Şerbet
Şerbet, şekerli, ballı, gullu, baharatlı veya meyve aromalı ferahlatıcı icecek veya tatlı yapımında kullanılan şekerli sıvı.


Şurup sozcuğu de sık sık şerbet ile aynı anlamda kullanılır. Şurup, kaynatılarak yoğunluğu artırılmış icecektir. Şuruplar suyla inceltilerek şerbet haline getirilirler.


Kokenbilim
Şerbet kelimesi, icmek anlamına gelen Arapca Şariba kelimesinden gelir.[1] Şerbet, şarap ve şurup, Arapca aynı kokenden gelen kelimelerdir. Batılı dillerde kullanılan şerbet kelimesi Turkceden gecmedir [1].


Tarihce
Yuzlerce ceşidi olan şerbet, modern iceceklerin keşfinden once, ozellikle sıcak doğu medeniyetlerinde ferahlatıcı olarak yuzlerce yıldır icilegelmiştir. Başlıca Osmanlı İmparatorluğu doneminde, batı medeniyetlerine de ulaşmıştır. Gunumuzde batı medeniyetlerinde şerbet (İngilizce: sherbet) olarak bilinen icecek veya toz tatlı ile "sorbet" olarak bilinen "şekerli buz", şerbetin turevleridir.[1][2]


Osmanlı devrinde padişah cocuklarının doğumlarında, doğumdan sonra ziyarete gelenlere şerbet dağıtılırdı. Ozellikle doğumun ucuncu gunu sadrazama şerbet gonderme adeti vardı. Turlu malzemelerden yapılan şerbetler, altın, gumuş ya da billur kaplara konur, cocuğu ziyarete gelenlere o dairede hizmet eden guzel cariyeler tarafından sunulurdu. Bunun yanı sıra, yakın bir gecmişe kadar nişan torenlerinde şerbet sunumu icin ayaklı ozel taslar bulunur, varlıklı ailelerin evlerinde bu taslar gumuş olurdu.


Gunumuzde bazı yorelerde ciftlere soz kesildiğinde şerbet icilir, şerbet icme torenleri yapılır. Bu torenlerde sohbetlere, geleneksel olarak ?Şerbetleri ez getir, sofralara tez getir? diyerek başlanır. Bazı yorelerimizde de nişanın ertesi gunu kız tarafı haberci cıkararak ailenin yakınlarını ve hatırlı komşularını şerbet icmeye davet eder. Hatta nikah sonrası, sunnet sonrası şerbet ikram etme geleneğimizi surduren yorelerimiz de vardır.


Osmanlı doneminde pazar yerleri ve panayırların vazgecilmezi olan ibrikli seyyar şerbetciler gunumuzde de turistik bir oğe olarak yaşatılmaya calışılmaktadır.


Şerbet ceşitleri
Şerbet kulturu cok geniş bir coğrafyaya yayıldığı icin yuzlerce ceşidi turetilmiştir. Şerbet yapımında bal, gul yaprakları, meyveler, baharatlar, kuruyemişler ve bunların karışımları yaygın olarak kullanılmaktadır.


Gunumuze kadar uretilen şerbetlerden bazıları şoyle sıralanabilir: mevlid şerbeti, duğun ve loğusa şerbeti, boğurtlen, cilek, kızılcık, kayısı, ağac cileği, portakal, mandalina, şeftali, turunc, gul, amber, fulya ciceği, menekşe, yasemin ciceği, demirhindi, keciboynuzu ve Antep fıstığı şerbeti.


Kaynatılarak yoğunluğu arttırılan şuruplar suyla inceltilerek şerbet haline getirilir. Bu şurup turlerinden bazıları; boğurtlen, ravent, dut, Frenk uzumu, koruk, kızılcık, mandalina, nar, yasemin, zambak, demirhindi, badem, kuşburnu ve şerbetci uzumu şuruplarıdır.


Tatlı şerbeti
Ana madde: Tatlı şerbeti
Şerbet, başta baklava olmak uzere bircok hamur tatlısında tatlandırıcı olarak kullanılır. Tatlı şerbetleri coğunlukla kaynatılmış su ve şeker ile yapılır.


Kaynakca
Turk Dil Kurumu sozluğu
Oxford Dictionary of English 2e, Oxford University Press
BuyukKeyif.com


Dipnotlar
^ a b c Oxford Dictionary of English 2e, Oxford University Press, 2003, "sherbet" maddesi
^ Oxford Dictionary of English 2e, Oxford University Press, 2003, "sorbet" maddesi
__________________