleğin icadı daha eskilerde demektir. Peki, tekerleklerin rahat seyri icin asfalt kullanımı ve asfalt (veya asfalt benzeri) yollar ilk olarak ne zaman yapıldı acaba?

Eldeki bulgulara gore, tarih oncesinde yaşamış bazı hayvanların doğal asfalta gomulmesi sonucunda, hicbir bozulma belirtisi gostermeden gunumuze kadar ulaştığını biliyoruz. Bunların başında, M.O. 3200-540 yılları arasında, Mezopotamya'da ve İndus Vadisi'nde, yol ve duvar inşaat işlerinde kullanılan asfalt gelmektedir.

Asfalt ozellikle suya karşı tecrit işlerinde bolca kullanılmıştır. Bu ifadelerimiz ilk bakışta "gercekci" gorunmeyebilir. Ne Mezopotamya, ne de İndus Vadisi Avrupa'dadır cunku. Aldığımız eğitim gereği, butun onemli icatların, butun onemli işlerin Avrupalılar veya onların atası olan Yunanlar tarafından yapılmış olması gerekir, diye duşunuruz. Halbuki cağımızın en buyuk etnograflarından biri olan Claude Levi-Strauss, bakın Avrupalı yurttaşlarına bu donemi nasıl anlatıyor: "Doğu'nun en eski kulturu, İndus boyundaki şehirlerde, Hz. İsa'dan 3 bin yıl once kurulan Mohenjo-dara ile Harappa'da yaşıyor. Asırların, kumların, su baskınların, guhercilenin, Aryan istilalarının yok edemediği bu kadim enkaz, akla durgunluk verecek bir manzara arzediyor. Pergelle cizilen ve dik acılarla kesişen sokaklar; bir ornek evleriyle işci mahalleleri, un oğuten, maden işleyen, kap kacak yapan atolyeler. Blok blok belediye ambarları, hamamlar, kanalizasyonlar. İktidardaki bir azınlıktan cok, mureffeh bir toplum icin inşa edilmişe benzeyen zarafetsiz fakat sağlam ve rahat evler. Ziyaretciler, butun bunlara bakıp kendilerini cağdaş bir şehrin ihtişamı karşısında sanırlar. Avrupa'dan cok, Birleşik Amerika'yı hatırlatan bir medeniyet." Boylesine ileri bir medeniyette asfalt kullanımı herhalde yadırganacak bir şey değildir.
Medeniyet dalgasının Batı'ya, Mısır'a doğru kayması ile benzer gelişmelerin orada cereyan ettiğini goruyoruz. Ozellikle de mumyalama işlerinde.

Modern Avrupa'da ilk asfalt kullanımı ise ancak 19. yuzyılda mumkun olmuştur. 1802 yılında Fransa'da kopru ve tretuar zeminlerini kaplama işlerinde asfalt kullanıldığı tespit edilmiştir ve Amerika Birleşik Devletleri'nin Philadelphia şehrinin 1838 yılında tretuar inşaatı icin bir miktar asfalt ithal etmiş olduğu bilinmektedir. Ve 1870 yılında, Belcikalı kimyager E.J. de Smadt tarafından ilk defa New Jersey'de asfalt yol kaplaması yapılmıştır. Washington'da, 1876 yılında ithal asfalt ile yol kaplaması gercekleştirilmiştir. 1902'de petrol tasfiyesinden yılda 2000 ton asfalt elde edilmiştir. Petrolden elde edilen asfalt miktarı 1926'dan itibaren her yıl artmıştır. 1950'de 11 milyon ton 1979 da 34 milyon ton 1992 yılında ise 60 milyon tona yaklaşmıştır. Bu miktarın 2000 yılında 100 milyon tonu bulmuştur

__________________